U Muzeju savremene umjetnosti (Moderna Museet) u Stokholmu održava se impresivna retrospektivna izložba Marine Abramović pod naslovom “Cleaner”, koja obuhvata 55 godina njenog stvaralaštva, od slika koje je radila još dok je studirala pa sve do najnovijeg performansa posebno osmišljenog za stokholmsku publiku. Na njenoj do sad najvećoj retrospektivnoj izložbi u Evropi dominiraju performansi, scenografije, instalacije, fotografije, slike.
Performans koji je pripremila za Stokholm, Marina Abramović je održala u sedmici prije otvaranja izložbe u nekadašnjoj crkvi, sada “Eric Ericson Hallu”, u blizini samog muzeja. Pored Marine Abramović i posjetilaca u performansu je učestvovalo i trideset različitih umjetnika-performera, veliki broj različitih horova, od imigrantskih do tradicionalno muških i crkvenih horova te 15 solista. Pjevanje nije prestajalo za cijelo vrijeme performansa, od 14 do 22 sata, a namjera Marine Abramović bila je da stvori zajedničko iskustvo između sebe, hora i solista te mnogobrojnih posjetilaca koji su nedjelju dana čekali da uđu u “Eric Ericson Hall”. U centralnu dvoranu posjetioce su uvodili umjetnici-performeri, a nakon par trenutaka primijetilo se da je prisutna i Marina Abramović. Ona se polako kretala među posjetiocima, lagano ih doticala rukama ili bi ih zagrlila. U toku performansa učesnici i posjetioci su mogli da sjede, stoje ili leže, pjevanje nije prestajalo, a atmosfera u nekadašnjoj crkvi bila je gotovo religiozna.
Sama izložba dosad je najveća izložba Marine Abramović ikada organizovana u Evropi, ali i na njoj je prikazan manji odabrani broj djela iz cjelokupnog opusa ove zasigurno svjetski najpoznatije konceptualne umjetnice. Izložbom dominiraju video zapisi njenih najpoznatijih performansa, tu su postavljene scenografije, instalacije, fotografije, slike, kolaži, crteži, pisma, zabilješke, stranice iz dnevnika... U posebnoj dvorani postavljeni su kabineti u kojima je posloženo 59 kolaža od raznolikih predmeta, isječaka iz knjiga, fotografija ljudi i mjesta koji predstavljaju “privatnu arheologiju” Marine Abramović i reflektiraju na izvornost njenog rada. Posloženi su pod naslovima “Mjesta moći”, “Hrana”, “Pripreme za ulazak na drugu stranu” i “Smrt i ulazak na drugu stranu”.
Bonus video:
