Klasički filolog Lenka Blehova Čelebić i kompozitorka Bara Cisaržovska, sa timom čeških arhivskih, pozorišnih i muzičkih stručnjaka, otkrile su partituru opere “Crnogorci“ izvedene premijerno 1881. u Pragu.
Libreto je napisao češki pisac Jozef Otakar Veseli a partituru kompozitor Karel Bendl, savremenik i takmac Smetane i Dvoržaka. Libreto ove romantične opere, s ljubavnim zapletom u ratu Crnogoraca i Turaka, čiji jedan od likova je i Njegoš, je sačuvan.
Za partituru su gajene nade da negdje postoji, i tragalo se decenijama u prošlom stoljeću, ali bez uspjeha. Partitura je ovih dana otkrivena u Pragu, u tri sveske. Napisana je, sa dosta ispravki i unesaka, na ukupno 453 stranice. Sadrži originalne režijske i scenske bilješke. Opera “Crnogorci“ ima tri čina (prvi broji sedam, drugi devet, treći šest scena).
Trajala je u originalnoj izvedbi do tri sata. Izvode je tri basa, jedan basbariton, dva tenora, dva soprana i jedan mecosopran. Orkestar broji dvije flaute, hoboj, klarinet, fagot, dva roga, trubu, dva trombona, timpane, tubu (dopisana kasnije), harfe, triangl i gudala. Partitura i klavirski izvod otkriveni su 133 godine nakon pobjede na nacionalnom konkursu za otvaranje Narodnog pozorišta u Pragu.
Libreto je štampan 1881. za upotrebu u pozorištu i znalo se za njega samo u stručnim krugovima. Bara Cisaržovska, praška kompozitorka, uskoro će početi s timom saradnika i notografa iz Češkog muzeja muzike u Pragu, prepis partiture i kompletnog korpusa notnih zapisa. Biće sačinjen notni zapis za svaki instrument pojedinačno. Kompjuterski prepis partiture obuhvatiće notne zapise, takođe, za svakog pjevača pojedinačno.
Time se otvara put za rekonstrukciju opere.
Opera “Crnogorci“, saga o ljubavi između Zajme (kćerka izvjesnog Husein-paše) i epskog ratnika Miloša Martinovića, imala je dramatičan razvoj. Jedan od likova u operi je Njegoš. Igrao ga je bariton Jozef Lev, zvijezda habzburških i talijanskih operskih scena toga doba.
Napisana je specijalno za otvaranje zgrade Nacionalnog pozorišta, ali je, zbog požara, izvedena 1881. na privremenoj ljetnjoj sceni. Prvu nagradu dobila je “Libuša“ Bedžiha Smetane, dok je druga pripala Bendlovim “Crnogorcima“ u iznosu od 1.000 zlatnika uz obavezu izvedbe.
Bonus video:
