“Priručnik za inkvizitore” portugalskog pisca Antonija Lobo Antuneša i “Vitičaste zagrade” ruskog pisca Sergeja Nosova noviteti su iz Geopoetike.
Antonio Lobo Antuneš je jedan od velikana evropske književnosti, a roman “Priručnik za inkvizitore” je utemeljio njegovu reputaciju širom Evrope. To je potresna optužnica protiv portugalskog fašizma, priča o sunovratu jedne porodice i čitavog društva, moralno i duhovno izvitoperenog četvorodecenijskom totalitarnom vlašću. Gospodin Fransiško, nekada moćni ministar i bliski prijatelj portugalskog diktatora Salazara, provodi svoje posljednje dane u staračkom domu u Lisabonu nakon doživljenog šloga, osvrćući se na minuli život i ljubavi.
Emotivni metež koji obavija njegovu porodicu sustiže ga samog, nakon što se četrdeset i dvije godine duga diktatura završi revolucijom, a stari režim se stropošta poput kule od karata. Gospodin Fransiško nakon svega toga postaje monumentalna, ali prazna sjenka vlastite prividne svemoći.
“Priručnik za inkvizitore” (prevod Tamina Šop), je nemilosrdan prikaz života pod jednom od najgorih diktatura prošlog vijeka, izuzetno je složene narativne strukture, sa gotovo dvadeset različitih pripovijedača, čije intimne ispovijesti grade kaleidoskopsku sliku minule moći i potonjeg sunovrata bogate i moćne porodice koja je dio Salazarovog režima.
Pred čitaocem se smjenjuje čitava galerija likova koji pripovijedaju u zadihanom, vrtoglavom ritmu, istovremeno se dotičući socijalnih, kulturnih i klasnih razlika i trvenja koja karakterišu portugalsko društvo prije i poslije diktature, ogoljujući odnose moći i vlasti, kako na porodičnom tako i na društvenom planu.
Antonio Lobo Antuneš (1942, Lisabon) studirao je medicinu i specijalizovao psihijatriju. Mobilisan je 1970. godine kako bi služio kao vojni ljekar u ratu u Angoli. Ostavivši tada trudnu suprugu za sobom, provodi na frontu dvadeset i sedam mjeseci, od 1971. do 1973. Tamo upoznaje Ernešta Mela Antuneša (1933-1999), jednog od arhitekata Revolucije karanfila 1974. godine i autora nekih od najvažnijih političkih dokumenata Pokreta oružanih snaga koji je izveo revoluciju.
Ovi događaji ostavili su trag na književnu putanju autora: užas i besmisao kolonijalnog rata, kao i iznevjerena revolucija, teme su kojima se često vraća. Prve romane objavio je na izmaku sedamdesetih godina, a sredinom osamdesetih napušta karijeru ljekara i posvećuje se isključivo pisanju. Dobitnik je velikog broja nagrada i priznanja, među kojima su najvažnije: Velika nagrada za roman i novelu Portugalskog društva pisaca 1985. godine, Austrijska državna nagrada za evropsku književnost 2000, Nagrada Latinske unije 2003, Nagrada „Jerusalim“ 2005, Nagrada „Kamoiš“ 2007, Nagrada „Huan Rulfo“, 2008. Njegov roman “Priručnik za inkvizitore” je u Francuskoj nagrađen Nagradom za najbolji strani roman (Prix du Meilleur livre étranger), čiji su prethodni dobitnici i Kaneti, Asturijas, Kazancakis, Muzil, Darel, Kavabata, Gras, Singer, Apdajk, Markes, Šulc, Sabato, Ljosa, Ruždi, Rot, Pamuk…
Roman “Vitičaste zagrade” (prevod Miodrag Sibinović) Sergeja Nosova 2015. osvojio je priznanje “Nacionalni bestseler” za ruski roman godine. Ovaj roman napisan je kao “živa hronologija” čovjekove sudbine, konkretizovana na iskustvu jednog običnog neobičnog čovjeka. Nosovljev roman se može čitati kao duhovita priča o neobičnom svijetu učesnika osnivačke skupštine (kongresa) iluzionista, mikro i makromaga, ali može biti shvaćen i kao porodična priča o nesigurnosti i fobijama običnog čovjeka kojim manipulišu onostrane i ovozemaljske “više sile”.
Istine se u Nosovljevoj “živoj hronologiji” čuvaju kao najdublja tajna, zapretana između višestrukih vitičastih zagrada. Roman “Vitičaste zagrade” je jedna od živih hronika ruskog postsovjetskog tranzicionog društva.
Sergej Anatoljevič Nosov (Lenjingrad, 1957) na velikoj sceni ruske književnosti pojavio se kao peterburški pisac pripovjedaka, romana i drama, devedesetih godina 20. vijeka. Diplomirao je na Lenjingradskom institutu za avio-instrumente, a završio je i Književni institut A. M. Gorki.
Radio je kao inženjer, kao urednik časopisa Lomača i na Radio Rusiji. Autor je više desetina knjiga književne proze, eseja i drama: “Dolje pod zvijezdama”, “Spomenik Krivcu za sve”, “Gazdarica istorije”, “Član društva ili Gladno doba”, “Dajte mi majmuna”, “Ždralovi odletjeli” (nagrada “N. V. Gogolj”).
Bonus video:
