Četrnaesti februar je kod hrišćana dan posvećen svetom Valentinu, premda je praznik vremenom poprimio svjetovni karakter.
U naše vrijeme dan svetog Valentina obilježava veliki broj ljudi širom planete, nezavisno od vjerskog opredjeljenja (ili pak odsustva istog), slaveći ga kao Dan zaljubljenih.
Sveti Valentin bio je sveštenik koji je živio u 3. vijeku, u doba starog Rima, za koga se smatra da je tajno vjenčavao parove kojima je zakon onemogućavao stupanje u brak. Vjeruje se da je tokom zatočeništva izliječio bolesnu ćerku svog tamničara, Asterijusa.
Legenda kaže kako joj je neposredno pred pogubljenje poslao oproštajno pismo na čijem kraju je pisalo “Od tvog Valentina”, što je postala ustaljena fraza na čestitkama koje se šalju za Dan zaljubljenih.
U novijoj istoriji, Dan svetog Valentina je popularizovan kao dan koji slave zaljubljeni parovi, kad se razmjenjuju ljubavne poruke i pokloni i pripremaju večere “pod svijećama” i drugi intimni aranžmani - takoreći, svetkovina udvoje.
Četrnaesti februar je, doduše, s istorijskog aspekta višeznačan te je vrijedno prisjetiti se još nekih događaja koji su obilježili ovaj dan.
Poznati britanski kompozitor, rodom Njemac, Džorž Fridrih Hendl, na ovaj je dan 1711. godine imao londonsku premijeru opere Rinaldo. Bila je to prva opera sa libretom na italijanskom jeziku napisana specijalno za londonsku scenu.
Godine 1895. premijerno je u Londonu izvedena predstava “Važno je zvati se Ernest” po dramskom tekstu Oskara Vajlda.
Ovu farsu mnogi smatraju Vajldovim najboljim dramskim djelom.
Teodor Hercl je 1896. godine objavio svoje najvažnije djelo “Jevrejska država”. Knjiga predstavlja svojevrstan politički program na čijem temelju je nastala država Izrael.
U američkoj istoriji, istoriji države koja je možda i najviše doprinijela stvaranju slike Dana zaljubljenih kakvu danas imamo, na ovaj datum se desilo više događaja od izuzetne važnosti.
Sjedinjenim Državama su priključene dvije nove članice. Prvo je to bio Oregon, 1859. proglašen 33. članicom, a 1912. Arizona, proglašena je 48. državom.
Godine 1920. u Čikagu je na ovaj dan oformljena Liga žena glasača.
Nakon šestomjesečnog zalaganja, aktivistkinje su izborile da Devetnaestim amandmanom žene imaju pravo da glasaju na izborima.
Snimanje najgledanijeg filma svih fremena - “Prohujalo sa vihorom” - 1939. doživjelo je prelomnu tačku. Ovaj, za tadašnje uslove, produkcijski vrlo zahtjevan film, počeo je da režira Džordž Kjukor, da bi ga nakon svega tri nedjelje snimanja, 14 februara zamijenio Viktor Fleming.
Pretposatavlja se da je Klarku Gejblu, koji je u kultnom ostvarenju igrao ulogu Reta Batlera, zasmetalo što je Kjukor bio upoznat sa glumčevom predholivudskom karijerom žigoloa, pa je ovaj iskoristio svoj, tada već narasli uticaj u Holivudu, i tako iz projekta odstranio nepoželjnog režisera.
Danas, kad gledamo uspjeh koji je film postigao, možemo reći kako se zamjena ipak ispostavila kao dobar potez: “Prohujalo sa vihorom” je te godine osvojio 10 oskara i tako postavio rekord koji je tek 20 godina kasnije oborio film “Ben Hur”.
Takođe, do 1966. godine Flemingovo ostvarenje važilo je kao film sa najvećom zaradom u istoriji. On je to, zapravo, ostao i do danas - iako brojke pokazuju da noviji filmovi mnogo više zarađuju, kad se od tih iznosa odbije inflacija, “Prohujalo sa vihorom” ostaje u to smislu neprikosnoveno djelo.
“Ben Hur” je na Dan zaljubljenih 1971. doživio prvu televizijsku premijeru.
R&B diva Areta Frenklin je 14. februara 1967. godine, snimila jedan od svojih najvećih hitova - “Respect” - koji joj je donio dvije Grammy nagrade.
Pjesma je obrada istoimene numere koju je Otis Rid snimio 1965. godine.
Na današnji dan se dogodilo nekoliko revolucionarnih dostignuća u istraživanju svemira.
Godine 1972. ruska letjelica Luna 20 uspješno je sletjela na Mjesec; 1990. svemirska sonda Voyager 1 napravila je fotografije cjelokupnog solarnog sistema; 2000. svemirski brod NEAR Shoemaker prvi je u istoriji koji je ušao u orbitu nekog asteroda (433 Eros).
1924. godine na 14. februar Tomas Votson je osnovao jednu od najvećih IT kompanija na svijetu - IBM.
Četrnaesti februar je bitan i glede sjećanja na neke zlatne momente u sportu. Dva puta su na Dan zaljubljenih otvorene Zimske Olimpijske igre: 1952. u Oslu, potom 1980. u Lejk Plasidu.
Šugar Rej Robinson, jedan od najboljih boksera svih vremena, porazio je 1951. Džejka LaMotu i oduzeo mu šampionsku titulu u srednjeteškoj kategoriji.
Ovaj meč mediji su prozvali bokserskim “Masakrom na Dan St. Valentina”, aludirajući na veliki gangsterski okršaj iz doba prohibicije u Čikagu, u kojem je poginulo sedam osoba kada su se sukobili italijanski (pod vođstvom Al Kaponea) i irski (kojeg je vodio Bags Moran) kriminalni klan.
1989. godine se oko jednog književnog djela digla velika prašina.
Salman Ruždi je godinu ranije u Velikoj Britaniji objavio svoj najpoznatiji roman - “Satanski stihovi” - koji je vođa iranske teokratije, ajatolah Ruholah Homeini, 14. februara 1989. fatvom označio bogohulnim te pozvao na ubistvo poznatog pisca.
Od tada je na Ruždija izvršeno više napada i pokušaja likvidacije od strane iranskih agenata i pristalica islamističkog režima u Teheranu.
Galerija
Bonus video:
