April mjesec već decenuju i po, kad je program KIC-a Budo Tomović u pitanju posvećen je džez muzici. Ove godine manifestacija Mjesec poštovanja džeza - JAM 2021, odvija se pod motom “Balkan Jazz”, pa je tako šansa data muzičarima sa prostora Balkana. Ljubitelji džeza najprije su uživali u projekcijama filmova “Lift za gubilište” (1958) francuskog reditelja Luja Mala i “Paris Blues” (1961) američkog reditelja Martina Rita, dok su tokom mjeseca planirana tri koncerta. Dva - AJS kvarteta iz Albanije i Kuhinjajazz kvinteta iz Crne Gore već su oduševila publiku, a manifestacija će se završiti nastupom “Balkan Youth Jazz Orchestra”.
Balkan Youth Jazz Orchestra je projekat Jazz Arta, iniciran sredinom 2019. za koji su sredstva dobili od Fonda za zapadni Balkan. Sa realizaijom je počeo u junu prošle godine, a napravljen je u nekoliko faza - online poziva za muzičare sa zapadnog Balkana, a zatim i za kompozitore sa Balkana. Posljednja faza projekta su koncerti, a za sada Balkan Youth Jazz Orchestra ima zakazana dva - 29. aprila u velikoj sali KIC-a Budo Tomović, dok će dan kasnije nastupiti na Dvorskom trgu na Cetinju i na taj način obilježiti Međunarodni dan džeza.
Više o projektu Balkan Youth Jazz Orchestra za “Vijesti” priča Maja Popović urednica muzičkog programa KIC-a i menadžerka projekta Mjesec poštovanja džeza.
Uskoro će “Balkan Youth Jazz Orchestra” imati dva koncerta. Ovo je projekat koji ste počeli u sred pandemije, ali ste uspjeli da ga pored svih poteškoća realizujete do kraja. Jesi li zadovoljna postignutim?
Ideja za projekat Balkan Youth Jazz Orchestra javila se još 2019. godine, koju smo uobličili s partnerima - Fakultet muzičke umetnosti Beograd i Muzička akademija Univerziteta “Goce Delčev” u Štupu, tj. profesorima Antonijem Kitanovskim i Vladimirom Nikolovim, koji predstavljaju navedene institucije odnosno džez odsjeke. S projektom smo konkurisali za sredstva kod Fonda za zapadni Balkan krajem 2019. U konkurenciji od 290 prijavljenih projekata, Balkan Youth Jazz Orchestra je bio među 24 nagrađena projekta. To me je motivisalo da uradim sve što se može, da intenzivno sarađujem s partnerima koji su dali veliki doprinos realizaciji svih faza u projektu: od raspisivanja uslova poziva, preko izbora muzičara i kompozitora, do saradnje s kompozitorima na djelima koja ćemo čuti uskoro u Podgorici (29. aprila, KIC u 20 sati).
Do sada se cio naš rad odigravao online, a ovaj završni dio, okupljanje muzičara i kompozitora da pripreme zajedno odabrani repertoar za izvođenje je od velikog značaja jer između ostalog odražava misiju projekta - da se mladi iz regiona susretnu i sarađuju kroz umjetnički rad, da se upoznaju sa stvaraocima i muzikom koju do sada nijesu imali prilike da čuju ni da izvode. Uglavnom sve ide po planu. Međutim, posljednjih dana smo se suočili sa izazovom otkazivanja nekoliko muzičara koji su bili odabrani da sviraju u orkestru, a koji nijesu mogli iz različitih razloga (uglavnom povezano sa mjerama i zdrastvenim stanjem), pa smo za kratko vrijeme, brzom akcijom, uspjeli da pronađemo, adekvatne zamjene. Probe su počele, vlada radna i prijateljska atmosfera, mentori-dirigenti Nikolov i Kitanovski su autoriteti u svom poslu i mislim da je svima zadovoljstvo što imaju priliku rade s njima.
Najrpije je raspisan konkurs za muzičare, dali ste prednost određenim instrumentima. Koliko se muzičara prijavilo na isti i koliko im je uopšte ova ideja regionalnog sastava bila zanimljiva?
Konkurs za muzičare je raspisan još prošlog juna. Prednost smo dali duvačkim uglavnom limenim instrumentima, ritam sekciji (klavir/klavijature, kontrabas/bas, bubnjevi, perkusije), gitare, uglavnom slično sastavu big benda, s ponekim dodacima kao što su horna i tuba i dva ženska vokala. Dali smo takođe mogućnost da se na konkurs prijave muzičari koji sviraju druge instrumente, na taj način smo otkrili interesovanje širokog broja muzičara da učestvuje u projektu stvaranja omladinskog džez orkestra Balkana, što je divno. Ipak, na osnovu prijavljenih kandidata odlučili smo se za gore navedeni osnovni sastav. Prijavilo se 55 muzičara iz svih zemalja zapadnog Balkana, i šire, odabrali smo 21 muzičara nakon tri mjeseca i objavili njihova imena na sajtu Jazz Arta, prošlog oktobra.
Ko sad svira u sastavu i odakle sve muzičari dolaze?
Muzičari koji su u finalnoj postavci Balkan Youth Jazz Orchestra su iz Crne Gore, Srbije, Sjeverne Makedonije, Bosne i Hercegovine i Albanije. To su uglavnom mladi muzičari koji studiraju džez ili klasiku, kojima je bliska ideja i misija ovog projekta i koji žele da prošire svoja znanja i iskustva kroz rad sa svojim vršnjacima iz drugih sredina, susrete s kompozitorima i mentorima-dirigentima.
Nakon što ste izabrali orkestar raspisali ste konkurs i za kompozicije koje će isti izvesti, a prednost ste opet dali mladim muzičarima. Koliko je na taj konkurs stiglo kompozicija i koliko je bilo teško odabrati one prave, je li komisija bila jednoglasna?
Ideja je da ovaj orkestar, osim što u svom sastavu okuplja muzičare iz regiona, bude jedinstven i po tome što će predstaviti muziku mladih autora sa Balkana. Neki od njih su stigli u Podgoricu da prate rad orkestra i upoznaju se s kolegama muzičarima.
Na konkurs se prijavlio dvanaest kompozitora iz Srbije, Bosne i Hercegovine, Sjeverne Makedonije, Hrvatske, Slovenije i Rumunije, odabrali smo deset, neki od njih su već afirmisani mladi kompozitori savremene klasike kao npr. Damjan Jovičin iz Beograda, i David Mastikosa iz Banjaluke, Simona Strungaru iz Bukurešta, a tu su takođe iskusni mladi muzičari-autori poput Maka Murtića iz Zagreba, Sebastijana Burnecija iz Bukurešta, te kompozitori koji su na početku svog kompozitorskog puta Nevena Pejčić, Ivan Jovanović, Vladimir Botev, Rok Nemanič i Gordan Spasovski. Brzo smo se složili u vezi sa ovakvim izborom. Repertoar je veoma raznovrstan i upravo je to jedan od kvaliteta ovog rada. Preporučujem ljubiteljima muzike da dođu na koncert u KIC-u, 29. aprila i čuju sjajne nove kompozicije mladih autora.
Upravo su kompozitori imali smjernice za kakav sastav pišu kompozicije. Jesu li se vi držati te stavke, jer ste naznačili da orkestar može biti proširen?
Kompozitori su bili upoznati o sastavu orkestra u okviru konkursa, imali su prostora da upotrijebe sastav po svojoj muzičkoj ideji, neki su koristili puni sastav orkestra a neki su u partiturama izostavili po neki ponuđeni instrument ili glas.
Kako mladi kompozitori danas vide razvitak džez muzike, ako bi analizirala ono što ste čuli na konkursu?
Mladi kompozitori pišu različito, maštoviti su, i u potrazi za svojim zvukom, duh savremenog džeza je prisutan.
Pored tebe u ovom projektu su učestvovali i Toni Kitanovski i Vladimir Nikolov. Kakva je bila saradnja sa njima?
Saradnja s profesorima Kitanovskim i Nikolovom je bila odlična, od početka putem e-maila i zoom konsultacija i dogovora, njihova profesionalnost i angažman je veliki i želim ovim putem da im se zahvalim na doprinosu u realizaciji ovog projekta. Podsjećam da je Toni Kitanovski gostovao u Podgorici u okviru projekta “Balkan Jazz Bridges” u okviru manifestacije Mjesec poštovanja džeza u Crnoj Gori 2016. godine. S Vladimirom Nikolovim sarađujem prvi put i veoma mi je drago da što smo dobili još jednog izuzetnog partnera.
Nakon Podgorice i Cetinja, hoće li ovaj orkestar imati i neku turneju u drugim balkanskim zemljama?
Nakon završnih koncerata ovaj projekat biće zaokružen. Od svih nas koji učestvujemo u realizaaciji zavisi da li ćemo iz ovog iskustva poželjeti nastavak. U doba pandemije turneje su ionako skoro sasvim nemoguće misije. Ali možemo maštati i planirati za ubuduće.
Kako će dalje orkestar funkcionisati i hoće li biti promjena u sastavu, proširenja?
Sve je u igri! Vidjećemo...
290 prijavljenih projekata bilo je na konkursu za sredstva kod Fonda za zapadni Balkan krajem 2019. U toj konkurenciji projekat Balkan Youth Jazz Orchestra je bio među 24 nagrađena.
55 muzičara iz svih zemalja zapadnog Balkana, i šire, prijavilo se za projekat Balkan Youth Jazz Orchestra. Od njih će 21 muzičar svirati na koncertima 29. aprila u KIC-u i dan kasnije na Cetinju
Bonus video:
