Nacionalna biblioteka Crne Gore „Đurđe Crnojević“ organizovala je svečanu proslavu jubileja 520 godina Oktoiha Prvoglasnika.
U salvu tog značajnog datuma iz crnogosrke istorije organizovana je Svečana akademija i izložba grafičke mape Oktoih 1494-2014, evropski poznatog crnogorsko-hrvatskog umjetnika Dimitrija Popovića.
Svečana akademija je održana u Kraljevskom pozorištu „Zetski dom“, gdje su prisutni uživali u programu posvećenom Đurđu Crnojeviću i njegovom Oktoihu.
Prisutnima se obratila direktorica Narodne biblioteke Crne Gore Jelena Đurović, koja je napomenula da je „osnivanje Crnojevića štamparije, druge ćirilične štamparije u Evropi, a prve državne na svijetu, kao i štampanje Oktoiha prvoglasnika u njoj, prve crnogorske i južnoslovenske knjige, jedna od najvažnijih stranica iz povijesti Crne Gore.“
Ona je podsjetila da je Oktoih vjekovima bio predmet interesovanja mnogih istoričara, paleologa, bibliologa, istoričara umjetnosti i grafičkih dizajnera i da „zahvaljujući njihovim istraživanjima, danas imamo obimnu literaturu o ovoj knjizi, što nedvosmisleno potvrđuje veliki značaj i literarnu, naučnu i kulturološku vrijednost Oktoiha i same Crnojevića štamparije.“
„Uvjereni da Đurđevo djelo, Oktoih i ostale knjige iz njegove štamparije pripadaju svjetskom kulturnom nasljeđu, Nacionalna biblioteka sa izuzetnom posvećenošću obilježava ovaj veliki jubilej uz podršku Ministarstva kulture i pod pokroviteljstvom predsjednika Crne Gore, gospodina Filipa Vujanovića“, kazala je Jelena Đurović.
Na Svečanoj akademiji govorila je i ministarka nauke Sanja Vlahović koja se osvrnula na civilizacijski i istorijski put razvoja knjige u Crnoj Gori.
„Priča o Oktoihu i priča o našoj prvoj štampariji u nama ostavlja dubok trag, ali nas opominje da je knjiga zapravo ta koja je nosilac istorijskog, duhovnog i kulturnog nasljeđa jednog naroda. Govori nam da su knjiga i znanje bez granica, jer je Đurđe Crnojević presu donio iz Venecije, ali zato su slova bila ćirilična, oni koji su štampali obučavali su se u Mlecima, izašle su divne renesansne štampe, ali ono što je bio rezultat duhovnog nasljeđa slovenske kulture.“
U okviru Svečane akademije izveden je i dramski program "Zidari i bibliotekari". Režiju i scenario ovog zanimljivog programa potpisuje poznata rediteljka Ana Vukotić, a u njemu su igrali Mirko Vlahović, Varja Đukić, Dejan Ivanić, Ana Vučković i Petar Vlahović.
Ovaj veliki jubilej u crnogorskoj kulturi, bio je povod poznatom crnogorskom i hrvatskom slikaru, vajaru i piscu Dimitriju Popoviću da u saradnji sa Nacionalnom bibliotekom Crne Gore „Đurđe Crnojević“ koncipira i realizuje grafičku mapu Oktoih 1494-2014.
Izložbu grafičke mape Oktoih 1494-2014, u Nacionalnoj biblioteci Crne Gore „Đurđe Crnojević“, otvoriio je istoričar Živko Andrijašević, koji je istakao da se od izlaska prve štampane knjige kod Južnih Slovena u našoj političkoj i istoriji Crne Gore prepoznaju dva pravca vladarskog činjenja, upravljanje i misija. „Vladara koji su više pažnje posvećivali upravljanju nego misiji imamo ponajviše, ali danas uglavnom pominjemo one druge, zato se i sjećamo Đurđa Crnojevića.“
„Osnivanjem štamparije u Crnoj Gori i pojava prve štampane knjige jesu događaji čiji značaj daleko prevazilazi granice našeg postojanja“ kazao je Andrijašević.
„Listovi grafičke mape OKTOIH 1494 - 2014 nijesu ilustracije tekstova iz Oktoiha prvoglasnika nego su izraz nadahnuća koje na moderan način daje počast ovoj knjizi, njenoj duhovnoj i estetskoj vrijednosti. Kompozicije grafičkih listova temelje se na slovima od kojih je sastavlhjena riječ „oktoih“. Osnov kompozicije je ćirilično slovo uzeto iz inicijala ili tekstova ove crkvene knjige. Nad originalnim slovom razvija se njegova moderna modifikacija kao likovni apstraktni znak. U apstraktnu modifikaciju slova ukomponovan je konkretan hrišćanski simbol. U tom smislu slovo objedinjava zemaljsko i nebesko, svjetovno i sakralno. Slovo je oblik i znak. Na njemu se zasniva leksis slike. Grafička mapa je svremeni omaž remek djelu tipografskog umijeća i grafičkog rafinmana majstora „rukodjelnika“ Makarija i njegovih sedam učenika“, zapisao je Dimitrije Popović o radovima predstavljenim na jubileju prve štampane knjige.
Bonus video:
