Inicijativa da sjeverne opštine preuzmu od države upravljanje svojim prirodnim i ekonomskim bogatstvom nema ekonomskog smisla i radi se o političkoj trgovini i borbi za kontrolu nad resursima koji mogu biti korisni za izborne manipulacije, ocijenili su sagovornici “Vijesti”.
Docentkinja na Univerzitetu Donja Gorica Nikoleta Đukanović kazala je da do sada u Crnoj Gori nijesu viđeni političari ili partije koji brinu za interese građana, ali ni za opštinske resurse.
“Decentalizacija kojoj svjedočimo i pokušaj kontrolisanja prirodnih resursa na lokalnom nivou je samo borba za kontrolu resursa koja može biti benefitna za izborne manipulacije partija koje imaju vlast u opštinama”, rekla je Đukanović komentarišući inicijativu predsjednika Opštine Nikšić Marka Kovačevića (Nova srpska demokratija).
Kovačević je 30. juna saopštio da opštine poput Nikšića, Pljevalja, Plužina, Rožaja i drugih treba da zauzmu jasan stav u pitanju upravljanja svojim prirodnim i ekonomskim resursima. Rekao je i da planira da inicira razgovore o ovom pitanju sa predsjednicima tih opština, od kojih je u dvjema na vlasti NSD (Nikšić i Pljevlja).
Njegovu inicijativu u srijedu su podržale njegove partijske kolege - predsjednik Opštine Pljevlja Dario Vraneš i poslanica Jelena Božović.
Poslanik Demokratske partije socijalista (DPS) i potpredsjednik Skupštine Nikola Rakočević ističe da je po srijedi čista politička trgovina i da bivši Demokratski front, suočen sa inicijativom za reorganizaciju Morskog dobra, prijeti da će druge ekonomske resurse na sjeveru, u opštinama gdje oni vrše vlast, preuzeti za sebe, i time obezbijediti sebi nove fotelje, širu političku moć i uticaj, “što treba da dovede, do ostvarenja većeg ličnog finansijskog uticaja i moći”.
“Sve se svodi na to i ne mislim da ta inicijativa ima ikakvog ekonomskog smisla. Najzad, da smo smatrali da je tako, sami bismo (DPS) ponudili takvu reorganizaciju”, kazao je Rakočević i dodao da nijedna država regiona, ali ni Evropske unije, na taj način ne parča teritoriju i stavlja je “u samostalne autonomne oblasti”.
Inicijativa Kovačevića je odgovor na zahtjeve čelnika primorskih lokalnih uprava da oni odlučuju o obali, umjesto Morskog dobra, jer je stigla nakon što su poslanici 26. juna uvrstili u dnevni red Skupštine Predlog izmjena zakona o morskom dobru.
Za uvrštavanje Predloga u dnevni red Prvog redovnog zasjedanja Skupštine glasala su 44 poslanika, devet ih je bilo protiv, a jedan uzdržan.
Protiv su bili poslanici NSD-a - Andrija Mandić, Jovan Vučurović, Vaso Obradović, Bojana Pićan, Velimir Đoković i Milica Rondović, kao i DNP-a Milan Knežević, Vladislav Bojović i Jelena Kljajević. Uzdržan je bio Bogdan Božović iz Socijalističke narodne partije (SNP).
Izmjene zakona su u skupštinsku proceduru u martu predali poslanici Ilir Čapuni (Albanska alijansa), Mehmed Zenka (Demokratska unija Albanaca), Artan Čobi (Albanski forum), Amer Smailović (Bošnjačka stranka) i Momčilo Leković (Demokrate).
Predlogom je predviđena transformacija Javnog preduzeća za upravljanje morskim dobrom, na čijem je čelu Mladen Mikijelj (NSD) u društvo ograničene odgovornosti (doo) koje osniva Vlada Crne Gore.
Predloženo je da opština “vrši redovno upravljanje morskim dobrom na svojoj teritoriji”, što podrazumijeva, između ostalog, donošenje planova organizacije i korišćenja kupališta sa servisnim sadržajima, korišćenja luka od lokalnog značaja, pristaništa, privezišta, ponti..., zatim donošenje programa privremenih objekata u zoni morskog dobra, upravljanje zastićenim prirodnim dobrima od lokalnog značaja u zoni morskog dobra, sprovođenje postupka davanja morskog dobra na korišćenje, organizovanje prevoza trajektnom linijom u unutrašnjim morskim vodama, sprovođenje postupka dodjele koncesije u luci od lokalnog značaja...
Kovačević je, kako je prenijela Radio-televizija Nikšić, rekao da ako se primorske opštine bore da Morsko dobro više ne postoji i da oni pojedinačno upravljaju obalom Crne Gore, i ako neko razmišlja u tom pravcu da im se to dozvoli, onda treba da računa da “naše opštine treba da upravljaju resursima sadašnje Elektroprivrede Crne Gore, šumama, vodama, rudnim bogatstvima i drugim resursima koji pripadaju ovim krajevima”.
Nikoleta Đukanović kaže da slučaj Morskog dobra predstavlja ilustrativni primjer pokušaja partijske kontrole i zloupotrebe resursa od kojih profit treba da imaju građani i zajednica, a ne učesnici izbora.
“A to je primjer i kod sjevernih opština, posebno onih kojima rukovode političari koji su bliski vlastima u Beogradu i koji oponiraju crnogorsku naciju i državu. Vrlo je simptomatično, ukoliko takve zamisli budu realizovane, posebno kod elite koje negiraju ovu državu, iako ne odbijaju funkcije koje ona nudi”, rekla je Đukanović.
Nikola Rakočević navodi da bi, bez Morskog dobra, partije bivšeg DF-a (NSD i DNP) ostale bez značajnog političkog resursa.
Postoji i identitetska tendencija, dodaje on, na koju se sada naslanja i ova ekonomska, da se organizuju tzv. samostalne autonomne oblasti.
“A posebno je opasnost veća ako imamo na umu da se radi o ljudima koji se još nisu pomirili sa činjenicom da je Crna Gora nezavisna država”, kazao je Rakočević.
Smatra da je zbog toga toliko insistiranje na Šavniku, “jer treba zaokružiti cijelu tu vertikalu kako oni smatraju autonomnih srpskih oblasti”. Izbori u Šavniku počeli su 23. oktobra 2022, kad su održani u još 13 opština, ali nijesu okončani jer članovi biračkih odbora iz opozicione koalicije “Za budućnost Šavnika”, koju predvodi nekadašnji Demokratski front, nijesu dozvoljavali dijelu novoupisanih birača, tzv. izbornih turista, da glasaju.
Rakočević navodi da se tu uvijek postavi pitanje da li oni sami u okviru svog političkog sazvježđa kreiraju politiku u tim opštinama.
“Ne. Njima asistiraju oni koji se navodno izjašnjavaju kao građanski Pokret Evropa sad. Ne računam Demokrate, oni su se ipak identifikovali sa politikom DF-a. Ali Pokret Evropa sada nam objašnjava kako su oni tu da grade građansku Crnu Goru, i ako neko pokuša nešto drugo, da će oni biti brana takvog pokušaja”, kazao je Rakočević.
“Vijesti” čekaju odgovore PES-a i Vlade da li im je prihvatljiva inicijativa Marka Kovačevića.
Separatizam ili borba za srpski identitet
Vraneš često šalje suptilne poruke koje se mogu tumačiti kao da pljevaljska opština pripada Srbiji i da država Crna Gora nema nikakve veze s tamošnjim dešavanjima.
Tako su on i predsjednica Skupštine Opštine Pljevlja Jovana Tošić otvorili 7. juna novoizgrađeni kružni tok u tom gradu nazvavši ga “Mala Slavija”. Otvaranje kružnog toka Vraneš je ozvaničio presijecanjem vrpce, koju su držale djevojke u srbijanskoj narodnoj nošnji.
Otkad je izabran za prvog čovjeka Pljevalja krajem aprila 2023. godine, Vraneš je povukao više poteza koji su naišli na kritike dijela javnosti. Između ostalog, predložio je da se kao Dan opštine slavi crkveni praznik, dan Svete Petke, a svečanom akademijom 15. februara prošle godine u Pljevljima je obilježio Dan državnosti Srbije, što, kako je ranije kazao, ne smatra negiranjem crnogorske nezavisnosti, već “pravom srpskog naroda”.
Vraneš je krajem prošle godine, uz pjesmu “Sprem’te se, sprem’te, četnici”, na Instagramu objavio fotografiju sa Markom Kovačevićem i poslanikom NSD-a Jovanom Vučurovićem. “Četa mala, ali odabrana”, napisao je Vraneš.
Kovačevićeve izjave su više puta bile predmet istrage tužilaštva, a posljednji primjer je od 16. juna prošle godine kada je formiran predmet protiv njega zbog govora mržnje i izjave na Grahovcu da će “s onima koji neće da budu kao braća, nego da liče na Turke, postupati kao prema Turcima”. Da bi Kovačević u tom predmetu bio saslušan, bilo je potrebo da mu se skine poslanički imunitet, ali Administrativni odbor parlamenta nikad nije raspravljao o tome.
Kovačević treba da podnese ostavku na poslaničku funkciju, s obzirom na to da je izabran za predsjednika Opštine Nikšić, čime ostaje bez poslaničkog imuniteta.
Bonus video:
