Azija sve više potvrđuje status centra svjetske gejming industrije, što je ponovo dokazano na sajmu Global Sources Hong Kong Shows Phase I, održanom od 11. do 14. oktobra 2025. u prostoru AsiaWorld-Expo.
Tokom četiri dana, ovaj događaj okupio je više od dvije hiljade izlagača i desetine hiljada posjetilaca iz cijelog svijeta, predstavljajući najnovije trendove u e-sportu, phygital tehnologijama, AI-ju i pametnim uređajima.
Crna Gora je imala zapaženo učešće na ovom događaju zahvaljujući predsjedniku Saveza elektronskih sportova Crne Gore, generalnom sekretaru Adria Esports Federacije i osnivaču Montenegro Future Festivala Filipu Šoću.
Šoć je, u okviru foruma “Power Play - Transforming Gaming into Global Business”, govorio kao predstavnik World Phygital Communityja, predstavljajući koncept koji spaja fizički i digitalni sport u novu disciplinu. U svom izlaganju istakao je potencijal Crne Gore i Adria regiona da postanu važan most između Evrope, Bliskog Istoka i Azije u razvoju e-sport i phygital industrije.
“Expo je bio zanimljiv. Već sam imao priliku da budem na sličnim događajima širom svijeta, a ovdje smo imali priliku da se upoznamo s najnovijim tehnologijama. Računarska i gejming oprema je bila u fokusu i to je prvi put da upravo ta industrija na Expou bude targetirana. Preko šest hiljada štandova, na 70 hiljada kvadrata potvrđuju da je riječ o jednom od najvećih događaja u Svijetu. Nevjerovatne brojke, nevjerovatan prostor, sve organizovano vrhunski, ljudi ljubazni, baš jedno predivno iskustvo. Posvetili su se gaming dijelu gdje smo imali panele i konferencije svakodnevno. Po tome žele i u budućnosti da se targetiraju”, ispričao je svoje utiske sa Global Sources Hong Kong Shows Phase I za “Vijesti” Šoć koji je tamo boravio kao predstavnik World Phaygital Comunitiya.
Azija je poznata ne samo po vrhunskim gejmerima i timovima koji drže monopol na svjetskim takmičenjima, već i po snažnoj gejming industriji koju pokreću domaći developeri. Od Japana i Južne Koreje do Kine i Singapura, kompanije razvijaju igre koje dominiraju globalnim tržištima, dok inovacije u e-sportu i phygital tehnologijama dodatno podižu vrijednost regiona.
Gejming je pritom uspješno povezan sa turizmom zahvaljujući festivalima, sajmovima i turnirima koji privlače desetine hiljada posjetilaca, kombinujući zabavu, edukaciju i tehnologiju, te tako stvaraju dinamičan kulturni i ekonomski ekosistem u kojem digitalni i fizički doživljaj idu ruku pod ruku. Šoć smatra da od njih mnogo možemo da naučimo.
“Od njih bismo trebali da primijenimo puno toga, posebno kada je u pitanju organizacija. Kod njih je svaki segment pažljivo planiran i strukturiran - sve je precizno organizovano, a svaki potez i odluka imaju jasnu svrhu i cilj. Oni ne samo da prate trendove u gejmingu, već su u stalnoj vezi s najnovijim dostignućima u IT sektoru i inovacijama u tehnologiji, što im omogućava da uvijek budu korak ispred drugih. Osim što prate trendove, oni često postavljaju nove standarde i inspirišu globalnu industriju, pokazujući kako inovacija i precizna organizacija mogu ići ruku pod ruku”, iskren je Šoć koji u svom izlaganju nije zaboravio da istakne potencijal Crne Gore i Adria regiona da postanu važan most između Evrope, Bliskog istoka i Azije u razvoju e-sport i phygital industrije.
Na Global Sources Hong Kong Shows Phase I, svoj dio programa imao je i NASEF (Network of Academic and Scholastic Esports Federations). Riječ je o globalnoj neprofitnoj organizaciji sa sjedištem u Kaliforniji, koja povezuje škole, univerzitete i e-sport organizacije iz preko 50 zemalja. NASEF koristi e-sport kao alat za obrazovanje, razvoj STEM vještina, timski rad i digitalnu pismenost mladih, kroz programe koji spajaju takmičenje, znanje i tehnologiju.
Ova organizacija je već nekoliko godina partner Saveza elektronskih sportova Crne Gore, a Crna Gora zahvaljujući toj saradnji ima licencirane predavače osposobljene za NASEF programe. Ipak, koncept gejmifikacije obrazovanja još uvijek nije u potpunosti zaživio u našim školama i čeka svoju priliku da se razvije kao sastavni dio modernog nastavnog procesa. Na pitanje koliko bi nastavni plan i program zahvaljujući gejmifikaciji olakšao učenje najmlađih kada bi e-sport postao dio školstva, Šoć objašnjava:
“Gejmifikacija školstva mogla bi značajno olakšati učenje djeci, posebno u okviru STEM programa, gdje interaktivni i igrificirani pristupi znatno poboljšavaju angažman i razumijevanje gradiva. Ključna je uloga Ministarstva da prepozna i valorizuje ove programe, jer NASEF-ov model je besplatan i spreman za implementaciju. Dok se to ne desi, učenici će i dalje učiti po zastarjelom sistemu koji ne koristi savremene tehnološke alate”, naglašava Šoć i navodi primjer Japana i Turske.
“U Japanu se NASEF-ov program uvodi u čak tri hiljade škola, dok Turska planira u dvije hiljade škola da uvede isti program. Kod nas, potencijal je takođe prisutan. Infrastruktura nije prepreka jer tableti, računari i mobilni telefoni su već dostupni, što omogućava praćenje i implementaciju sistema gejmifikacije bez većih ulaganja. Ovaj pristup ne samo da modernizuje proces učenja, već djeci pruža zabavno i motivaciono okruženje u kojem aktivno učestvuju i razvijaju vještine neophodne za budućnost”, zaključuje Šoć.
Bonus video:
