Teenage Fanclub spada u red bendova koji su na jedan suptilan način upisali svoje ime u istoriju alternativnog rocka.
Bez pretencioznosti kojim su obilovale grupe 90-ih, uspjeli su da artikulišu zvuk 60-ih kao konglomerat psihodelije i elektrificiranog folka. Na temeljima shoegaze muzike Teenage Fanclub su na sasvim drugačijim pozicijama od tada aktuelnog brit-popa sebe distancirali od rock and rolla grupe Oasis, ali i ironičnog britanskog senzibiliteta Pulpa, tragajući za američkim zvukom škotskog podneblja.
U trenutku kada se u Britaniji ponovo oživljavalo pop naslijeđe The Beatlesa, Teenage Fanclub su se okrenuli njihovim američkim ”oponentima” - The Byds. Sa zvonanstim jangle-pop gitarama koje smo 80-ih mogli čuti u indie-rocku oni su pošli tragom The Stone Rosesa revitalizujući tradiciju Los Anđeleske psihodelične scene: sa dvanaestožičanim folkom The Byrdsa i inventivnom pop halucinacijom grupe Love, izgradili su distinktivni zvuk koji je pokazao da u trenucima najveće britanomanije neko može zvučati amerikanizovano na jedan dostojanstveni način. Ključ tog uspjeha leži u bujom gitarskom zvuku koji opija svojim vrtložnim harmonijama i mekom bukom.
Priča je na početku bila nešto drugačija. Gitarista Norman Blejk je najprije svirao sa još jednim čuvenim škotskim bendom BMX Bandits. Oko ove grupe, koja je osnovana 1985. godine unutar ”C86 pokreta” (NME-ove kasetne kompilacije nezavisnih bendova) se kasnije formirala underground scena u Glazgovu (od The Vaselines, preko Mogwai sve do Belle and Sebastian). Nakon što je 1989. godine napustio BMX Bandits, Norman se opet udružio sa gitaristom Rejmondom Mek Ginlijem sa kojim je 1987. nakratko ranije formirao bend Boy Hairdressers. Zatim im se pridružio Džerard Lov (bas) i Frensis Mek Donald (poznat i kao menadžer The Vaselines i Camere Obscure). Sa malim izmjenama u postavi (Mek Donalda je zamjenio Brendan O’Hara) snimaju prvi album ”A Catholic Education” koji je bio završen prije i jednog koncertnog nastupa. Proći će godinu dana prije nego što će album objaviti: zbirka furioznih punk pjesama na tragu Nil Janga i Dinosaur Jr malo je šta imala zajedničko sa narednim albumima.
Instrumentalni ”The King” (1991) je još više krenuo u pravcu praštećih distorzija i energičnih improvizacija što je najavilo eksploziju grungea iste godine u Americi, ali je radikalnost pjesama uplašila izdavačku kuću koja nije htjela da objavi album.
Preokret se dogodio kada su Teenage Fanclub potpisali za ”Geffen Records” i iste godine objavili njihov najznačajniji album Bandwagonesque. Ova izvanredna ploča sadržala je pregršt pop dragulja (”The Concept”, ”What You Do To Me”, ”Star Sign”) koji su bili savršeni spoj The Beatlesa, The Byrdsa i Big Star. Po ”Spin” magazinu to je i pored žestoke konkurencije, Nirvaninog ”Nevermind” i ”Loveless” My Bloody Valentine bio album godine. Praćen nevjerovatnim hvalospjevima, Teenage Fanclub su trebali da budu mejnstrim zvijezde (čak su išli na turneju sa Nirvanom), ali do toga ipak nije došlo (ostali su poznati samo u okviru koledž radio programa). U očekivanju publike i kritike da oni budu nova velika stvar na muzičkoj sceni, uslijedilo je razočaranje u vidu albuma ”Thirteen” (1993) koji je distancirao bend od kritike i velikog dijela publike. Međutim kada danas preslušamo ovaj album lako je zaključiti da je ova reakcija bila pretjerana, najviše zbog toga što je u pitanju odličan album, što govori da su Teenage Fanclub postali žrtve svog prethodnog uspjeha. Sa alternativnim overdrajv gitarama album je krenuo u pravcu američkog power-popa u trenutku kada je britpop počeo da osvaja Britaniju.
Naredni album ”Grand Prix” (1995) godine okrenuo je bend u pravcu country-rocka. Pored toga album obilježen time što su na njemu su svi stalni članovi benda ravnopravno pisali muziku. I dok je neuspjeh prethodnog albuma prekinuo veze Teenage Fancluba sa američkom publikom, sa ovim su uspjeli da vrate povjerenje u Britaniji gdje se album našao na TOP10 listi. ”Grand Prix” je označio njihov definitivni raskid sa power-popom i vraćanje klasičnom gitarskom zvuku, na isti način na koji su to uradili dvadeset godina prije njih Big Star. Stoga se za ”Grand Prix” može reći da je na neki način njihov “Third: Sister Lovers”.
Uslijedio je još jedan izvanredan album “Songs From Northern Britain” (1997). On je ostvario još veći komercijalni uspjeh od predhodnog: album se najviše popeo na top listama i a la The Byrds singl ”Ain’t That Enough” je postao najveći hit u njihovoj karijeri. Ovaj veličanstveni album sadrži neke od najljepših njihovih pjesama u karijeri: himnična ”Start Again”, veličanstvena balada ”Your Love Is The Place Where I Come From” i instant klasik, jedna od najpodcjenjenijih pjesama svih vremena ”Planets”. “Songs From Northern Britain” je paradigma Teenage Fanclub zvuka: raskošni zvuk gitara i smirujući zvuk akorda predstavljaju jedan od najljepših omaža zvuka 60-ih koji smo imali prilike do sada da čujemo. Nakon ovog albuma u istom pravcu su krenuli albumi ”Howdy!” (2000), ”Words of Wisdom and Hope” (2002) snimljen sa Džed Ferom, frontmenom Half Japanese, “Man-Made“ (2005) i ”Shadows“ (2010), koji su pokazali konzistentnost ”Grad Prix” estetike.
Oni su britanski pandan R.E.M.-a, iako nikada nisu postali stadionski mejnstrim
Sa mekim i melodičnim vokalima njihov zvuk sadrži dozu neodoljive naivnosti popa 60-ih. Oni su uspjeli da 90-ih izbjegnu rifovski zvuk grungea i alternativnog rocka ostajući dosljedni čistoj pop strukturi. Ako izuzmeno overdrajv gitare koje su odsvirane kao da je u pitanju akustična gitara, mi jasno vidimo da su u pitanju folk pjesme koje su u najboljoj američkoj tradiciji mogle biti komponovane i prije jednog vijeka.
Iako nikada nisu bili progresivni bend, niti su pokušavali da se aražmanski razviju ili probaju da naprave svoj ”Sgt. Pepper”, Teenage Fanclub su tokom cijele karijere radili ono što im je najbolje išlo - pravljenje jednostavnih i efektnih pop pjesama sa četiri akorda. Na tragu onoga što su radili prvi pravi indie-pop bend Big Star, Teenage Fanclub su katalizovali pop muziku u jedinstveni underground fenomen. Aleks Čilton, lider Big Stara je oduvjek bio najveći uzor Teenage Fanclubu: nevjerovatan osjećaj za melodiju i lepršavnost forme odredila je i njihove okvire rada definišući ono što danas smatramo power-popom. U tom smislu oni su britanski pandan R.E.M.-a, samo što nikada nisu uspjeli da postanu stadionski mejnstrim. Počeli su sa sličnih pozicija kao i Dinoraur Jr., ali sirovi noise-rock sa početka karijere se brzo pretvorio u raskošni jangle-pop zvuk po kojem će ostati poznati.
Teenage Fanclub možda nisu napravili nešto zaista novo i radikalno u istoriji rock muzike, ali su uspjeli da budu inovativni i pronicljivi u interpretaciji zaboravljene gitarske pop muzike. Retro poetika ovog benda je slatko-gorka gitarska raskoš. Živahan i veseo sa nenametljivim slojevima dirljive melanholije i humora, zvuk ovog benda je ljetnji zvuk škotskih planina. Gitarski razigrana njihova muzika relaksirano zreli emocionalni smiraj. Rijetko koji bend u istoriji muzike je uspio da to uradi tako prirodno kao što su to uradili Teenage Fanclub, još jedan u nizu značajnih bendova koji su Škotsku od britanske provincije u jednom trenutku napravili centrom muzičke mape svijeta.
Bonus video:
