Nakon što je vladao Rimom više od četiri decenije, Gaj Julije Cezar Oktavijan Avgust umro je 19. avgusta 14. godine ovog vijeka, u vili blizu Vezuva.
Njegovo tijelo je kreimirano, a prah smješten u porodičnu grobnicu, sa samoproklamovanim dostignućima izgraviranim na broznanim stubovima na ulazu.
No podsjetimo, i Senat ga je proglasio božanstvom. Dva milenijuma kasnije, History.com izdvaja zanimljive činjenice o čovjeku koji je pretvorio staru Rimsku republiku u carstvo.
1. Julije Cezar je bio njegov djed koji ga je usvojio
Avgust je rođen 23. septembra, 63 godine prije nove ere, a odrastao je u gradu oko 40 kilometara od Rima. Otac mu je bio senator, a majka Cezarova sestričina. Dok je odrastao, nije imao puno prilike da vidi Cezara koji je osvajao Galiju. Kada je stekao povjerenje Cezara, provodio je sve više vremena sa njim, i učestvovao u vojnoj kampanji u Španiji. Nakon što je Cezar ubijen, kada je Avgust imao svega 19 godina, saznao je da je Cezar promijenio testament, usvojivši ga i ostavivši mu sve u nasljeđe.
2. Avgust nije ime koje je zadobio po rođenju
Nakon usvajanja je promijenio ime iz Gaj Okvtavijus u Gaj Julije Cezar Oktavijan. Sedamnaest godina kasnije, Senat ga je nagradio imenom Avgust, što znači "Poštovani".
Imao je i brojne druge titule - pontifeks maksimus (glavni sveštenik), princeps (prvi građanin), imperator (glavnokomandujući) i divi filijus (sin božji). Avgust o sebi nikad nije govorio u dikatorskom i monarhističkom tonu, i živio je u relativno skromnim uslovima. Ali zato što je imao veliku moć, istoričari govore o njemu kao o prvom rimskom caru.
3. Njegova sestra se udala za njegovo žestokog rivala
Nakon Cezarove smrti, tinejdžer Avgust je krenuo u rat protiv Marka Antonija, koji je smatrao da treba da bude nasljednik Cezara. Nakon što ga je pobijedio u prvoj bici, Avgust postaje konzul i formira Drugi Trijumvirat, zajedno sa Antonijem i Markom Emilijem Lepidom. Njih trojica dijele teritorije Rima među sobom.
Da bi ojačali savez, Antonije je oženio Avgustovu sestru, dok je Avgust za ženu uzeo Antonijevu pastorku. Savez nije potrajao, pa je nakon novog sukoba Antonio pobjegao u Egipat kod svoje ljubavnice Kleopatre. Oni su potom izvršili samoubistvo kada ih je Avgustova vojska u potpunosti nadvladala. Avgust je naredio da se svi Antonijevi nasljednici ubiju, kao i sin Kleopatre i Cezara.
4. Udvostručio je veličinu carstva
Nakon što je pobijedio rivale, Avgust je konsolidovao svoju moć, uljepšao Rim i poboljšao infrastrukturu. Proširio je carstvo osvajanjem Egipta, sjeverne Španije, Alpa i dobrog dijela Balkana. Napredovao je i u Njemačkoj dok tri legije nisu stradale u zasjedi, pa su se Rimljani povukli zapadno od Rajne. Avgust nije bio istaknut borac, često je bio bolešljiv, a za strateška pitanja se često konsultovao sa prijateljem iz djetinjstva Markusom Agripom.
5. Mjesec avgust je po njemu dobio ime
Senat je 8 godina prije nove ere izglasao da se osmi mjesec nazove po Avgustu. U pojašnjenju je navedeno da je tog mjeseca Avgust postao konzul i pobijedio Antonija i Kleopatru. Njegov mjesec slijedi nakon jula, koji je dobio naziv po Juliju Cezaru.
6. Prognao je svoju ćerku
Avgust se zalagao za tradicionalne vrijednosti, izgradio je i obnovio brojne hramove, ohrabrivao formiranje braka i porodica, i kriminalizova preljubu, iako je i sam navodno bio nevjeran. Kada je otkrio da je njegovo jedino dijete, ćerka Julija, spavala sa brojnim uticajnim ljudima van braka, protjerao je na ostrvo Ventonene. Kasnije je dopustio da se preseli na manje izolovano ostrvo, ali je nikad više nije vidio. Slično je uradio i sa svojom unukom, ali istoričari tvrde da su na odluku uticaj imali i drugi faktori.
7. Njegovi potencijalni nasljednici su misteriozno umirali
Avgust nije imao sina, pa je dosta vremena i enegrije trošio na pokušaj da stvori nasljednika. Njegov sinovac Marsel je bio prvi u fokusu, ali se razbolio i umro u 21. godini.
Sljedeći je bio Agripa, koji je oženuo 25 godina mlađu Avgustovu ćerku Juliju, i sa njom imao tri sina i dvije ćerke. Avgust je usvojio i pomogao podizanje dva starija sina Gaja i Lucija, ali su obojica umrla. Gaj je stradao u Jermeniji u 23. godini, a Lucije je u 19. godini umro od nepoznate bolesti Galiji. Treći sin je imao probleme sa bijesom i prognan je.
Nakon što je umro Agripa, Avgust je natjerao svog pastorka Tiberija da se razvede i oženi Juliju, ali je i njihovo dijete umrlo još kao beba. Na kraju je vlast nevoljno predao Tiberiju koji je vladao 23 godine. Neki istoričari su spekulisali da je Tiberijeve majka, Avgustvova treća žena, ubijala potencijalne nasljednike da bi Tiberije ostao jedini nasljednik.
Bonus video:
