Aktuelna politička situacija u Crnoj Gori, a dijelom i dešavanja u Ukrajini, idu naruku Demokratskoj partiji socijalista (DPS) i ostatku opozicije, koji su u nedostatku dogovora i ličnih obračuna među vladajućom većinom uspjeli da se konsoliduju i nametnu prozapadnim partnerima.
”Teško je zamisliti održivu, funkcionalnu Vladu koju bi činile tri sadašnje vladajuće koalicije. Da mogu da sarađuju, oni bi sad imali Vladu. To je, svakako, u korist opozicije koja se konsolidovala”, ocijenio je za “Vijesti” docent na podgoričkom Fakultetu političkih nauka (FPN) i politikolog Zlatko Vujović.
Nakon pada Vlade premijera Zdravka Krivokapića, Crna Gora je u iščekivanju da predsjednik države Milo Đukanović predloži novog mandatara. Đukanović bi to trebalo da učini tokom naredne sedmice, kada ističe rok u kome može da predloži Krivokapićevog nasljednika.
U međuvremenu, u najavi je i blokada Skupštine. Predsjedavajući Skupštine Strahinja Bulajić (DF) saopštio je u petak da neće zakazati sjednicu za 3. mart, na kojoj je trebalo da se bira novi predsjednik i ponovo glasa o Zakonu o lokalnoj samoupravi, što su tražili predstavnici opozicije i koalicije Crno na bijelo. Bulajić je pozvao na otvaranje dijaloga između lidera izborne parlamentarne većine o rješavanju krize, upozorivši da je, ako ne dođe do takvog dogovora, spreman da zakaže sjednicu Skupštine “koja će biti rezultat demokratskog dogovora o datumu održavanja vanrednih parlamentarnih izbora i izboru tehničke Vlade koja bi pripremila takve izbore”.
Vujović je ocijenio da su u situaciji kada se raspada vladajuća koalicija, akteri i dalje vladajuće većine poslali poruku da oni ne mogu sarađivati ni u jednoj drugoj vladi. On je istakao da njihov problem nije samo da li imaju dovoljnu podršku poslanika u Skupštini, već i to što među njima postoje velike međusobne razlike, koje nisu samo programsko-političke, već se odnose i na lične obračune i uvrede.
On je istakao da vlast, umjesto da se konsoliduje i utiče na to da pada rejting opozicije, nije iskoristila priliku, i da se sada DPS, kao najveća politička partija, nudi kao okosnica i stožer neke buduće vlasti. Vujović ističe da ono što je intenzivna kompromitacija sadašnjih vladajućih partija, na neki način, ublažava stavove i onog dijela građana koji su bili nezadovoljni DPS-om.
”Na kraju vi kao birač birate ono što vam je ponuđeno. Možete biti nezadovoljni jednima ili drugima, ali ćete između tih više opcija, izabrati onu koja ako nije najbolja, onda je manje loša nego neke druge. U toj situaciji je, s jedne strane šansa DPS-a, jer sadašnje vladajuće partije prosto nisu iskoristile svoju šansu”.
Po pitanju Ukrajine ne može se “sjedjeti na dvije stolice”
Istraživač sa Beogradskog centra za bezbjednosnu politiku (BCSP), Vuk Vuksanović, kazao je da bi, u teoriji, Rusija mogla da odgovori na Balkanu kroz neki vid političkog kontraudara, poput pružanja podrške nekim radikalnim proruskim opcijama.
On je ocijenio da je u ovom stadijumu Crna Gora toliko preopterećena svojom unutrašnjom političkom krizom da su Ukrajina, pa čak i izjašnjavanje Crne Gore po tom pitanju, u drugom planu.
”To je za sada samo teorija, pošto će Zapad skoro sigurno zbiti redove na Zapadnom Balkanu politički, bezbjednosno i u svakom drugom smislu da bi spriječio subverzivno djelovanje Rusije”.
Vujović, međutim, ocjenjuje da je situacija u Ukrajini pitanje koje tjera sve političke partije da se o tome izjasne, pa i one koje su imale namjeru “da sjede na dvije stolice”.
”Tu su prije svega pred izazovom one koje su na vlasti, kao što su (Aleksandar) Vučić u Srbiji, ali s druge strane i političke partije u Crnoj Gori”.
On je podsjetio da su, prije svega, crnogorske opozicione partije osudile napad Rusije na Ukrajinu, da je nešto blaža ali jasna izjava predsjednika URA Dritana Abazovića, dok se za Demokratski front (DF) zna da je riječ o proruskoj partiji.
Istakao je da su prilično konfuzne izjave Demokrata i predsjednika Vlade Zdravka Krivokapića, “iako su na neki način pokušali da blago osude rat, ali da se ne zamjere Rusiji”.
Demokrate su saopštile da Crna Gora kao zemlja koja se snažno i dosljedno nalazi na evropskom i evroatlantskom putu, osuđuje ratna dejstva i afirmiše zajedničke stavove evropskih i evroatlanskih partnera, poručivši da dijele te vrijednosti i afirmišu potpunu usaglašenost naših spoljnih politika.
Predsjednik Vlade je poručio da se nadaju da će se Rusija okrenuti razumnom i diplomatskom putu za prevazilaženje krize, jer rat to nije.
Abazović je saopštio da žali što je Rusija u 21.vijeku izabrala rat, navodeći da “stoje čvrsto uz Ukrajinu i EU i NATO partnere”.
Iz Socijalističke narodne partije (SNP) su poručili da je “uvijek bolje ‘ratovati’ pričom, razmjenom argumenata, a ne razmjenom vatre”, te da razum pobijedi i u priči između Rusije i Ukrajine.
Iz opozicionog SDP-a traže hitnu sjednicu parlamenta na kojoj bi se usvojila Rezolucija povodom vojne agresije Rusije na Ukrajinu. Predsjednik SDP-a Raško Konjević je kazao da je sa šefom države oko konsultacija o mandataru razmijenio i mišljenje o tome da li Crna Gora treba da ima neke nove izazove i prioritete u bezbjednosnom smislu, imajući u vidu dešavanja u Ukrajini.
”Mislimo da - da. Ali, ne može se na te izazove odgovoriti tako što pojedini politički subjekti, mislim na SNP i Demokrate, komentarišu to kao da se stvar dešava na Jupiteru a ne u Evropi, bojeći se da spomenu riječ ‘Rusija’ i ‘agresija na Ukrajinu’. Ne možemo tako otvoriti vladu koja želi da ima bilo koji segment ozbiljnosti, valjda neke stvari treba jasno reći... Kad neko tenkovima uđe u nezavisnu državu - onda je to agresija, i to treba reći. Tako treba i definisati program te vlade, a ne po principu - kako ćemo, lako ćemo, važno je da nas izaberu”.
Predsjednik države i lider DPS-a Milo Đukanović je saopštio da Crna Gora “najoštrije osuđuje vojnu agresiju Moskve”, navodeći da Rusija krši sve temeljne principe međunarodnog prava, podriva evropsku bezbjednost i ugrožava njenu stabilnost.
Podrška zapada uticaće i na podršku birača
”Kako to može da se reflektuje na ono što će se politički dešavati? To će se prije svega reflektovati na podršku zapadnih partnera, jer je ovo sad situacija gdje neće biti razumijevanja za duple igre određenih političkih aktera - ili ste prozapadno ili proruski orijentisana partija”, rekao je Vujović.
On je istakao da će podrška zapadnih partnera uticati i na podršku birača.
”Kada govorimo o poziciji DPS, na ovaj način, iako je ovo kontinuitet njihove spoljne politike, koja je pro NATO i pro EU, pokazuju da su najjači politički subjekat prozapadne orijentacije. Tu nema nikakvog pokušaja sjedjenja na dvije stolice. Šalju se poruke zapadnim partnerima iz ove političke partije da na njih mogu računati u kritičnim situacijama”.
Vujović je rekao da postojeća vladajuća koalicija nema kapaciteta da pošalje takvu poruku i da će to uticati na izostanak podrške zapadnih partnera, SAD i ostalih članica NATO.
”To može na narednim izborima da ojača izborne šanse onih koji su prozapadno orijentisani, koji imaju podršku zapadnih partnera u odnosu na one koje su izabrale bliskost svoje politike ka Srbiji i Rusiji”.
To će, kako je kazao, posebno biti značajno u situaciji kada postoje najave iz Srbije koje su harmonizovane sa dosadašnjom politikom - da Srbija neće osuditi agresiju na Ukrajinu i neće uvesti sankcije:
”I to gura i Vučića i njegove saveznike u Crnoj Gori u smjeru koji ide suprotno od EU i NATO”.
Ćalović Marković: Glasaju građani Crne Gore, a ne druge države
Izvršna direktorica MANS-a Vanja Ćalović Marković nedavno je kazala da će pomjeranje fokusa sa Balkana na Ukrajinu olakšati poziciju Đukanovića u očima SAD-a.
”Kao što je i ranije to radio kad god mu je bilo izuzetno nezgodno zbog raznih afera zbog kojih je bio optužen - Đukanović je pravio političke poteze vezane za spoljnu politiku kojima se dodvoravao Zapadu i na taj način sebi obezbjeđivao dalji politički opstanak”.
Ona je u emisiji “Načisto” na TV Vijesti kazala da u ovoj zemlji ipak glasaju građani Crne Gore, a ne neke druge države, i da je lideru DPS-a 30. avgusta poručeno da on nema većinu u ovoj zemlji.
Direktorica MANS-a je kazala da je raspoloženje većine građana koji glasaju za političke partije takvo da spoljnopolitički prioriteti DF-a nemaju većinu:
”To je nešto oko čega ta politička struktura, ukoliko hoće da bude dio vlasti, mora da napravi kompromis, jer je nesporno da za njihovu politiku nema većine u Crnoj Gori”.
Resori podijeljeni, lideri većine sjutra s ambasadorima?
Lideri političkih partija koje bi trebalo da čine novu većinu od 49 poslanika imaće u ponedjeljak sastanak s ambasadorima Kvinte, saznaju “Vijesti”.
Sastanku s ambasadorima SAD, Velike Britanije, Njemačke, Francuske i Italije, prisustvovaće i šefica Delegacije EU u Crnoj Gori Oana Kristina Popa.
Prema informacijama “Vijesti”, u petak je završen prvi krug razgovora i dogovorena načelna raspodjela resora u novoj vladi, čiji model je ponudila koalicija Crno na bijelo. Tokom pregovora, u kojima su učestvovali predstavnici SNP-a, GP URA i manjinskih partija, dogovorena je struktura vlade od 18 resora i tri potpredsjednika.
Postignut je navodno dogovor da mjesto premijera pripadne GP URA, a mjesto predsjednika Skupštine SNP-u. Jedno mjesto potpredsjednika Vlade pripalo bi partijama nacionalnih manjina.
Prema nezvaničnim informacijama “Vijesti”, SNP-u bi u toj vladi pripali resori - finansija, prosvjete, zdravstva, poljoprivrede i još jedan. Ta partija bi imala i jednog potpredsjednika Vlade.
Manjinske partije navodno bi trebalo da pokriju ministarstvo kapitalnih investicija, informacionog društva, ljudskih prava, te rada i socijalnog staranja.
Ako Socijaldemokrate (SD) uđu u vladu, najvjerovatnije bi dobile resor odbrane i javne uprave.
Prema načelnom dogovoru, dio mjesta ostavljen je i za nestranačke ličnosti.
Bonus video:
