Sudeći prema mišljenju Vlade na skupštinsku rezoluciju o progresu Crne Gore u evropskim integracijama, Vlada i parlament ne slažu se da li podrška građana članstvu u Evropskoj uniji opada ili raste.
U predloženom tekstu skupštinske Rezolucije o kojoj se još nije raspravljalo u parlamentu, u komentaru podrške građana evropskim integracijama navedeno je da se Crna Gora odredila za taj put “slijedeći većinsku volju građana, ali konstatujući da je ona u padu”. Autori rezolucije su Branko Radulović iz DF, Damir Šehović iz SDP-a, Aleksandar Damjanović (SNP) i Miodrag Vuković (DPS), koji nije stavio svoj potpis na dokument.
S druge strane, Vlada u svom mišljenju navodi da podržava predlog Rezolucije, ali je taj dio sporan i predlaže mijenjanje konstatacije o podršci građana. Pre istraživanju CEDEM-a urađenom u januaru podrška građana EU u Crnoj Gori iznosila je 66 osto, 14 procenata je euroskeptika, dok svaki peti građanin nije imao mišljenje o tome.
“Smatramo da navedena konstatacija ne odražava realno stanje stvari i da se ne temelji na objektivnim pokazateljima, s obzirom na to da Crna Gora posljednjih godina kontinuirano bilježi većinsku podršku procesu pristupanja EU”, navodi se u Vladinom dokumentu.
Predstavnicima Vlade, između ostalog, problematična je i formulacija iz skupštinskog teksta kojom se iskazuje želja poslanika da se Skupština u punom smislu zalaže za izgradnju Crne Gore kao slobodne moderne demokratske države i uspotavljanje pluralizma, “prije svega pune slobode političkog izbora kao preduslov za smenjivost vlasti”. Tu tačku, mišljenja je Vlada, treba izbrisati “iz razloga što o Crnoj Gori govori kao o nedemokratskoj državi bez političkog pluralizma”.
Za predstavnike Vlade problematičan je i zahtjev poslanika da osnaži uloga parlamenta time što bi sva strateška dokumenta za pristupanje EU prolazila kontrolu kroz parlament. Poslanici traže da parlament bude centralno mjesto na kojem se stiže do društvenog konsenzusa za sva važna pitanja. Iz Vlade su mišljenja da bi poslanici trebalo da se drže okvira koji im je dao Ustav da u tekstu treba da stoji da će Skupština “svojim djelovanjem, dominantno doprinijeti ostvarivanju kvaliteta evropskih integracija i ovih istorijskih ciljeva.”
Predsjednik skupštinskog Odbora za evropske integracije Slaven Radunović smatra da se mora precizno definisati uloga Skupštine i odbora u procesu evropskih integracija. On ističe da Skupština mora imati značajniju ulogu od one koju joj je trenutno dodijelila Vlada.
“Definisano je da Vlada pregovara i to nije sporno, ali se mora znati da iz nje postoji Skupština kao kontrolni mehanizam sastavljen od predstavnika građana. Mi ćemo insistirati na tome da imamo pristup informacijama, da imamo mogućnost kontrole odluka koje donosi Vlada kako bi se one mogle vraćati ako se pokaže neki problem u njihovom donošenju, kao i da imamo mogućnost ocjene pregovarača. Pregovarači bi morali snositi konsekvence. Ako se ne precizira uloga Skupštine, sve je mrtvo slovo na papiru. Nabrajanje sporazuma i platformi ne znači ništa. Moramo da znamo koji put su prošla dokumenta, kroz koje institucije i to unaprijed”, rekao je Radunović.
Za Vladu je sporna i formulacija predloženog skupštinskog teksta kojom se insistira na izjednačavanju prava na odlučivanje sa Vladom. Kako se navodi u mišljenju formulaciju „ravnoteža odlučivanja sa Vladom Crne Gore“, u Vladi premijera Mila Đukanovića smatraju nepreciznom.
“Mišljenja smo da je treba preformulisati”, navodi se u Vladinom mišljenju i ukazuje da se formulacija izmijeni tako da glasi: „Skupština Crne Gore će u procesu pristupanja Evropskoj uniji nastaviti saradnju s Vladom, domaćim i inostranim ekspertima i predstavnicima civilnog sektora“.
Vlada se ne slaže ni sa zahtjevom Skupštine da se do kraja jesenjeg zasjedanja parlament usvoji nacionalni plan za pristupanje EU, Komunikaciona strategija sa akcionim planovima kao i pretpristupni ekonomski program sa akcionim planovima. U Vladi smatraju da je taj rok nerealan. Vlada se u mišljenju decidno ne izjašnjava o želji poslanika da usvajaju sva strateška dokumenta, ali obavještava da će Nacionalni program za pristupanje EU “svakako biti dostavljen Skupštini Crne Gore na upoznavanje”.
Vlada smatra da je prerano da se Rezolucija bavi kriterijumima iz Mastrihta, jer se oni ispunjavaju nakon ulaska u Eurozonu i da ih treba brisati. Vlada je u mišljenju, usvojenom na posljednjoj sjednici, predložila da zakone koji nose oznaku eu.me, Skupština donosi po skraćenom postupku, radi blagovremenog ispunjavanja evropskih obaveza Crne Gore. Institut „donošenja zakona po hitnom postupku“ regulisan je i Poslovnikom o radu hrvatskog Sabora, ali zbog čestog korišćenja Ustavni sud najmlađe članice EU je iznio niz kritika tvrdeći da se tako ugrožava suština parlamentarizma. Kolegijum predsjednika Skupštine nedavno je odlučio da raspravu o Rezoluciji odloži za jesenje zasjedanje.
Treba opet mijenjati poslovnik
Dragan Koprivica iz Centra za demokratsku tranziciju smatra da usvajanje zakona, koji se usklađuju sa pravnom tekovinom EU po skraćenom postupku, ne može biti regulisano rezolucijom već skupštinskim poslovnikom. On podsjeća da sadašnja parlamentarna procedura poznaje hitan postupak donošenja zakona samo "usljed okolnosti koje nijesu mogle da se predvide".
“Proces EU integracija moguće je predvidjeti i isplanirati, pa bi eventualno prihvatanje ove sugestije, prije svega, zahtijevalo promjenu poslovnika Skupštine”, smatra Koprivica. On upozorava da iza dobre ideje, kao što je usvajanje eu.me zakona po skraćenom postupku, mogu stajati različite vrste pogrešnog razumijevanja ili zloupotreba.
“Uporedna iskustva Hrvatske pokazuju da su se, na ovaj način, često dešavala praksa obezvređivanja rada poslanika, smanjenja kvaliteta zakonskih rješenja i isključivanja zainteresovane javnosti iz procesa donošenja zakona”, pojasnio je on, navodeći da bi moglo biti zloupotrebe prava na hitno donošenje zakona.
“Ne smije se, nipošto, desiti da se pod izgovorom usklađivanja naših zakona sa pravom EU iz toga procesa isključe građani Crne Gore, jer to zakonodavstvo postoji radi njih”.
Bonus video:
