Demokratska partija socijalista (DPS) na ulici biće zanimljiva slika, a njihovi najavljeni skupovi mogu poslužiti više kao pokušaj mobilizacije stranačkog jezgra i demonstracija političke vitalnosti, nego kao realan instrument promjene odnosa snaga na političkoj sceni - tvrde sagovornice “Vijesti”.
Šef DPS-a Danijel Živković najavio je prije sedmicu da odgovor te partije vladajućoj većini neće biti samo institucionalan, već da su u pripremi organizacije skupova, dok je poslanica i potpredsjednica DPS-a Aleksandra Vuković Kuč poručila da će okupljanja početi uskoro u opštinama u kojima je “država najugroženija” - Beranama, Herceg Novom, Nikšiću i Pljevljima.
“... Nije nam bitna brojnost, bitno nam je da nas građani pitaju šta imaju, da nas čuju. Da izađemo iz naših kancelarija, Skupštine, i da nam kažu građani i ono što nam se neće svidjeti”, kazala je Vuković “Anteni M”, pozivajući ostatak opozicije da im se pridruži.
Glavna i odgovorna urednica nedjeljnika “Monitor” Milena Perović, navela je da će DPS sad, kako je to najavila i Vuković, “izaći iz kancelarija” i da će ih teren “prepoznati” kao - demonstrante.
“DPS na ulici će sasvim sigurno biti zanimljiva politička slika, pošto je ta partija do sada ili iz sjenke profitirala od građanskog nezadovoljstva, ili su bili razlog protestovanja dok su bili na vlasti”, kazala je Perović “Vijestima”, napominjući da su skupovi koje najavljuje najjača opoziciona stranka legitiman način političke borbe, kao i da su legitimne neke od tema koje problematizuju.
Ograničen domet
Ona ocjenjuje da je cilj DPS-a da se predstavi kao jedina alternativa vlasti, ali da je problem u kredibilitetu te političke snage koja, tvrdi sagovornica, bez obzira na kozmetičke promjene, nije napravila istinsku unutrašnju reformu.
“Zato je posebno pitanje - koga može da animira DPS kad, recimo, govori o bezbjednosnim problemima, koji neminovno postoje, ako je u vrijeme njihove vladavine, ne tako davno, dobar dio bezbjednosnog sektora bio slijepljen s organizovanim kriminalom”, podvukla je Perović.
Docentkinja na Univerzitetu “Donja Gorica” Nikoleta Đukanović, rekla je da će dometi skupova koje DPS najavljuje u “ugroženim gradovima” biti ograničeni iz više razloga. Podsjeća da je, prije svega, riječ o lokalnim samoupravama u kojima su na vlasti partije okupljene oko bivšeg Demokratskog fronta (DF), Pokreta Evropa sad i Demokrata, što, prema njenim riječima, znači da DPS tamo nema ni institucionalnu moć, ni ozbiljnu političku infrastrukturu.
Đukanović tvrdi da bi glavni cilj ovih skupova mogao biti da se pošalje poruka da DPS ostaje politički faktor koji je sposoban da mobiliše podršku i artikuliše nezadovoljstvo, ali i da se zadrži prisustvo te stranke u javnom prostoru uoči narednih izbornih ciklusa.
“Dakle, više se radi o političkoj taktici, nego o realnom očekivanju promjene lokalne vlasti”, konstatovala je ona za “Vijesti”.
Đukanović kaže da će DPS, ako želi da skupovi rezultiraju konkretnim političkim efektima, morati da promijeni pristup, prije svega kroz, kako dodaje, artikulaciju jasne političke alternative, predstavljanje kredibilnog kadra i kredibilnih politika, te otvaranje prostora za saradnju s drugim opozicionim akterima.
“Samo protesti bez jasne strategije i političke ponude, što se pokazalo i u prethodnim godinama, teško da mogu proizvesti opipljive rezultate”, poručila je ona.
U fokusu antifašizam i građanski koncept
Iz DPS-a juče nisu direktno odgovorili na pitanja “Vijesti” kakvu podršku očekuju na skupovima koje su najavili “u ugroženim gradovima”, imajući u vidu da su u tim opštinama na vlasti partije koje čine većinu na državnom nivou, kao ni šta očekuju da će postići okupljanjima. Takođe, nisu direktno odgovorili ni šta će uraditi da skupovi rezultiraju nečim konkretnim, imajući u vidu da je od smjene vlasti 2020. godine bilo više neuspjelih skupova koji su organizovani protiv vlasti, a koje je podržao DPS ili su njegovi funkcioneri učestvovali na njima.
Iz te stranke su objasnili da su najavili niz skupova čiji je cilj da afirmišu “one vrijednosti na kojima počiva savremena Crna Gora, a koje su ugrožene djelovanjem parlamentarne većine”.
“Govorimo, prije svega, o vrijednostima antifašizma i građanskog koncepta društva. U tom kontekstu, očekujemo podršku svih onih koji ove vrijednosti baštine, a koji su ubjedljiva većina u crnogorskom društvu”, kazali su iz DPS-a.
Navode da je zadatak politike, prije svega, “borba za vrijednosti”.
“Ta borba je, pogotovo kad ste u opoziciji, institucionalna, ali i vaninstitucionalna. Skupovi koje namjeravamo da održimo samo su dio ukupnih aktivnosti na svim nivoima koje Demokratska partija socijalista u tom kontekstu sprovodi”, poručili su iz DPS-a.
Predsjednik Opštine Berane Đole Lutovac (Pokret Evropa sad), kazao je, nakon najave da će okupljanja biti u opštinama u kojima je “država najugroženija”, izjavio da se time potvrđuje nastavak politike DPS-a “usmjerene ka targetiranju sredina s većinskim srpskim stanovništvom”. Istakao je da “takva retorika predstavlja kontinuitet otvorene srbofobije” DPS-a, “koja sve više poprima obrise političkog fašizma”.
NE PROPUSTITE
“Ako DPS zaista traži mjesto gdje je Crna Gora najugroženija, nek počnu od svojih partijskih prostorija - jer upravo se iz njih godinama urušavala, potkradala i ugrožavala Crna Gora”, kazao je Lutovac.
Vuković Kuč mu je odgovorila riječima da je “srpstvo preživjelo mnoga zla”, a da se sad “s najgorim bori”.
“Kvazibraniči srpstva, nemoćni da ga odbrane od velikosrpstva svojih političkih vlasnika, Andrije Mandića i inih sljedbenika Pavla Đurišića, ne stide se da lažu i podmeću. I kad je od PES-a zvanog ‘što to bjehu politika, ideologija i stav’”, navela je ona.
Skrivali se iza protesta
Nakon parlamentarnih izbora održanih 30. avgusta 2020, na kojima je okončana trodecenijska vladavina DPS-a, bilo je više skupova protiv novih vlasti. Mnogim od tih okupljanja prisustvovali su funkcioneri DPS-a, iako ta partija najčešće nije bila formalni organizator protesta.
Već u tranzicionom periodu septembar-decembar 2020, pokrenut je talas prosuverenističkih protesta tokom formiranja Vlade Zdravka Krivokapića (auto-kolone, mitinzi u više gradova i sl.). Auto-kolone organizovane su nekoliko puta i kao odgovor na niz sličnih protestnih litija, u organizaciji Mitropolice crnogorsko-primorske, koje su počele krajem 2019. zbog Zakona o slobodi vjeroispovijesti, a koje su, u konačnom, dovele do smjene DPS-a.
Protesti su nastavljeni i tokom 2021. - u aprilu te godine je grupa građana “Crnogorsko proljeće” organizovala skup zbog najave izmjene odluke o sticanju crnogorskog državljanstva, kad je danima blokiran put Nikšić - Podgorica na Bogetićima, a u junu 2021. održani su skupovi zbog skrnavljenja spomenika Ljubu Čupiću u Nikšiću.
U septembru 2021. u Cetinju je, uz podršku DPS-a i još nekih opozicionih partija, održan veliki protest zbog ustoličenja Joanikija za mitropolita crnogorsko-primorskog. Skupove u tom gradu su 4. i 5. septembra obilježile barikade, sukobi s policijom, suzavac, helikopterski dolazak crkvenih velikodostojnika... Funkcioneri DPS-a, predvođeni njihovim tadašnjim predsjednikom i šefom države Milom Đukanovićem, tvrdili su da nisu organizovali protest u prijestonici.
U julu 2022. održano je više skupova ispred Vlade zbog najavljenog potpisivanja Temeljnog ugovora sa Srpskom pravoslavnom crkvom, koji je mjesec kasnije i parafiran.
Krajem 2022. održano je više skupova pod sloganom “Ima nas”, u znak nezadovoljstva zbog usvajanja izmjena Zakona o predsjedniku, kojima je bilo predviđeno sužavanje ovlašćenja šefu države. Tadašnji predsjednik bio je Đukanović. Proteste je do kraja decembra 2022. formalno organizovao Forum slobodnih građana Luča, a podržali su ga DPS, Socijaldemokrate (SD), Socijaldemokratska partija i Liberalna partija.
Visoki funkcioneri DPS-a su na društvenim mrežama pozivali građane da se priključe protestima, a Đukanović ih je javno podržao.
Zirojević: Uvijek ćemo biti tamo gdje su građani
Poslanik SD-a i funkcioner Evropskog saveza (ES) Nikola Zirojević, kazao je juče “Vijestima” da je ES “do sad bio i biće uvijek tamo gdje su građani”.
“Tamo gdje se diže glas protiv nepravde. Tamo gdje se brane vrednosni temelji države. Tamo gdje se ne pristaje na slavljenje četništva, negiranje građanskog društva ili nagrađivanje onih koji ni državu koja ih nagrađuje ne priznaju. Bili smo rame uz rame s onima koji ne dozvoljavaju obezdržavljenje Crne Gore, kao i s svima koji traže slobodne i nezavisne institucije”, rekao je on “Vijestima” odgovarajući na pitanje - hoće li se SD podržati skupove DPS-a.
Zirojević je naveo da je ES stav o protestima već jasno pokazao “ne riječima, nego djelom”.
“Učestvovali smo u svakom autentičnom građanskom okupljanju i time potvrdili da za nas povod nije važan - važan je princip. A princip je jasan: kad god vlast svojim devijacijama urušava temelje društva i vodi ga u pravcu podjela, nepravde i nazadovanja, mi ćemo s građanima stati na pravu stranu. To je naš dug prema njima, ali i prema budućnosti Crne Gore. I zato ćemo i ubuduće biti dio svakog građanskog otpora bahatosti i neodgovornosti vlasti”, najavio je on, rekavši da to neće činiti “zbog trenutne političke koristi”.
“Već zato što duboko vjerujemo da je borba za pravdu, građansko društvo i evropske vrijednosti - borba koja nadilazi partijske granice i pripada svim ljudima koji žele bolju i pravedniju Crnu Goru”, zaključio je Zirojević.
Bonus video:
