Stručni časopis "Science" objavio je listu najvećih naučnih otkrića 2012. godine, na čijem se vrhu nalazi "božja čestica", subatomska čestica za koju se vjeruje da je imala ulogu u stvaranju univerzuma. Na listi se nalazi i istraživanje o neutrinima, kao i otkriće DNK materijala čovjekovog pretka denisovana.
1. "Božja čestica"
Više od 40 godina, naučnici su tragali za česticom poznatom kao "Higsov bozon". Koristeći najveći sudarač atoma na svijetu, oni su u aprilu konačno uspjeli da otkriju "božju česticu" koja određuje oblik i veličinu materije.
Prema riječima stručnjaka, radi se o najvećem naučnom otkriću u posljednjih 60 godina, koje će omogućiti bolje razumijevanje "velikog praska" ali i samog života.
2. DNK otisak denisovana
DNK otisak denisovana, čovjekovog pretka koji je živio u Sibiru, pronađen je ove godine. Vjeruje se da su denisovani živjeli uporedo sa neandertalcima, a ime su dobili po pećini Denisova u Rusiji, u kojoj su pronađeni dio prsta i dva kutnjaka.
Dva kutnjaka čovjekovog pretka
3. Pravljenje jajnih ćelija od matičnih
Japanski istraživači dokazali su da se matične ćelije embriona miševa mogu iskoristiti za stvaranje održivih jajnih ćelija.
4. Sistem za prizemljenje robotskog vozila "Kjuriositi"
Robotsko vozilo "Kjuriositi", koje se u avgustu spustilo na površinu Marsa, imalo je jedinstven sistem za prizemljenje. Naučnici iz agencije NASA koristili su "svemirski kran" kako bi spustili letjelicu sa lebdeće platforme.
Kjuriositi
6. Preciznija genetska modifikacija
Genetska modifikacija se u suštini svodila na pokušaje i promašaje, sve do otkrića alatke pod nazvom "TALENs", koja je omogućila naučnicima da izmijene ili deaktiviraju određene gene kod riba i žaba, ali i ljudi.
Genetska modifikacija
7. Majorana fermioni
Postojanje majorana fermiona, čestica koje su same sebi antimaterija, bilo je tema naučnih debata više od 70 godina. Ove godine, tim holandskih fizičara i hemičara ponudio je prve dokaze o njihovom postojanju.
5. Rendgenski zraci koji prepoznaju proteine
Koristeći rendgenski laser, naučnici su uspjeli da utvrde strukturu enzima neophodnog za razvoj parazita koji izaziva afričku bolest spavanja. Oni su dokazali da je laserom moguće prepoznati proteine u strukturi raznovrsnog sastava.
8. ENCODE projekat
Rezultati studije duge 10 godina objavljeni su ove godine u 30 naučnih časopisa i pokazali su da je ljudski genetski kod još funkcionalniji nego što se pretpostavljalo. U Enciklopediji DNK elemenata (ENCODE) navodi se da 80 odsto materijala pomaže u aktivaciji i deaktivaciji određenih gena.
9. Pokretanje vještačkih udova putem misli
Naučnici su pokazali da paralizovani pacijenti mogu da pokreću vještačke ruke i noge putem misli. Tehnologija je i dalje u eksperimentalnoj fazi i veoma je skupa, ali jednog dana bi mogla da pomogne pacijentima koji su pretrpjeli šlog ili povrede kičme.
10. Razvojni put neutrina
Kineski naučnici konačno su pronašli posljednji dio slagalice koja pruža uvid u razvojni put neutrina, elementarnih čestica koje mogu da objasne zašto svemir sadrži tako mnogo materije, a malo antimaterije.
Bonus video:
