Patrik Modiano je čak četrnaesti francuski pisac nagrađen Nobelovom nagradom za književnost, čime je samo potvrđena francuska pozicija prve književne sile, bar ako je suditi po broju Nobelovih nagrada..
Nakon Sili Pridoma (1901), uslijedili su Frederik Mistral (1904), Romen Rolan (1915), Anatol Frans (1921), Anri Bergson (1927), a prije Drugog svjetskog rata i trogodišnje pauze u ljetopisu prestižne nagrade nagrađen je i Rože Marten di Gar (1937). Nakon rata prvi laureat iz Francuske bio je Andre Žid (1947), a pet godina kasnije nagrađen je Fransoa Morijak (1952). Godine 1957. Nobel je otišao u ruke Albera Kamija, uslijedili su Sen Džon Pers (1960) i Žan - Pol Sartr (1964). Sljedeća francuska nagrada je došla tek nakon više od dvije decenije - Klod Simon (1985), da bi, opet nakon poduže pauze bio nagrađen Žan Mari Gistav Le Klezio (2008), a nakon šest godina spisku “besmrtnika” pridružio se i četrnaesti Francuz - Patrik Modiano.
Modiano je porijeklom italijanski Jevrej, a na rođenju je dobio ime Patrizio, što je kasnije pretvorio u Patrick.
Kritičari u prvim reakcijama ističu da se njegov književni rad fokusira na teme poput sjećanja, identiteta, krivice, zaborava, vezane uz holokaust i jevrejstvo, prisutno u većini njegovih romana. “Pariz je nerijetko prisutan u njegovim tekstovima, gotovo poput paralelnog kreatora njegovih djela. Često su njegova djela bazirana na autobiografskim momentima, ili se zbivaju za vrijeme njemačke okupacije. “Autor je 30-ak romana, a među onima koji se najviše oslanjaju na autobiografiju je roman ‘Un pedigree’ iz 2005. Ponekad koristi materijale iz intervjua, novinskih članaka ili zabilješki koje je sam napravio tokom godina. Romani su mu u neobičnom ‘sazvučju’, pa ponekad ranije epizode bivaju ‘povučene’ u nove priče, a stari likovi uskrsavaju iz knjige u knjigu”, piše u Jutarnjem listu spisateljica Mirjana Dugandžija.
Nagrađivanje Modiana je, po ko zna koji put pokazalo koliko su proizvoljna medijska nagađanja oko Nobelovih laureata za književnost. Iako je, već godinama u vrhu medijskih i kladioničarskih listi, Haruki Murakami je opet ostao bez nagrade. Ovaj put se slično desilo i sa kandidatima koji imaju “specifičnu” političku težinu. Mnogi su vjerovali da bi Sirijac Adonis ili Alžirka Asija Djabar mogli biti ozbiljni kandidati, a snažno lobiranje pratilo je mnoge “navodne” ili stvarne kandidate, budući da je većina pričla o Nobelu upravo puka spekulacija.
Čitaoci ART Vijesti su nedavno imali ekskluzivnu priliku da od Petera Englunda čuju štošta o samoj proceduri i načinima na koji Nobelov komitet dolazi do liste kandidata, i na koncu, imena dobitnika. Utisak je da su posebno razočarani “navijači” Filipa Rota, budući da je američki savremeni klasik, po svemu sudeći “žrtva” višegodišnjeg “inaćenja” i medijskog rata između Nobelovog komiteta i savremene američke književnosti. Nekoliko godina unazad upravo je Englund iznenadio posmatrače neprimjerenim izjavama o savremenoj američkoj književnosti. Podsjetimo, Nobel u SAD nije otišao još od 1993. kada je nagrađena Toni Morison. Preko dvije decenije!
“Njegov rodni grad i istorija često služe da povežu mnoge radove u jednu cjelinu”, saopštili su iz Švedske akademije, koja mu je ovu, najugledniju svjetsku književnu nagradu dodijelila i time još jednom uspjela iznenaditi radoznalu književnu publiku.
Rođen je 30. maja 1945. u predgrađu Pariza. Njegov otac bio je biznismen, a majka Belgijanka, glumica. Studirao je na Lycee Henri-IV u Parizu, gdje mu je profesor geometrije bio Rejmon Keno. (Stilske vježbe, Caca u metrou), prijatelj njegove majke, pisac koji je odigrao veliku ulogu u njegovom formiranju - u pisanju, ali i ulasku u književne krugove, kad su zajedno posjećivali događaje koje su priređivali pariski izdavači.
Godine 1968. debitovao je kao književnik, romanom “La place de L’etoile”, koji je privukao mnogo pažnje. Otada je samo pisao, nije primao druga zaposlenja. Godine 2010. preveden je taj njegov roman na njemački, pa je dobio njemačku nagradu Preis der SWR-Bestenliste, uz to što je roman proglašen najboljim post-holokaust romanom. Odugovlačenje (42-godišnje!) u prevođenju ovog romana na njemački (uz činjenicu da su sva njegova djela prevedena na ovaj jezik) smatra se rezultatom njegove visoke kontroverznosti i za to vrijeme “antisemitskog” satiričkog humora. Knjiga još nije prevedena na engleski. Dobio je prestižne svjetske nagrade, Grand prix du roman de l’Academie francaise 2014, Prix Goncourt 1972. za “Ulicu mračnih dućana” i mnoge druge.
Godine 1973. Modiano je bio koautor scenarija za film “Lacomb Lucien” slavnog Luja Mala: govori o dječaku koji se priključuje francuskom Gestapou, nakon što ga francuski Pokret otpora odbije primiti u svoje redove.
Godine 1970. oženio se Dominik Zerfus, koja je u intervjuu o tome rekla: “Katastrofa! Kišilo je. Naši kumovi bili su Keno, koji je bio mentor moga muža od adolescencije, i Malro, prijatelj mog oca. Počeli su se svađati o Dibifeu (francuski slikar i skulptor). Zaboravili su na nas, kao da smo gledali teniski meč. Željeli smo se slikati, ali - jedina osoba koja je imala aparat zaboravila je film. Jedina slika koju imamo “prikazuje” nas ispod i iza kišobrana”! Imaju dvije kćeri, Zinu i Mari.
Patrik Modiano je na prostoru nekadašnje SFRJ odavno poznat pisac. Kultna zagrebačka edicija Hit objavila je još 1980. njegov roman “Ulica mračnih dućana”, a beogradski Nolit je 1989. objavio Modianov roman “Izgubljeni kraj”. Nekoliko njegovih romana objavljeno je i nakon raspada SFRJ, u Srbiji i Hrvatskoj.
Bonus video:
