Ako Amerikanci usvoje Nacrt takozvanog zakona o demokratiji i prosperitetu Zapadnog Balkana, to će biti značajan podsticaj za američko snažnije angažovanje u regionu, ocijenio je profesor međunarodnih odnosa na Univerzitetu u Bostonu Vesko Garčević.
Grupa američkih senatora iz Demokratske i Republikanske stranke predstavila je juče “Nacrt zakona za podsticanje trgovine i investicija između SAD i zemalja Zapadnog Balkana i za druge svrhe”, čiji je cilj, kako su saopštili, podrška ekonomskom razvoju, trgovini i borbi protiv korupcije, uključujući posebne sankcije za suzbijanje destabilizujućih aktivnosti na ZB.
Povezani članci
Nacrt zakona se odnosi na šest država regiona (Albanija, Bosna i Hercegovina, Kosovo, Crna Gora, Sjeverna Makedonija i Srbija) za koje senatori kažu da su ključne, kolektivno, za evropski mir, stabilnost i prosperitet.
Senatori su u predlogu naglasili da postoji zajednički interes SAD i zemalja Zapadnog Balkana da promovišu stabilan i održiv ekonomski rast i razvoj u regionu.
”Korupcija nastavlja da muči Zapadni Balkan i predstavlja jednu od najvećih prepreka daljem ekonomskom i političkom razvoju u regionu... Korupcija i dezinformacije se šire u političkim okruženjima obilježenim autokratskom kontrolom ili partijskim sukobom”, piše u Nacrtu.
Garčević podsjeća da već godinama, mimo kanala iz Stejt dipartmenta i bezbjedonosne saradnje, prije svega sa članicama NATO, SAD nije imao jače prisustvo u regionu.
”Naprotiv, ovo prisustvo je slabilo vremenom jer je region manje više prepušten EU, kao najvažnijem vanjsko-političkom i ekonomskom činiocu u našem dijelu svijeta. Zakon o kojem govorimo otvara prostor za jaču američku tehničku i drugu pomoć, omogućio bi jaču američku podršku nacionalnim naporima za borbu protiv korupcije (nadam se da bi rezultati u borbi protiv korupcije bili uslov za pruzanje finasijske i tehničke pomoći)”, rekao je Garčević za Vijesti.
Objašnjava da izvršne odredbe Nacrta zakona proširuju ovlašćenja za sankcije protiv onih koji ugrožavaju mir i stabilnost na ZB i koji su umiješani u koruptivna dijela iz čega se može zaključiti da bi Vašington, više nego ranije, bio uključen u praćenje koruptivnih skandala u regionu i promovisanje anti-koruptivnih mjera.
Navodi da je predviđeno i ožiljavanje inicijativa kao što je Mirovni korpus (Peace Corps), inicijative za liderstvo mladih na Balkanu sa željom da se promoviše novi tip političara, dodajući da je Crna Gora najbolji primjer kako sa smjenom političkih elita ne dobija novi stil upravljanja, već samo novi ljudi sa starim navikama.
Predviđeno je i oživljavanje inicijative za otvaranje kancelarije za razvojne programe (Development Finance Corporation).
”To su dobre vijesti za one koji žele da vide naš dio svijeta integrisan u EU i druge evro-atlantske strukture”, zaključio je Garčević.
Nacrt zakona predstavili su demokratska senatorka Džin Šejhin, predsjednica Potkomiteta za Evropu i regionalnu bezbjednosnu saradnju i republikanski senator Rodžer Viker.
Šejhin kaže da je odnos SAD sa Zapadnim Balkanom ključan u ovom trenutku, gdje su evidentne namjere predsjednika Rusije Vladimira Putina da širi maligni uticaj širom Istočne Evrope.
”Novi dvostranački zakon jača trgovinu i investicije između SAD i Zapadnog Balkana, dok se bori protiv korupcije, kroz usvajanje posebnog zakona za sankcije protiv destabilizujućih aktera. Sve to otvara put širim euroatlantskim integracijama”, rekla je Šejhin predstavljajući Nacrt na svojoj veb-stranici.
Ne pominje se Otvoreni Balkan
Garčević kaže da Nacrt zakona promoviše saradnju u regionu, ali nijednom ne pominje Otvoreni Balkan, što smatra pozitivnim iskorakom.
”Po meni Otvoreni Balkan ne ispunjava kriterijume koje ovaj Nacrt zakona promoviše. Zakon govori o potrebi da ‘sve države regiona’ budu uključene u saradnju u oblastima od njihovog interesa. Takođe, ovaj Zakon je sačinjen da bi se smanjio uticaj Rusije i Kine u regionu, što Otvoreni Balkan ne osigurava. Konačno, ovaj Nacrt zakona otvara prostor za veće ekonomsko i finansijsko prisustvo SAD kroz zajedničke projekte sa zemljama regiona pod uslovom da se ubrzaju demokratske reforme i projekti sprovode transparentno. To znači da zakon promoviše drugačiju poslovnu kulturu od one koja je prisutna u regionu”, kaže Garčević.
Bonus video:
