(Imperial Bedrooms - Kraljevski apartmani - Bret Easton Ellis, Picador, 2010)
Jedna od knjiga što je u londonskom Gardijanu spomenuta među najuspješnijim prošlogodišnjim naslovima, svakako nije najbolji Elis do sada – pored bestselera kao što su Američki psiho (Laguna, 2001), Pravila privlačnosti (Laguna 2009) i Glamurama (Laguna, 2007) – ali zato jeste Elis u najboljoj formi, s tim što jedno treba imati na umu, a što se možda može podvesti i u kategoriju očite falinke: Kraljevski apartmani, kao uostalom i izvrsni patetični film The Informers (2008) čiji je skript napisao upravo Elis, sigurno neće prijati neofitima.
Naime, potrebno je postepeno navikavanje na opus ovoga čovjeka, a to se – opet možda! – može upriličiti čitanjem njegovog prvijenca - Manje od nule (Laguna, 2009), koji je objavio u 21. godini. Vrijedi probati. Ta dva naslova ujedno su i njegova najtanja. Inače, dobar broj današnjih pisaca u nedostatku bolje priče odlučuju se da nanovo ožive svoje stare likove, jer na tome prosto ne mogu da izgube, kako oni tako i izdavač.
Lunar Park omaž Stivenu Kingu
Postmoderni pseudohoror roman Lunar Park (2005), pretposljednje Elisovo djelo u kome je protagonista sam autor, bio je omaž Stivenu Kingu i horor-stripovima što je čitao kao klinac i vjerovatno je njegovo "najpozitivnije" do sada. S druge strane, generalno apatični Apartmani govore o istim likovima iz kontroverznog naslova Manje od nule samo 25 godina u budućnosti.
Kao i u prvoj knjizi, narator je Klej i on roman počinje svojevrsnom retrospektivom, o knjizi koju je "autor", inače njegov poznanik, eventualno napisao (Manje od nule, dabome), a po kojoj je, zatim, snimljen film, u stvari samo isprazna drečava, sentimentalizovana verzija knjige o pasivnim, bogatim tinejdžerima i njihovoj međusobnoj nelojalnosti i generalnoj zatupljenosti životom.
Klej je sada scenarista i zbivanja se još jednom ređaju nakon njegovog povratka u Los Anđeles, gdje srijeće svoje stare prijatelje, prominentne u visokim holivudskim krugovima. Danas Klej mlađim glumicama, u zamjenu za seks, nudi obećanja da će ih ubaciti u svoje filmove.
Istovremeno upoznaje mladu wannabe glumicu, Rejn Tarner, i sudeći po seksualnom apetitu koji Rejn otvara u njemu izgleda da Klej prvi put, makar fizički, počinje mariti za neku žensku osobu, koja je, s druge strane, apsolutno ravnodušna prema njemu.
Eventualno će Klej otkriti da dijeli tu djevojku sa još mnogo ljudi a u čemu je on samo jedva značajan stepenik ne bi li Rejn dobila malu ulogu u filmu. Iza svega toga se, međutim, odmotava daleko veća storija o paranoji, prevarama i novim snaf-dekapitacijama što se sada mogu i skinuti sa Interneta, premda je, kao i uvijek, u srži svega akcenat stavljen na amoralne, bezosjećajne ljude-mahune i graciozno demorališuće američko društvo.
Apartmani - holivudski noar
Nisam siguran koliko Elisova priča u Apartmanima može držati vodu na vagi autentičnosti i lucidnosti, ali posredstvom autorove hladne kriptičnosti i minimalističke rečenice jasno je zbog čega je sam svoje djelo nazvao "holivudskim noarom" (ovog puta uticaj mu je bio Rejmond Čendler), podžanrom trilera koji je, pretpostaviću, zaživio romanom The Player (1988) Majkla Tolkina, a za koji smo odnedavno dobili i nastavak.
Zapravo je nedvosmisleno da se Apartmani čitaju poput vrsnog trilera, u djelovima dok, fascinirani, pratimo kvaziromantiku i spletkarenje i slušamo besmislene odluke i pratimo histerično ponašanje ljudi-mahuna, utoliko grotesknijih zbog načina na koji to Elis ambivalentno saopštava čitaocu. Ljudi tako nekoherentni i mrtvi kao tinejdžeri, tek su sada postali abominacije što ne prezaju da učine nesagledive stvari ni najbližima samo kako bi sačuvali svoju šiju ili dobili ono što misle da im isključivo pripada.
Manje od nule, kada je publikovan 1985, kod pojedinih kritičara izazvao je negodovanje naročito zbog ponašanja protagonista koje je tada djelovalo i zvučalo sasvim apsurdno. Danas je, recimo, to prirodno, štaviše i neizbježno, i u zaostaloj sredini kao što je naša. Štaviše, Elisov Američki psiho (1990) tek danas se savršeno može primijeniti i na Podgoricu.
Depresivan triler ili ne, neću nimalo pretjerati ako ustvrdim da su Kraljevski apartmani prvobitno Elisonova Dama s kamelijama, jer koliko god ovo bio roman o Kleju i ma koliko je besprizorni etos današnjeg Holivuda tako slikovito obrađen na toliko malo strana, istovremeno je to i pripovijest o izgubljenoj duši kao što je Rejn Tarner, a takvih, kao što znamo, takođe ima nebrojeno mnogo.
Bonus video:
