Ni nakon pet godina od osnivanja Javne ustanove “Centar Njegoš” ova institucija nije uspjela da zaživi, već je ostala na programskom konceptu Javne ustanove Mauzolej „Petra II Petrovića Njegoša“.
Razlozi za ovakvu situaciju su brojni, a u Ministarstvu kulture smatraju da su ključni razlozi, “neslaganje zaposlenih u Narodnom muzeju Crne Gore da se iz sastava Narodnog muzeja izdvoje i uključe u Centar Njegoš, Njegošev muzej (Biljarda) i Njegoševa rodna kuća, kao i zbog toga što je taj čin u dijelu javnosti shvaćen kao nepotrebno razgrađivanje Narodnog muzeja“.
Vlada Crne Gore je elaboratom u martu ove godine donijela odluku o reorganizaciji Centra Njegoš.
“Za reprofilaciju Centra Njegoš, shodno novim uslovima i okolnostima, radi iznalaženja odgovarajućeg organizacionog i programskog rješenja, Ministarstvo je čekalo pogodne okolnosti koje su stvorene donošenjem seta zakona iz oblasti zaštite kulturne baštine i Nacionalnog programa razvoja kulture.
Na bazi ovih normativnih i strateških dokumenata, uvažavajući postojeće potrebe i mogućnosti, došlo se do zaključka da je racionalno rješenje da se Centar Njegoš pripoji Narodnom muzeju Crne Gore, jer je u njegovom djelokrugu rada moguće realizovati veći dio programskih obaveza Centra Njegoš, a da se organizovanje određenih specifičnih funkcija ostavi za buduće vrijeme, kada se za to steknu neophodni objektivni i subjektivni uslovi.
Sa druge strane, ovom reorganizacijom značajno je poboljšan programski koncept Narodnog muzeja, posebno u istorijskom segmentu“, saopštili su „Vijestima“ iz Ministarstva kulture.
Samo se čuvao i održavao
Vlada Crne Gore je 2006. godine organizovala Javnu ustanovu “Centar Njegoš” radi organizovanja planske, multidisciplinarne i kontinuirane prezentacije Njegoševog lika i djela i stvaranja uslova za izučavanje i popularisanje njegovih državničkih ideja, djela i pjesničkih ostvarenja
. U odluci koju je donijela Vlada na sjednici 26. oktobra 2006. godine, na osnovu člana 3, Centar Njegoš je bio u obavezi da, između ostalih, obavlja sljedeće djelatnosti: „istraživanje, prikupljanje, stručna obrada i prezentacija muzejskih predmeta vezanih za Petra II Petrovića Njegoša i Njegoševo vrijeme; prikupljanje, stručna obrada, reprint starih i publikovanje novih knjiga o Njegošu; izrada retrospektivne i tekuće bibliografije Njegoševih djela, kao i djela o Njegošu na našem i stranim jezicima; izrada vodiča o Njegošu kroz domaće i strane arhive i istraživanje i sabiranje replika odgovarajuće arhivske građe“.
„Vijesti” su istraživale koje od navedenih projekata je Centar realizovao, kao i kako se za proteklih pet godina finansirao.
Pored sredstava za održavanje Mauzoleja, dio sredstava za programe je izdvajan uglavnom za štampanje ulaznica i reklamnog materijala“
“Od svih predviđenih programskih aktivnosti, Centar je obavljao samo poslove na čuvanju, održavanju i prezentaciji Mauzoleja na Lovćenu.
U tom smislu su mu i odobravana sredstva za te namjene.
Pored sredstava za održavanje Mauzoleja, dio sredstava za programe je izdvajan uglavnom za štampanje ulaznica i reklamnog materijala“, rekli su iz Ministarstva kulture, i dodali da što se tiče finansiranja „od osnivanja Centar Njegoš je, kao i njegov prethodnik JU Mauzolej 'Petra II Petrovića Njegoša', dobijao sredstva iz budžeta Crne Gore, koja su bila u neposrednoj funkciji čuvanja, održavanja i prezentacije Mauzoleja na Lovćenu.
Sredstva iz budžeta su odobravana za: zarade i ostala primanja zaposlenih (od 14 zaposlenih 10 je angažovano na poslovima obezbjeđenja Mauzoleja); rashode za materijal i usluge, od čega su najznačajnije stavke za električnu energiju i ogrijev; tekuće održavanje objekta, zbog šteta prouzrokovanih vremenskim nepogodama“.
Apsolutno pogrešan način osnivanja
Sagovornici „Vijesti“, predsjednik Sindikata kulture, reditelj Blagota Eraković i nekadašnji direktor Narodnog muzeja, Petar Ćuković, saglasni su da Centar Njegoš treba da postoji kao samostalna institucija, ali da je način na koji je osnovan 2006. godine apsolutno pogrešan.
Od svih predviđenih programskih aktivnosti, Centar je obavljao samo poslove na čuvanju, održavanju i prezentaciji Mauzoleja na Lovćenu
Eraković smatra da bi Centar Njegoš trebalo da zaživi kao samostalna institucija koja bi okupljala najbolje Njegošologe i imala djelatnosti ne samo u Crnoj Gori, već i van nje, koja bi bila pandam kao instituti “Gete” ili “Servantes”, a ne kao što je bilo zamišljeno 2006. godine da Centar Njegoš objedinjuje Biljardu, rodnu kuću Njegoševu na Njegušima i Mauzolej.
“Prvi oblici muzeologije su bili u Biljardi, iz nje je nastao Narodni muzej Crne Gore. Narodni muzej bez Biljarde nema dušu i zato je zamisao 2006. godine o osnivanju Centra Njegoš na takav način bila zaista neopravdana”, rekao je Eraković.
Ćuković, tadašnji direktor Narodnog muzeja, je rekao da ne smatra ideju o osnivanju Centra Njegoš pogrešnom, ali ne na način na koji je tada bilo zamišljeno.
“Rješenje je moglo da se pronađe na način što bi se u Biljardi našle prostorije za funkcionisanje Centra Njegoš, ali da se ne dira struktura Narodnog muzeja, koji je bez obzira na probleme u njemu dobro osmišljen kao ustanova koja okuplja sve muzejske jedinice.
”Izdvajanje Njegoševog muzeja iz njegovog prirodnog okruženja, kao što je urađeno 2006. godine, isto je kao kada bi neko hirurško odjeljenje izdvojio iz Kliničkog centra
Osnivači Centra su se u aktu o osnivanju pozivali na institut 'Gete' u Njemačkoj, i to zvuči dobro, ali u Njemačkoj imaju muzeje posvećene Getu koji nemaju veze sa istoimenim institutom, jer je muzeologija nešto savim drugo od instituta”, rekao je Ćuković.
To što je postojeći Njegošev muzej izdvojen 2006. godine da bi se formirao Centar Njegoš, Ćuković je hipotetički poredio sa izdvajanjem hirurškog odjeljenja iz Kliničkog centra.
”Izdvajanje Njegoševog muzeja iz njegovog prirodnog okruženja, kao što je urađeno 2006. godine, isto je kao kada bi neko hirurško odjeljenje izdvojio iz Kliničkog centra da funkcioniše samostalno”, rekao je Ćuković.
On je rekao da, koliko je upoznat, Centar nikada nije zaživio i nije realizovao nijedan projekat, a da za razloge ovakve situacije treba pitati one koji su donosili odluku o osnivanju.
Ukupni troškovi
Prema podacima Ministarstva kulture ukupni troškovi Centra Njegoš koji je od osnivanja ostao na programskom konceptu JU Mauzolej ”Petar II Petrović Njegoš” 2006. godine iznosili su 110, 379.06 eura ; 2007. godine 133, 608.58 eura; 2008. godine 154,316.58; 2009. godine 99,702.28; 2010. godine 102,052.46 .
Galerija
Bonus video:
