Heavy metal spada u red muzičkih stilova koje ne krasi velika inventivnost.
Iako u sebi sadrži veliki broj podžanrova, svaki od njih zvuči kao kao faza jednog te istog benda koji pokušava da bjesomučno reinterpretira cijelokupni žanr, ali samo donekle uspjeva u tome. Zbog toga je HM muzika vrlo brzo nakon početka 90-ih potonula u muzičko podzemlje koje prate jedino fanatični poklonici žanra izolovani u svijetu anahronog muzičkog stila u nestajanju.
Jedna od evidentnih stvari vezanih za HM je da je rijetko bio sklon radikalnom eksperimentisanju: potreba da se dekonstruiše žanr, pronađe njegova fuzija sa drugim stilovima, eskalirala je pojavom grunge muzike koja je konvertovala veliki dio publike sklone metalu u fanove alternativne.
Pomirenje između punka i metala koje se dogodio krajem 80-ih u Sijetlu donijelo je sa sobom kreativnu eksploziju kojoj do tada nije bilo pandana ni na jednom toposu muzičke mape. Kratki i autodestruktivni plamen ovog grada zauvijek je izmjenio muzičku scenu i pokazao da alternativa ima potencijala da dekonstruiše mejnstrim.
Međutim priča o Sijetlu se nije završila nakon Kobejnovog samoubistva i još par solidnih grunge albuma, jer se krajem 90-ih u istom gradu pojavio bend koji je opovrgnuo tezu o metalu kao nemaštovitom i zastarjelom žanru. U pitanju je Sunn O))), bend koji je uspio da po prvi put spoji čistu avangardu sa metalom.
Pioniri drone-metala nastali su 1998. godine. Ime su dobili po gitarskom bas pojačalu, inkorporirajući u imenu čak i tipografsku predstavu logoa proizvođača kojeg je 2002. godine Fender korporacija nakon dugogodišnjeg upravljanja ugasila. Pod uticajem lokalne scene, ranih radova Melvinsa i Earth, Sunn O))) je proizveo svoj autentični dronski zvuk koji su opisivali kao ”power-ambient”.
Prva dva albuma iz 2000. godine - ”ØØ Void” i ”The Grimmrobe Demos” (snimljen 1998) pokazao je bend u najbrutalnijem izdanju. ”Flight Of The Behemoth” (2003) je produbio njihovo interesovanje za teški sub-bass zvuk rifova ali i za eksperimentisanje van okvira gitarske muzike kroz kolaboraciju sa čuvenim japanskim noise autorom Merzbowom. Naredna dva albuma ”White 1” (2003) i ”White 2” (2004) su bila upliv u elektroniku i teksturu zvuka koja je manje bučna od distorzičnih gitara.
Na ovim albumima po prvi put sistematično koriste ne samo dark ambient elektroniku nego i ritam sekciju. Naredni ”Black One” (2005) uspio je da pomiri ranu fazu Sunn O))) sa novijom, ali je dodatak hororičnih vokala gostujućeg Malefika bio isuviše žanrovski predvidljiv. Slijedi zanimljivi ”Altar” (2006) koji su snimili u saradnji sa japanskim doom rock bendom Boris, ”Dømkirke” (2008) na kojem eksperimentišu sa gregorijanksim pjevanjem i ”Monoliths And Dimensions” (2009) koji je vokalom Atile Csihara skrenuo pažnju i na black metal. Ove godine su ostvarili dvije saradnje: sa norveškim bendom Ulver snimaju ” Terrestrials” (njihov najambijentalnijim album do danas) i ”Soused” sa čuvenim Skot Vokerom, koji je iznenađujuće pokazao ne samo Vokerovu popičniju stranu, nego i mekšu verziju Sunn O))) dronova.
Oni su uspjeli da spoje krajnje suprotnosti u muzici: distorzirane rifovske gitare i ambijentalnu muziku. Minimizirajući rifove na samu teksturu dronskih gitara, stvorili su impresivnu količinu razornog fidbeka. Iako svijet Sunn O))) može djelovati negostovljubivo dok pokušava svojom bukom da pocjepa vaše zvučnike, on ipak ima sedativna svojstva.
Amorfno brujanje njihovih gitara posjeduje duboku meditativnost u kojoj se gube značenja, a logika prestaje da nam daje referentne tačke. Sa izvjesnom mističnošću koja ima dozu ezoterije, Sunn O))) su radikalnim minimalizmom gitarski rif rastegli u prostor čiste apstrakcije baveći se više zvučnim dizajnom nego klasičnom rock formom. Atmosferična arualna dubina njihovog saunskejpa zvuči kao brum iz podsvjesti, linčjansko iskrivljenje percepcije vremena i prostora. Kada se ovoj filmičnosti doda monolitni udar niskih frekvencija koji sab-basom lako može zatresti zidove zrada, jasno je da Sunn O))) sublimiraju najdublji mrak htonske prirode čovjeka, katarzični samoživi trans u kojem se sopstvo kompletno gubi. Slušajući Sunn O))) je kao entropijska meditacija koja vas vodi na intergalaktično putovanje kroz tamnu materiju i masivne crne rupe.
Traumatizovani slušalac koji se prvi put srijeće sa njihovom muzikom, posebno na koncertima koji su začinjeni monaškim kukuljicama, dim mašinama i ekstremno glasnim nastupima, imaće utisak da zvuci njihove muzike dolaze iz pakla.
Ovaj antagonizam između nestrukturisane čovjekove srži i utiska da se susrećemo sa nečim što u sebi ne sadrži ni malo ”humaniteta”, jasno govori koliko je ono što je ”humano” zapravo rastegljivi pojam. Vatrenom piru gitara se mnogo lakše opirati nego prepustiti, jer ovaj nemirni vrtlog nas vodi u pravcu od kojeg instiktivno bježimo jer imamo urođeni strah od nepoznatog. Iako se mogu naći neke liste pjesama koje su Amerikanci koristili za mučenje zatvorenika u Gvantanamu (pretežno su u te svrhe upotrebljavali black metal ili industrial bendove tipa Skinny Pappy), ako nisu koristili Sunn O))), može se slobodno reći da nisu obavljali svoj ”posao” kako treba: osobama koje nisu upoznate sa estetikom avangarde, muzika ove grupe djeluje kao čisti horor, brutalno pshičko silovanje.
Sunn O))) je zapravo u okvirima metala sproveo ono što je pionir ambijentalne muzike Brajan Ino radio sa svojim formalističkim eksperimentima unutar elektronike. Iako se za ambijentalnu muziku očekuje da bude tiha, oni su je redefinisali svojom bukom dajući joj agresivni podtekst. Raspršeni zvuk distorzije koji se dezintegriše u dronovima pokazuje kako su Sunn O))) zapravo jedan od najradikalnijih minimalista na eksperimentalnoj muzičkoj sceni. Njihov ponavljajući rif je kompresovan dugačkim sustejnom u beskrajnu grmljavinu niskofrekventnih eksplozija.
Postižući ovaj zvuk štimovima kojima u potpunosti opuštaju žice na gitarama kao i bas pojačalima po kojima su dobili ime, njihov minimalizam je prisutan čak i u uskom audio frekventnom opsegu koji predstavlja samo četvrtinu onoga što nudi naš slušni aparat. Sa sporim tempom i brutalnim udarima rifova naspram kojih ne samo Black Sabbath nego i doom metal izgledaju veselo, Sunn O))) su uspjeli da konkretnost rifova apstrahuju u halucinogeno jato nasumičnih zvukova koji kao da žele da sintestezijski prespoje konekcije u mozgu u neku novu zvučnu realnost.
Apstrakcija je još više pojačana time što njihova muzika nema ritam, pa sa veoma sporim tempom i potpunim odsustvom bilo kakve melodije ova muzika ima više zajedničko sa noise eksperimentima Merzbowa ili dark ambientalom nego samim heavy metalom. Takođe može se reći da je Sunn O))) zapravo nastavak modernističkih tedencija u ozbiljnoj muzici jer su La Monte Jang i Toni Konrad postavili temelje dronskog muziciranja. Oslanjajući se na tradiciju noise autora Glen Branke i Sonic Youth, kao i kraut-rock kakofonija (posebno Faust), Sunn O))) su posljednji inventivni avangardni bend na sceni.
Njihov značaj u guranju granica muzike/buke do fizičke izdržljivosti vremenom će postati sve jasnija, a dronovski rifovi ovog benda nešto po čemu će metal dugo vremena moći da opravda svoje postojanje.
Bonus video:
