Izgradnjom crkve na Gavrilovcu, Crnogorska pravoslavna crkva (CPC) pridružila se Mitropoliji crnogorsko- primorskoj (MCP). Odnedavno, obje pravoslavne crkve prepoznate su kao nelegalni graditelji, i kao organizacije za koje ne važe sekularni zakoni.
CPC, preuzimajući model gradnje od MCP, sagradila je crkvu na teritoriji koja pripada zaštićenoj zoni Nacionalnog parka “Skadarsko jezero”, zbog čega je JP “ Nacionalni parkovi” podnijelo krivičnu prijavu protiv ktitora Budimira Lopičića.
Dok država ćuti, MCP, kao korisnik oko 650 crkava, manastira i imanja, završila je nelegalnu gradnju hrama na brdu Pardus na ulazu u Podgoricu, postavila metalnu crkvu na Rumiji, a dugo se sporila i sa opštinom glavnog grada oko plaćanja komunalija za hram Hristovog vaskrsenja.
Dok iz Ministarstva za ekonomski razvoj poručuju da je riječ o nelegalnoj gradnji, iz MCP tvrde kako je izlišno sada o tome uopšte i govoriti, „s obzirom na to da je procedura u vrijeme gradnje tih hramova bila drugačija“, te da im tada dozvole uopšte nijesu trebale. Iz druge pravoslavne crkve poručuju kako je MCP ta koja je „srušila pravni sistem Crne Gore“, optužujući vlast koja je, kako tvrdi predsjednik Odbora za promociju interesa CPC Stevo Vučinić, „za to vrijeme završavala svoje poslove“.
Iz Ministarstva za ekonomski razvoj saopštili su da je, kada je riječ o crkvi u Gavrilovcu, investitoru nedostajala građevinska dozvola za izgradnju potpornih zidova, te da mu je zbog toga, 2008. godine, zabranjena dalja gradnja, dok je za gradnju crkve na Pardusu nedostajala građevinska dozvola za početak radova.
U januaru 2008. godine, Građevinska inspekcija zabranila je radove i zapečatila crkvu, jer je utvrđeno da investitor MCP ne posjeduje građevinsku dozvolu za izgradnju.
„Republička građevinska inspekcija donijela je rješenje o zabrani radova na tom objektu i izvršila pečaćenje“, piše u obimnoj dokumentaciji koja je zavedena u resornom Ministarstvu. Tom prilikom, Građevinska inspekcija Glavnog grada apelovala je na Ministarstvo da preduzme mjere iz svoje nadležnosti i ukloni crkvu na Pardusu. Kako se vidi u dokumentaciji Ministarstva, nakon brojnih žalbi Mitropolije, čitav slučaj je u februaru ove godine dospio i na Upravni sud.
Što se tiče postavljanja metalne crkve na Rumiji, koja je na vrh planine vojnim helikopetrom odnesena 2005. godine, iz Ministarstva su saopštili da je iste godine u julu naređeno uklanjanje tog vjerskog objekta i to u roku od osam dana.
„Iz helikoptera koji je obezbijedio MUP, 21. jula 2005. godine, zapisnički je konstatovano da nije postupljeno po nalogu“, piše u dokumentaciji Ministarstva za ekonomski razvoj.
Desetak dana kasnije, opet je donijeto rješenje o uklanjanju, a bilo je najava da će Građevinska inspekcija ukloniti crkvu „kada se ispune svi uslovi i obave neophodne pripreme“, što se do dana današnjeg nije desilo.
Velika medijska buka dignuta je prije pet godina i oko gradnje hrama Hristovog vaskrsenja u Podgorici, pošto je, deset godina nakon početka gradnje, administracija glavnog grada utvrdila da je nezakonito donesena odluka kojom se MCP oslobađa plaćanja komunalija za igradnju tog velelepnog objekta.
Iz Ministarstva za ekonomski razvoj saopštili su da je MCP dobila 1995. godine dozvole za izgradnju hrama i to prvo za prvu fazu, shodno Detaljnom urbanističkom planu „Poslovni centar Kruševac“, a potom je doneseno rješenje Ministarstva uređenja prostora 1997. godine kojim je odobreno Direkciji za javne radove Crne Gore da krene sa izgradnjom druge faze hrama, pošto je priložena sva potrebna tehnička dokumentacija.
Ipak, spor oko gradnje najvećeg crkvenog objekta na ovim prostorima nastupio je kada je administracija glavnog grada utvrdila da je nezakonito donesena odluka kojom se MCP oslobađa plaćanja komunalija za izgradnju Hrama.
Mediji su prije pet godina pisali kako je još 1994. godine Upravni odbor Društvenog fonda za građevinsko zemljište, poslovni prostor i puteve donio odluku kojom se Mitropolija oslobađa plaćanja komunalija za izgradnju hrama. Prema napisima medija, tada je taj gest tumačen kao prilog Opštine Podgorice.
Deset godina kasnije, Agencija za izgradnju i razvoj Podgorice razmatrala je validnost dokumentacije na osnovu koje je Upravni odbor Društvenog fonda za građevinsko zemljište, poslovni prostor i puteve, uvažio zahtjev MCP i oslobodio je obaveze plaćanja nadoknade za uređivanje građevinskog zemljišta za objekat Sabornog hrama vaskrsenja Hristovog.
Iz Agencije su tada stigle optužbe kako je dokument kojim se MCP oslobađa plaćanja komunalija u iznosu od 659.185 dinara krivotvoren, kao i tvrdnje da Upravni odbor Društvenog fonda za građevinsko zemljište, poslovni prostor i puteve nije imao ovlašćenje da Mitropoliju oslobodi plaćanja.
„Nedvosmisleno je utvrđeno da Skupština opštine Podgorica nikada nije donijela odluku kojom se MCP oslobađa obaveze plaćanja naknade za uređenje građevinskog zemljišta. Stoga je predmetni akt oglašen ništavnim“, prenijeli su crnogorski mediji tada.
Odgovor na pitanje šta se desilo sa sporom oko plaćanja komunalija, “Vijesti” nijesu dobile od Agencije, uz obrazloženje da se mora poštovati procedura koja zahtijeva više vremena od nekoliko dana za prikupljanje dokumentacije.
U Ministarstvu za ekonomski razvoj, „Vijesti“ nijesu mogle jedino da dobiju odgovor na pitanje šta će državni organi da preduzmu kada je riječ o nelegalnoj crkvenoj gradnji.
Do konačnog razrješenja, obje pravoslavne crkve, iako Ustavnim garancijama odvojene od države, nadmoćno pokazuju da kao vjerske organizacije poštuju isključivo vlastite kanone.
Džomić: Crkva ne ruši hramove, već ih gradi
Paroh podgorički mr Velibor Džomić i predsjednik Odbora za promociju interesa CPC Stevo Vučinić negirali su da se vjerske organizacije kojima pripadaju bave nelegalnom gradnjom.
Prema tvrdnjama Džomića, podizanje hramova započeto je u prostorima koji nisu zahvaćeni detaljnim urbanističkim planom.
„O tome je sada izlišno i govoriti, s obzirom na to da je procedura u vrijeme gradnje tih hramova bila sasvim drugačija. I u to vrijeme nijesu bile potrebne te vrste dozvola o kojima se sada govori“, kazao je Džomić juče „Vijestima“.
Na pitanje zašto se ne poštuju odluke državnih organa, on je kazao kako se s„apsolutno poštuju“, ali da “u prirodi i biću crkve nije da ruši hramove, već da ih gradi”.
On je kazao i da je spor oko hrama Hristovog vaskrsenja riješen, te da o tome postoji pravno valjana dokumentacija.
„Taj problem predstavlja pitanje davno prošlog vremena“, rekao je on, pozivajući se na dokument Društvenog fonda za građevinsko zemljište, poslovni prostor i puteve.
Džomić je kazao kako je na isti „pravni način hrišćanska adventistička crkva u Podgorici oslobođena plaćanja komunalija“, i to aktom koji je donijet isti dan kada i ovaj za hram MCP.
Vučinić je kazao juče „Vijestima“ da ta crkva poštuje državne zakone i propise, optužujući MCP za nepoštovanje zakona.
„Srpska crkva je svojevremeno, koristeći se podrškom srpske države i vojske, tihim nasiljem srušila pravni sistem Crne Gore odavno nezabilježenim kulturocidom nad kulturnom baštinom, dok je vlast na miru opošljavala svoje poslove u sopstvenu korist ne vodeći računa o narodnom interesu“, poručio je Vučinić.
Gradnju pomogla Vlada
Da MCP nije bila finansijski sama u izgradnji najvećeg objekta na ovim prostorima vidi se i na zvaničnom sajtu hrama Hristovog vaskrsenja, čija je izgradnja počela 1993. godine.
„Dobrovoljnim prilozima vjernika, uz finansijsku pomoć Vlade, nastavljeni su radovi na kripti i završeni su 8. avgusta 1997. godine izlivanjem ploče. Radove na kripti izvodilo je preduzeće “Neimar-inžinjering” iz Podgorice“, piše, između ostalog, na sajtu.
Takođe je navedeno da je „Stručni nadzor na izgradnji hrama obavljao Republički zavod za urbanizam i projektovanje zajedno sa stručnim nadzorom Mitropolije koji je predvodio Momčilo Stanojević“.
Bonus video:
