U posljednje dvije godine evidentan je trend neprijavljivanja javnih skupova kako bi se izbjegle njihove eventualne zabrane, zbog čega se u nezgodnu poziciju stavljaju i policija i građani.
Dok prvi izbjegavaju uskraćivanje slobode okupljanja, ispaštaju građani kojima se ugrožava sloboda kretanja.
To je za “Vijesti” ocijenila saradnica na projektima u Institutu alternativa (IA), Nikoleta Pavićević.
Posljednji primjer toga je skup koji je u ponedjeljak održan na Belvederu, a koji je rezultirao blokadom saobraćaja na ulazu u Cetinje.
U koloni automobila koji su čekali da im se oslobodi put ka Cetinju i Budvi bili su i pojedini poslanici, diplomate, predsjednici opština. Oni su se uputili u prijestonicu na svečanost povodom Dana Evrope koju je organizovala Delegacija EU u Crnoj Gori. Neki od njih nisu stigli, dok su se drugi, poput nekolicine ambasadora, do Dvorca Kralja Nikole na Cetinju uputili pješke.
Građani Cetinja i nekoliko drugih gradova okupili su se bili na Belvederu kako bi proslavili 9. maj - Dan pobjede nad fašizmom i Dan Evrope. Poziv za skup dijelio se na društvenim mrežama i u nekim medijima, ali nije poznato ko su bili njegovi organizatori.
Među učesnicima su bili funkcioneri Demokratske partije socijalista (DPS) i Socijaldemokratske partije (SDP), civilni aktivisti, biznismeni bliski DPS-u...
Nikoleta Pavićević kaže da je UP pravilno omogućila građanima izražavanje stavova na javnom okupljanju, ali da je propustila da obezbijedi poštovanje slobode kretanja drugim licima, dovodeći na taj način jednu grupu u nepovoljniji položaj.
”Podsjećam i da je prema međunarodnim standardima UP dužna da, u slučaju simultanih javnih okupljanja, jednako obezbjeđuje oba skupa”, napominje ona.
Okupljanje na Belvederu, kako je “Vijestima” nezvanično rečeno iz UP, nije bilo prijavljeno, iako je, prema Zakonu o javnim okupljanjima i javnim priredbama, organizator dužan da podnese pisanu prijavu najkasnije pet dana prije održavanja skupa.
Iz UP listu nisu odgovorili na pitanje zašto njihovi službenici, pošto nije bilo prijave, nisu spriječili blokadu saobraćaja na ulazu u prijestonicu, zbog čega su ispaštali neki građani.
Policija se na sličan način ponašala i krajem februara, kad je, iako joj to nije bilo prijavljeno, dozvolila funkcionerima i pristalicama Demokratskog fronta (DF) da, u znak protesta protiv formiranja nove vlade, na sat vremena blokiraju saobraćajnice u više opština.
Pavićević navodi da se u slučaju Belvedera ne može govoriti o spontanom javnom okupljanju, budući da su po definiciji to okupljanja koja nisu mogla biti unaprijed planirana.
”Svakako, u skladu s međunarodnim standardima, UP je dužna da obezbijedi održavanje svakog javnog okupljanja, pa i neprijavljenog, pod pretpostavkom da je mirno. Međutim, evidentan je propust UP da proaktivno pozove na prijavu okupljanja, s obzirom da je danima unaprijed bilo najavljivano u medijima i na društvenim mrežama. Dodatno, UP je bila dužna da sprovede adekvatan plan obezbjeđenja učesnika svečanosti povodom Dana Evrope i omogući slobodu kretanja ovim licima”, ističe ona.
Među onima koji u ponedjeljak nisu stigli na prijem u bašti dvorca kralja Nikole, bili su poslanici DF-a, lider i poslanik Demosa Miodrag Lekić, predsjednik Opštine Tuzi Nik Đeljošaj...
Lekić je slučaj nazvao - “brukom Crne Gore”. “Niko ništa ne objašnjava. Ne vidi se ni gdje je zaplet, ne vidi se, bar ne odavde, policija. Ali koji god bio režiser i izvođač svega ovoga, neko bi trebalo da dobro odgovora. Neko i iz države, ako je ovako nemoćna”, napisao je on na Fejsbuku.
Iz DF-a su ocijenili da je blokada puta do prijestonice važna poruka za EU, i pozvali sve međunarodne organizacije sa sjedištem u Crnoj Gori da važne datume obilježavaju u Podgorici ili nekom drugom gradu, koji će ih, kako su naveli, “dočekati bez mržnje, kao domaćin”.
Đeljošaj je blokadu puta nazvao “incidentom”, izvinivši se šefici Delegacije EU Oani Kristini Popi. “Nadam se da su u pitanju samo neodgovrni pojedinci, jer velika većina Crne Gore je za EU, poštuje EU, njene institucije i zvanične događaje koje organizuje”, naveo je on na Fejsbuku.
Podsjećajući da neprijavljivanje događaja na Belvederu ne predstavlja izuzetak, Pavićević navodi da IA od 2020. godine registruje “trend velikog udjela neprijavljenih okupljanja”.
”Preko 75 odsto okupljanja održanih tokom 2020. nije bilo prijavljeno. Građani i drugi subjekti sve češće pribjegavaju neprijavljivanju okupljanja kako bi izbjegli privremene zabrane, ali i preuzimanje odgovornosti. UP-u je na ovaj način otežano utvrđivanje organizatora javnog okupljanja, koji bi snosio odgovornost u slučaju eventualnih incidenata tokom skupa, i još važnije - onemogućava pravovremeno donošenje plana obezbjeđivanja zaštite života i imovine građana”, naglašava sagovornica.
Ona navodi da je, u tom kontekstu, problematično i što su spontana javna okupljanja “nespretno” uvedena u pravni okvir 2016, ostavljajući, kaže, prostor za široko tumačenje.
”Iako je duh prepoznavanja spontanih okupljanja bio da se ozakoni hitno reagovanje građana na određena dešavanja u društvu, zabilježili smo različita tumačenja normi od policijskih službenika. Navedeno je prepoznao i Izvještaj UP o primjeni Zakona o javnim okupljanjima i javnim priredbama u 2020”, podvlači Pavićević.
Pavićević: Što prije mijenjati Zakon o javnim okupljanjima
Pavićević, koja je članica Radne grupe za izradu izmjena Zakona o javnim okupljanjima i javnim priredbama, ističe da to tijelo još nije počelo s radom.
Navodi da je rok za izradu predloga izmjena zakona bio 31. jul prošle godine.
”I u prethodnom periodu smo ukazivali da manjkavosti Zakona o javnim okupljanjima i javnim priredbama proizvode pravnu nesigurnost... Što hitnije je potrebno pristupiti temeljnoj rekonstrukciji zakona”, poručuje ona.
Bonus video:
