Da se sav lokal-patriotizam podgoričkih gradskih vlasti svodi na redovno konzumiranje popeka i dojč kafe, najbolje govori način ophođenja prema imovini grada i njegovom razvoju. Kada se ružičasta indoktrinacija „Minut, dva“ završi, a bazd fekalnih bazena kolektora zagolica nozdrve građanina koji je „na prvom mjestu“, izoštrava se slika Glavnog grada našeg lidera u regionu.
UNESCO, samo reci...
Originalan odnos podgoričke gradske uprave prema istorijskim i kulturnim dobrima, već neko vrijeme, na drugom kraju svijeta kopira ISIL. Mnoga od njih su, u veoma kratkom roku, uspjeli da - valorizuju. Magična riječ širokog potencijala komodifikacije.
Valorizovali su Kino Kultura, da imamo đe da se parkiramo; Duklju, da odlažemo smeće; Jusovaču, Depedogen i Lesendro, da (ne) vodimo turiste; knjižaru Kultura, da se fino obučemo; hotel Crna Gora da ga naši neimari opet izgrade, te Tabački most, da se ne zamjeramo investitorima. Sada prodajemo zgradu nekadašnje Podgoričke banke, na uglu Bokeške i Njegoševe, jer - valorizacija.
Zbog toga i nije čudno što Glavni grad na godišnjem nivou zabilježi manje turističkih noćenja (prošle godine - 128.115) nego svega dva-tri hotela sa crnogorskog primorja za četiri mjeseca sezone, te prihoduje samo 1.87% od ukupnih državnih prihoda od turizma.
Kroz Podgoricu - firmom „Krstić“
Dok je Tito u Pjongjangu uživao u veličanstvenom dočeku i dječijim recitacijama na srpsko-hrvatskom jeziku 1977. godine, pojedini autobusi u kojima se i danas voze građani Podgorice, prelazili su svoje prve kilometre. Kotrljajući muzeji omladinskih potpisa i žvakaćih guma ipak su opstali. Tom logikom je, vjerovatno, voz Ćiro imao benificirani radni staž.
Nego, za modernizaciju javnog prevoza i nabavku novih autobusa potrebno je nešto više od 6 miliona eura. Bivši gradonačelnik Mugoša je, tokom obavljanja funkcije, raspolagao sa preko milijardu eura novca poreskih obveznika. Poređenja radi, promašena investicija izgradnje podzemnog prolaza na Trgu Vektre koštala je oko 1,2 miliona eura.
Međutim, interesantniji dio tek slijedi. Prije četiri godine, Glavni grad je izradu Studije dugoročnog razvoja javnog gradskog i prigradskog saobraćaja platio 150.000 eura. Sada, predstavnici izvršne vlasti tvrde da je navedena studija beskorisna, te da ćemo sa još 300.000 eura „pogurati“ izradu nove, ovog puta temeljnije studije. E, to se zove vizija!
Šolja dojča ište kubik vode
Zvanični podaci Vodovoda i kanalizacije pokazuju da je, tokom prethodne godine, prosječan građanin Glavnog grada dnevno trošio oko 256 litara vode. To je, na dnevnoj bazi, za čak 56 litara per capita manje od prosjeka iz 2002. godine. Međutim, u maniru Petra Božovića - „tu stvar počinje da se lomi“.
Uprkos činjenici da je Podgorica 2002. imala oko 23.000 stanovnika manje nego 2014, preduzeće Vodovod i kanalizacija je, u toj godini, fakturisalo čak 1.280.830 m3 vode više nego prethodne, 2014.
Takođe, iako smo od 2002. do danas u modernizaciju sistema vodosnadbijevanja uložili milione i milione eura, tadašnji gubici su bili manji od današnjih, za cijelih 13.73%. Sa druge strane, današnja cijena vode za domaćinstva je za čak 147% veća od tadašnje, a izvjesno je da će se tendencija rasta i nastaviti.
S obzirom da gradske fontane uglavnom ne rade, nameću se dva objašnjenja: ili smo se protiv podgoričkih vrućina borili zaprašivanjem “kanadera” ili ovi podaci zaista terorišu zdravu logiku.
Tranziciona namještaljka i viski od 26 miliona
Ponašanje rukovodstva Glavnog grada, u koordinaciji sa Vladom, prilikom predaje gradske imovine KAP-u, u aprilu prethodne godine, ostaće upamćeno kao najbizarniji primjer trgovačke logike. Auto šah-mat, u dva poteza.
Prvo smo prodali KAP za 28 miliona eura, dobili 4 miliona, a kupcu dali sve. Onda ga, umjesto flaše viskija, častili čak 417.804 m2 (minimalne vrijednosti 26 miliona eura), a na kraju oslobodili obaveze plaćanja naknade za komunalno opremanje (48,81 eura po m2). Naravno, sve u suprotnosti sa Ustavom i Zakonom o zaštiti konkurencije.
Dobar posao za grad, tvrdio je bivši gradonačelnik.
Kad deficit postane suficit
Glavni grad je, sudeći po tumačenju gradske uprave, poslovanje u prethodnoj godini završio sa suficitom od preko 5 miliona eura. Međutim, polazeći od uporednih iskustava Državne revizorske institucije (DRI), Podgorica je u debelom deficitu.
Naime, DRI je razmatrajući Završni račun budžeta Prijestonice Cetinje za 2013, umjesto prikazanog suficita od 1,8 miliona eura, utvrdila deficit od 921.580 eura. Jedan od ključnih „propusta“ Prijestonice bio je taj što su sredstva prenešena iz prethodne (2012.) godine, nezakonito prikazana kao prihod Budžeta. Po identičnom kalupu rađen je i Završni račun budžeta Glavnog grada Podgorice za 2014. godinu, kao krovni finansijski i najvažniji dokument. Gradonačelnik je prikazao suficit od 5.209.302 eura, dok su sredstva prenešena iz prethodne (2013.) godine, u iznosu od čak 6.732.148 eura, prikazana kao prihod budžeta. Dakle, osim ako gradonačelnik Stijepović nije pronašao zakopano blago, u maniru Tihomira Stojkovića zvanog Špic, Glavni grad Podgorica je svoje poslovanje u prethodnoj godini završio sa minusom od čak 1.522.846 eura.
Po dva osnova se Podgorica, kao najveća opština, razlikuje od skoro svih drugih lokalnih samouprava u Crnoj Gori: njeno poslovanje DRI nikada nije kontrolisala, a njena Skupština nema ni televizijski ni radio prenos. Sjednice se zakazuju jednom u par mjeseci, sa najmanje trideset tačaka dnevnog reda, dok je rok za izgradnju zgrade gradskog parlamenta probijen prije šest godina. O mnogim značajnim pitanjima raspravlja se daleko od očiju javnosti, dok se neka i vješto izbjegavaju. Tako, na primjer, Skupština nikada nije vidjela finansijske izvještaje gradskog fudbalskog kluba Budućnost, dok još uvijek nije poznato ko su „zaslužni građani Podgorice“, nagrađeni stanovima od strane bivšeg gradonačelnika.
U prenatrpanim javnim službama i organima uprave Glavnog grada zaposleno je preko 2.600 ljudi, a važećom Odlukom o mjesnim zajednicama, iz 1995. godine, gradonačelnik ima diskreciono pravo postavljanja sebi lojalnih kadrova na čelo Mjesnih zajednica, kao najvažnijih partijskih ćelija DPS-a.
Sa druge strane, dok je jedan od rijetkih uspješnih projekata biznis centar Inkubator prostorno limitiran, u vlasništvu Glavnog grada se nalazi 225 poslovnih prostora od kojih, prethodne godine, 34 nisu bila izdata (od par mjeseci do više godina).
Umjesto zelenih površina i parkova, na svakom ćošku niču nove zgrade, dok o podgoričkoj klasnoj dihotomiji dovoljno govori podatak da se, godišnje, na teritoriji Glavnog grada isplati preko pola miliona eura na ime jednokratnih socijalnih pomoći.
Svima je jasno da se politički elitizam (tj. jednoumlje) mora liječiti ukupnom participacijom građana u kreiranju javnih politika i kanalisanju sopstvenih interesa. Ali, dok god Crna Gora bude zemlja u kojoj je demokratska smjena vlasti - istorijski presedan, dekontaminacija političkog sistema će ostati u domenu deklarativnog.
Niko ne može reći da se, uprkos svemu, Podgorica ne razvija. Međutim, nemamo ni previše razloga da budemo zadovoljni tom dinamikom. Bauk neodgovornosti, nestručnosti i sebičnosti već predugo kruži Glavnim gradom.
I to je priča o gradu na pet rijeka, bombardovanom više od sedamdeset puta, koji je, baš kao Berlin ovih dana, oktobra davne 1972. godine ugostio kraljicu Elizabetu II.
Njegovu gigantsku industriju i moćna preduzeća koja su stvarali istinski pregaoci, poput Petra Sinanovića Nagiba, Moma Vešovića i drugih, naši neoliberalni socijalisti su uništili, a odgovornost kolektivizovali. Njima profit, građanima - mućak.
Bonus video:
