Jesi li ikad razmišljala da je stres uzrok nakupljanja suvišnih kilograma? Hroničan stres i napetost prevedeni u jezik hormona znače povišen nivo kortizola.
Kortizol kao krivac za debljinu
Kortizol je hormon koji luči nadbubrežna žlijezda, a njegov zadatak je da osigura dovoljno energije u trenucima intenzivnog stresa; svojstvo koje je korisno u izvanrednim situacijama kada treba reagovati po matrici “bori se ili bježi”. Kada što prijeteća situacija prođe, kortizol bi trebalo da se vrati u normalu.
Ipak, u današnje doba kada je prisutnost stresa (fizičkog ili psihičkog) gotovo trajana i nivo kortizola je dugotrajno povišen. To znači da smo stalno u stanju napetosti i na oprezu.
Posljedica je povećanje apetita i žudnje za hranom bogatom ugljenim hidratima i mastima. Kortizol takođe djeluje kao signal masnim ćelijama da što više čuvaju masno tkivo kako bi, po potrebi, poslužilo kao izvor energije. Istovremeno, pospješuje se razgradnja proteina što dovodi do gubitka mišićne mase. Svi ovi metabolički procesi udruženo rezultiraju povećanim apetitom i smanjenom potrošnjom energije što na kraju dovodi do nakupljanja kilograma (posebno u području stomaka).
Posljedice hroničnog stresa
Osim pojačanog apetita i želje za slatkom i slanom hranom, osoba koja pati od visokog nivoa kortizola s vremenom razvija i cijeli niz, ponekad i vrlo ozbiljnih, tegoba. Javlja se stanje unutrašnjeg nemira, nemogućnost opuštanja, nesanica, anksioznost, čak i depresija. Dodatno, slabi funkcija imuniteta, a moguć je i razvoj povišenog krvnog pritiska te bolesti srca i krvnih sudova. U kasnijim fazama dugotrajne izloženosti stresu, nadbubrežne žlijezde, zbog preopterećenosti, nisu u mogućnosti da odgovaraju na potrebu lučenja hormona pa se nivo kortizola smanjuje ispod normalnog nivoa što se ogleda kao sindrom hroničnog umora.
Rebalansiranje kortizola
Prvi korak u dovođenju nivoa kortizola u ravnotežu je svakako promjena životnog stila odnosno smanjenje stresa. U današnje doba taj zadatak može biti vrlo zahtjevan, ali izuzetno je važno da pronađete aktivnosti koje vas opuštaju. Meditacija, joga, šetnja prirodom, duboko disanje samo su neki od prijedloga koji mogu da pozitivno utiču na nivo kortizola. Veoma je važno da se posvetite i ishrani, s obzirom na to da nam određene hranljive materije mogu pomoći u borbi sa stresom i posljedicama stresa.
Antistres hrana
Narandža je jedan od najpopularnijih izvora vitamina C, a vjeruje se da ovaj svestrani vitamin pomaže da se nivp kortizola vrati u normalne granice nakon stresne situacije.
Orašasto voće pomoći će da se nadoknade dnevne potrebe ćelija pogođenih stresom na vitaminima B skupine te vitaminu E, a grickanje malih, ali slasnih plodova oslobodiće vas negativne energije
Tamna čokolada obiluje antioksidansima koji neutrališu razorno dejstvo slobodnih radikala, a i svi znamo da je čokolada najbolji prirodni antidepresiv.
Zeleno lisnato povrće napuniće organizam magnezijumom koji je poznat i kao 'antistresni' mineral. Opuštajući mišiće i dobro utiče na psihu, magnezijum pomaže da se smanje napetost, razdražljivost i glavobolja izazvana stresom.
Ćuretina obiluje esencijalnom aminokiselinom triptofanom koja je nužna za izgradnju serotonina, hemikalije zaslužne za dobro raspoloženje. Dodatno, ćuretina sadrži i ostale esencijalne aminokiseline za kojima su potrebe povećane u stanju stresa.
Sardine su izvor omega-3 masnih kiselina za koje naučnici vjeruju da sprečavaju naglo izlučivanje hormona stresa. Sadrže i prijeko potreban cink, a ukoliko ih jedete s kostima osiguraćeš i kalcijum za kojima su potrebe povećane upravo u periodu stresa
Crno vino osiguraće antioksidanse koji su prijeko potrebni tijekom stresa, a alkohol ugodno opušta. Ipak, pazite da ne pretjerate kakod ejstvo ne bi bilo suprotno. Dve deci crnog vina je sasvim dovoljno.
Jogurt je idealni saputnik stresnih situacija. Praktičan u svakoj situaciji, lako je probavljiv, sadrži visokokvalitetne bjelančevine i kalcijum, a ukoliko odaberete onaj jogurt koji sadrži probiotike pružiće prijeko potreban 'melem' stresom napaćenom imunološkom i sistemu za varenje.
Kortizol i dijeta
Studija objavljena 2010. godine u časopisu Psychosomatic Medicine pruža nam još jedno obrazloženje zašto suviše restriktivne dijete ne daju dugoročne rezultate. Nasumično su podijelili 121 ženu u 2 grupe: ona koja je pretila restriktivnu dijetu (1200 kcal) ili služila kao kontrola. Dio ispitanica iz obje grupe je trebalo da prate koliko kalorija dnevno unese dok ostatak nije. Rezultati su pokazali da je praćenje restriktivne dijete povećalo proizvodnju kortizola. Slično, praćenje kalorijskog unosa povećao je doživljaj stresa kod ispitanica. Sve to navelo je autore na zaključak dao su suvišne restriktivne dijete kao i briga oko unesenih kalorija unaprijed osuđeni na propast upravo zahvaljujući stresu koji nam takav režimi pružaju.
Bonus video:
