Umjetnici širom svijeta proslavili su juče 1000054. rođendan umjetnosti - specijalnim programima koje su izvodili i emitovali uživo pod pokroviteljstvom Ars akustika grupe Evropske radiodifuzne unije (EBU), a ovoga puta proslavi su se priključile radio stanice u regionu - Beogradu, Zagrebu i Ljubljani. Tema proslave 1000054. rođendana umjetnosti (Cross-Current) posvećena je djelima koja predstavljaju svojevrsno plivanje protiv struje mejnstrima (ili kroz mejnstrim).
Dramski program Radio Beograda emitovao je interaktivnu audio instalaciju baziranu na kompoziciji autora Ilinke Čolić i Arsenija Jovanovića “Ponoćna igra staklenih posuda”. Riječ je o kompoziciji za koju su autori dobili 2016. godine prvu nagradu Dramskog programa Radio Beograda u kategoriji apstraktni oblik radiofonije. Kompozitor i reditelj Arsenije Jovanović dobio je tom prilikom i nagradu za životno djelo, a njegova djela i ranije su izvođena prilikom proslave rođendana umjetnosti u okviru EBU. Nagrađeno djelo “Ponoćnu igru staklenih posuda” uživo je izvela grupa muzičara i umjetnika (Miloš Keser, Miloš Gašić, Petar Krznanić, Milenija Stamenković...), uz prenos na talasima Radio Beograda i preko satelita.
Hrvatski radio proslavio je rođendan umjetnosti novom saradnjom sa kolektivom SKROZ, odnosno nastupom kantautorke Sare Renar koja je sa saradnicima premijerno u zagrebačkom klubu Vintage Industrial izvela projekat “Gde povlačiš crtu?” Crta kombinuje arsakustiku, začudni i prepoznatljivi kantautorski stil Sare Renar i pitanja o granici privatnog i javnog, ličnog i kolektivnog, ali i smjeru u kojem nas takve odluke vode. Sari Renar (gitara, vokal, elektronika) pridružili su se stalni saradnici Zdeslav Klarić (klavijature) i Konrad Mulvaj (elektronika, perkusije), kao i muzičari Vedran Peternel (elektronika, bas) i Ivan Laić (Moscau; Demoler, Demoler), te članica Drame HNK u Zagrebu Dora Lipovčan.
Radio Slovenija i radioCona emitovali su elektro-akustični performans Alesandre Eramo iz Italije i Jake Bergera iz Slovenije, koji je dio umjetničkog serijala ZVO.ČI.TI so.und.ing DUO, čiji je urednik Brane Zorman, a producent Institut za procesiranje savremene umjetnosti (CONA). Program je uživo prenošen iz Kina Šiska, uz rođendansku tortu u slavu umjetnosti i “Sleep koncert”.
Program proslave 1000054. rođendana umjetnosti posredstvom EBU prenošen je posredstvom satelita Hajdn i List, a osim iz Beograda, Zagreba i Ljubljane, uživo je emitovan od 20 do 24 sata uživo i iz Bratislave, Beča, Lozane, Brna, Utrehta, Lisabona, Bukurešta, Antverpena, Graca, Toronta, Stokholma, Barselone, Berlina, Madrida, Frajburga, Pariza…
Osim nacionalnih radio stanica u okviru EBU, u proslavi rođendana umjetnosti učestvovale su i mnogobrojne nezavisne stanice i inicijative. Proslava rođendana umjetnosti nikada nije bila formalni događaj, već učesnici osmišljavaju programe samostalno, bilo da je riječ o prijateljima u privatnom studiju ili performansu u radio stanici, klubu ili nekom drugom prostoru. Jedini uslov je da donesu svoj “dar”, koji će podijeliti sa drugima radio mrežom, satelitskim ili internet prenosom.
Tvorac praznika Rober Filju
Rođendan umjetnosti slavi se na dan, 17. januar, kada je francuski fluksus umjetnik Rober Filju proglasio 1963. da je umjetnost rođena prije milion godina - kada je neko bacio suv sunđer u kofu vode.
"To se dogodilo 17. januara, na dan statistički najpovoljniji za bacanje sunđera u kofe”, izjavio je umjetnik.
Rober Filju je deset godina kasnije proslavio milion i deseti rođendan umjetnosti u Ahenu i predložio zvanično obilježavanje tog praznika, a u znak sjećanja na njegov koncept “Vječne mreže” (La Fête permanente), pojedini umjetnici su poslije njegove smrti 1987. godine počeli da proslavljaju rođendan umjetnosti mejl artom, porukama preko faksa ili niskobudžetnim TV snimcima. Događaj je vremenom počeo da dobija globalni karakter, posebno od kada je masovnije počeo da se koristi i internet.
Bonus video:
