Nezavidna finansijska situacija u nekada najbogatijoj crnogorskoj opštini, prvo se „okomila“ na kulturne ustanove, a to je najviše na svojoj koži osjetila Javna ustanova „Muzeji, galerije i biblioteka“, koja je decenijama unazad „stub kulture“ metropole turizma.
Iako se od osnivanja Grad teatra nezasluženo našla u zapećku, ipak, ova javna ustanova, koja je odgovorna za cjelogodišnja kulturna dešavanja u Budvi, i dalje se bori sa manjkom novca.
A kako uspijevaju da, u vrijeme kada je u opštinskoj kasi sve manje para, obezbijede realizovanje programa, održavanje muzejskih i arheoloških postavki, kulturnih večeri, izložbi, gostovanja umjetnika ... najbolje zna direktorka javne ustanove Biljana Brajović-Pajković.
U godini jubileja, kada Moderna galerija slavi četiri decenije postojanja i 190 godina od rođenja jednog od najvećih budvanskih književnika Stefana Mitrova Ljubiše, u kakvoj situaciji se nalazi Javna ustanova „Muzeji, galerije i biblioteka“?
"Kriza na nivou lokalne uprave nije mimoišla ni našu ustanovu, s obzirom na to da je upravo lokalna uprava osnivač. Prije desetak godina ustanova je bila sličnoj finansijskoj krizi koju je prevazišla, tako da smo naučili da se snalazimo i u takvim situacijama. Suština je da smo smanjili broj programa, ali da izuzetno vodimo računa o kvalitetu onih koje realizujemo.
"Jubilej Moderne galerije obilježavamo promovisanjem fundusa galerije koji danas broji oko 400 vrijednih umjetničkih djela, podijeljenih u 5 zbirki"
Što se tiče obilježavanja pomenutih jubileja već smo realizovali program Ljubiši u čast. Naime, u saradnji sa Udruženjem Paštrovića i prijatelja Paštrovića u Beogradu „Drobni pijesak“ i JU „Crvena komuna“ iz Petrovca početkom marta organizovali smo izložbu „Ljubišina pisma“ i promovisali zbornik radova istog udruženja o jeziku Paštrovića u kome je polovina radova posvećena upravo Ljubišinom stvaralaštvu.
Jubilej Moderne galerije obilježavamo promovisanjem fundusa galerije koji danas broji oko 400 vrijednih umjetničkih djela, podijeljenih u 5 zbirki. Za 22. novembar planiramo promociju publikacije koja će tretirati prethodnih 40 godina njenog postojanja.
JU „Muzeji, galerija i biblioteka“ Budva se može pohvaliti da ima preko 20 zaposlenih čije je zanimanje usko vezano za njenu djelatnost, što nije slučaj u ostalim ustanovama kulture u našoj opštini."
Svjedoci smo, generalno, lošeg stanja u kulturi, kao posljedica sve manjeg izdvajanja novca za njen razvoj. Kakvo je stanje u Budvi, gradu koji je godinama prepoznat kao predvodnik kulturnih dešavanja?
"Činjenica je da bilo gdje u svijetu pad ekonomije prvo osjeti kultura, tako da ni mi nismo pošteđeni. Recimo, prije dvadesetak dana mediji u Italiji su objavili da je direktor jednog eminentnog muzeja sa juga Italije odlučio da u znak protesta zbog loše finansijske situacije i nebrige društva spali jedan broj najvrednijih djela iz njihovog fundusa.
Što se tiče same Budve, nadamo se da kriza neće dugo trajati i da ćemo uspjeti da iskoristimo sva sredstva predviđena budžetom."
Koliki je godišnji budžet Javne ustanove “Muzeji, galerije i biblioteka”, koliko novca se „troši“ na realizaciju programa i da li je to dovoljno?
Godišnji budžet JU je solidan, s tim što se najveći dio budžetskih sredstava odnosi na zarade zaposlenih. Međutim, postoji problem kod sredstava opredijeljenih za programske aktivnosti jer ta sredstva je veoma teško realizovati dok je opštinski račun u blokadi. Kad pitate da li je dovoljno, svakako da bi bolje bilo da se budžet svake godine uvećava, makar za 10 odsto."
Da li ste u protekle dvije godine, kada je Opština bila u teškoj finansijskoj situaciji, a radnici nerijetko, što je bio slučaj i u JU, protestovali zbog neprimanja zarada, uspjeli da realizujete program i u kom obimu?
"Uglavnom, program je svake godine realizovan, čak i više od planiranog. Funkcionisanje ustanove ni u jednom momentu nije bilo ugroženo niti zapostavljeno, iako su zaposleni u par navrata iskazali kroz protest svoje nezadovoljstvo zbog neredovne isplate zarada."
Nerijetko se pominje da institucija radi na osnovu ličnih poznanstava i da je na taj način obezbijeđeno gostovanje umjetnika, održavanje izložbi, a radnici su čak radili bez osnovnih uslova, telefona, interneta... da li je bilo teško u takvim uslovima održati kulturni život u Budvi?
"Naravno da nije lako realizovati program u ovakvim uslovima. Međutim, mi smo ustanova koja „čuva“ najznačajniji segment budvanske kulture, i tom zadatku prilazimo krajnje odgovorno i ozbiljno. Stoga nismo dozvolili da povremene smetnje utiču na kvalitet našeg rada. Lična poznanstva, svakako se koriste i u dobrim i u lošim vremenima."
Da li postoji model kojim bi se obezbijedila kontinuirana finansijska podrška kulturnim ustanovama, a time i organizovanje programa podiglo na viši nivo?
"Možda bi rješenje moglo biti u izdvajanju dijela prihoda od turističke takse za kulturu, kao što je to bilo 70-ih godina u Budvi."
Biblioteka je već više od godinu preseljena u nove prostorije u zgradi “Akademije znanja“. Da li ste uspjeli da osvježite bibliotečki fond, i kakva je situcija sa ovom poslovnom jedinicom?
"Uspijevamo da nabavljamo nova izdanja, koristeći već pomenute lične veze i poznanstva."
Da li smatrate da je Budvi potrebna jedinstvena kulturna strategija, jer se stiče utisak da postojanjem više kulturnih ustanova, svako „radi prema svome nahođenju“?
"Smatram da je davno trebalo napraviti strategiju razvoja kulture u Budvi, koja bi obuhvatila mnogo duži period i onda se ne bi imao utisak da „svako radi po svome nahođenju“. Nadam se da će reforma koja je u toku uspjeti da pravilno kanališe kulturne tokove i da smjernice za razvoj."
Dok JU „Grad teatar“, realizuje jednoipomjesečni program, za šta grad izdvaja više od pola miliona eura, vaša ustanova održava kulturu u Budvi tokom cijele godine. Osjećate li se inferiorno u odnosu na Grad teatar, kada je riječ o finansijskoj podršci grada?
"Ako se jedna ustanova oslanja na svoj kadar i realizuje program tokom čitave godine, a druga, uz pomoć neke agencije, realizuje program u 40 dana, a pri tom prva dobija mnogo manje sredstava za realizaciju programskih aktivnosti, jasno vam je kako se osjećam."
Bonus video:
