Predsjednik Saveza elektronskih sportova Crne Gore Filip Šoć već godinama aktivno doprinosi razvoju domaće gejming scene, podižući e-sport na viši nivo i povezujući ga s obrazovanjem, turizmom i digitalnom industrijom. Kroz veliki broj turnira organizovanih u prethodnim godinama, kao i učešće crnogorskih takmičara na svjetskim prvenstvima, Savez je potvrdio svoj strateški pristup razvoju ove oblasti.
U vremenu kada gejming industrija postaje jedan od najbrže rastućih sektora na globalnom nivou, sa više od tri milijarde aktivnih igrača i sve većim uticajem na ekonomiju, kulturu i obrazovanje, njegova kandidatura za predsjednika Evropske e-sports federacije dolazi kao logičan nastavak višegodišnjeg rada i rezultata ostvarenih u Crnoj Gori. Vođen vizijom da se uspješan domaći model prenese na evropski nivo, Šoć želi da stvori snažnu, povezanu i održivu kontinentalnu e-sport infrastrukturu koja ravnopravno uključuje velike i male zemlje, osnažuje nacionalne saveze, podržava igrače i trenere, te otvara nova razvojna polja kroz tehnologiju, medije i digitalnu ekonomiju, a o svemu tom priča za “Vijesti”.
Filipe, nedavno je završen još jedan MFF. Ovaj događaj postao je važan ne samo za razvoj gaminga u Crnoj Gori, već i u regionu. Danas kad sumiraš utiske koliko je festival doprinio novim povezivanjima, partnerstvima, ima li konkretnih inicijativa?
Montenegro Future festival, održan od 9. do 11. maja u Baru, pokazao je da Crna Gora može biti epicentar novih digitalnih inicijativa. Događaj je privukao nekoliko hiljada posjetilaca uživo, a onlajn prenosi i interakcije na društvenim mrežama premašili su pet miliona pregleda. Tokom European Gaming Summita nastupilo je više od 70 stručnjaka iz 40 zemalja: predstavnici IESF-a (150+ nacionalnih saveza), Global Esports Federacije (132 članice), ESL FACEIT Group-a, ESIC-a, NASEF Europe i Evropske Esports federacije. Najveći izdavači, Tencent i Moonton, čije igre okupljaju preko 800 miliona mjesečno aktivnih igrača, predstavili su projekte vrijedne gotovo 600 milijardi dolara. Mini Expo “FiveG Zona” donio je VR simulatore, retro konzole, Assetto Corsa sim-vožnju i STEM radionice; Adriatic Nations Cup u EA FC 25 okupio je reprezentacije iz više od 20 država. Rezultati su opipljivi: dogovor s NASEF Europe o pilot-gamifikaciji nastave u školama i direktni kontakti s investitorima iz Zapadne Evrope, Bliskog istoka, Azije i ostatka svijeta koji treba da otvore prve zajedničke inkubacione projekte za gejming i kreativne industrije.
I pored toga što ovakvi događaji mogu imati dosta uticaja na turizam, MFF još uvijek nije podržan kroz saradnju sa ministarstvima. Slična iskustva imaju ovakvi događaji i u regionu. Koliko je bitno da se na vrijeme iskoriste kao nova platforma za razmjenu mišljenja i strateški razvoj jedne zemlje uopšte?
Zasada najveći teret finansiranja nose Opština Bar, Turistička organizacija Bar i nekoliko domaćih kompanija. Ministarstva i Vlada još nijesu sistemski uključeni i nisu prepoznali potencijal ovog događaja i same industrije. Primjeri iz svijeta pokazuju koliki je to propušten potencijal: ESL-ov IEM Katovice privuče približno 40 hiljada turista i gradu ostavi više od 20 miliona eura, dok BLAST kopenhagen dovodi oko 35 hiljada posjetilaca uz prihod veći od 20 miliona eura. Ukupan onlajn domet takvih turnira prelazi tri milijarde pregleda preko društvenih mreža, streaming platformi i globalnih medija. UAE, Saudijska Arabija, Kina, Francuska i Njemačka već koriste e-sport da produže turističku sezonu, a tu je i IT zapošljavanje, kao i promocija državnog brenda. Crna Gora može slijediti isti model uz strateško partnerstvo sporta, turizma i digitalne ekonomije.
Iako je Crna Gora mala zemlja, kad je gaming u pitanju uspio si da napraviš velike stvari. Tako se mi danas možemo pohvaliti Evropskim prvenstvom u e-fudbalu, festivalima, Gam Jamom... Odlučio si da se kandiduješ za predsjednika Evropske federacije. S kakvim ciljevima bi dočekao tu funkciju? Koliko bi ti ista pomogla da bolje pozicioniraš Crnu Goru i region na evropskoj mapi e-sporta?
Moju kandidaturu za predsjednika Evropske e-sports federacije već su zvanično podržali predsjednik Crnogorskog olimpijskog komiteta Dušan Simonović i ministar sporta Dragoslav Šćekić. Prvi put dvije ključne državne sportske institucije javno priznaju e-sport kao oblast vrijednu strateškog ulaganja. Moj program zasniva se na snažnoj viziji razvoja, koja uključuje zakonsko priznanje e-sporta kao sporta u najmanje 35 evropskih država do kraja mandata, kroz saradnju s ministarstvima sporta i nacionalnim olimpijskim komitetima. Planiram pokretanje zajedničke medijske platforme s godišnjim reachom većim od 250 miliona gledalaca, kao i uspostavljanje stabilnog kalendara takmičenja koji uključuje dva do tri velika LAN turnira s nekoliko hiljada gledalaca po događaju, uz dodatne online lige za PC, mobilne, konzolne, VR i simulator naslove.
Jedan od ključnih ciljeva jeste organizacija jedinstvenog Evropskog prvenstva sa rotirajućim domaćinstvom, koje bi obuhvatalo discipline od EA FC-a i Tekkena do Dote 2, League of Legendsa, CS2-a, Valoranta, Mobile Legendsa, PUBG Mobile, Brawl Starsa, Clash Royale-a, Assetto Corse i iRacinga. Poseban fokus stavljam na razvoj mentorske mreže u kojoj savezi s razvijenom infrastrukturom pomažu onima koji tek postavljaju temelje, oslanjajući se na crnogorski model koji povezuje sport, e-sport, gejming, turizam i IT. Planiram zaključivanje formalnih ugovora s ključnim globalnim partnerima poput ESIC-a, IESF-a, GEF-a, Tencenta, Moontona i NASEF-a, uz primjenu GPT-5 analitike radi napredne produkcije i valorizacije podataka.
Na kraju, dio prihoda ostvarenih kroz turnire i medijsku platformu biće vraćen u fond za infrastrukturu i edukaciju nacionalnih saveza. Time bi Crna Gora, cijela Adriatic regija i Evropa dobile najkonkretniji i najodrživiji kontinentalni e-sport sistem do sada.
Neke evropske zemlje institucionalno su priznale e-sport kao sportsku granu, ulažu značajna sredstva u infrastrukturu, edukaciju i takmičarske sisteme, i kao rezultat toga imaju evropske i svjetske šampione. Kako gledaš na taj model, koliko to potvrđuje važnost sistemske podrške i gdje je Crna Gora u tom lancu razvoja? Šta bi bio prvi korak ka takvom priznanju kod nas?
Njemačka, Francuska i Azijske zemlje i zemlje Bliskog istoka dokazale su da zakon o e-sportu otvara vrata budžetima za infrastrukturu i edukaciju: Njemačka je kroz Digital Sports Hub uložila 50 miliona eura, Francuska izdvojila 25 miliona za arenu u Parizu, Saudijska Arabija ulaže desetine miliona u promociju države kroz World Cup. Rezultat su evropski i svjetski šampioni i snažan tehnološki sektor. Crna Gora je napravila prve korake kroz NASEF program i edukacije koje radimo o e-Sportu. Formiranje radne grupe ministarstva sporta, prosvjete i finansija trebalo bi da definiše pravni status klubova i takmičara, otvori fondove za arene i digitalnu infrastrukturu i postavi jasan put do institucionalnog priznanja.
Već smo 2022. organizacijom Evropskog prvenstva u e-fudbalu pokazali da imamo logistički i organizacioni potencijal za velike događaje. Sada se pominje i saradnja s globalno poznatom organizacijom kao što je BLAST. Koliko je takva pažnja važna za jednu malu zemlju, i na koji način može da doprinese pozicioniranju Crne Gore ne samo u svijetu e-sporta, već i u kontekstu digitalnog turizma i moderne ekonomije?
Evropsko prvenstvo u e-Footballu 2022. potvrdilo je da Crna Gora ispunjava tehničke i logističke standarde najvećih organizatora. Pregovori s ESL-om i BLAST-om predviđaju turnire koji bi privukli 20-30 hiljada posjetilaca, donijeli lokalnoj privredi nekoliko desetina miliona i kroz digitalne kanale dosegnuli preko 70 miliona jedinstvenih gledalaca. To znači snažan podsticaj hotelijerstvu, ugostiteljstvu, transportu i tehnološkom sektoru, uz globalnu promociju Crne Gore kao destinacije za digitalni turizam.
Bonus video:
