Nedavno, na transatlantskom letu, u nedostatku boljih ideja, odgledao sam novi film Grejs od Monaka [Grace of Monaco]. Očekivao sam romantičnu melodramu o poznatoj glumici koja je zbog udaje za princa napustila svoju profesionalnu karijeru. A, s obzirom da ulogu Grejs Keli tumači Nikol Kidman, neizostavno i određen broj seksipilnih scena.
Međutim, ubrzo se ispostavilo da su producentsku ekipu ovog filma rukovodile sasvim druge, vrlo vješto plasirane, suštinski geopolitičke ideje, daleke od onog "make love" i mnogo bliže onom "make war". Kako je odmicala filmska radnja, postajalo mi je jasno da ključno u filmu nije bilo pitanje romantičnih zapleta i individualnih kajanja nego prikriven, ali jasno osmišljen pokušaj da se prekroji jedan period hladnoratovske evropske istorije u skladu sa potrebama savremene anglo-američke spoljne politike. Glavna poruka filma se, naime, nije uopšte odnosila na sudbinu nesretne ljepotice Grejs, već na političko djelovanje i stavove tadašnjeg francuskog predsjednika Šarla de Gola. Priča o Grejs je bila samo povod da se pred pretežno američkom, ali i globalnom, publikom što je moguće više ocrni de Gol i demonizuju njegove političke ideje.
De Gol je u filmu prikazan kao mračni tiranin, maltene Hitlerov brat blizanac, koji kao potvrdu svoje (iracionalne) ničeanske vlastoljubivosti želi da okupira, a time i uništi, miroljubivi i prosperitetni Monako. Onda, naravno, na scenu stupaju dobronamjerni i brižljivi američki savjetnici i obavještajci koji uspješno pomažu Grejs i njenom mužu princu Renijeu da se odupru francuskom teroru. Dobri momci plus djevojka tako pobjeđuju loše momke. De Gol biva osujećen, francuski saveznici u Monaku osramoćeni, a svi ostali žive sretno do kraja života. O tome da je Renije u to vrijeme vladao Monakom na način autoritarnog srednjevjekovnog vladara, da dugo nisu bili priznati bazični demokratski principi i da je državica bila kockarski i švercerski raj nema ni pomena. Gledaocima se servira estetizovana karikatura usklađena sa hegemonističkim interesima umjesto prikaza zamršene realnosti u kojoj se iza plemenitih riječi i humanističkog diskursa često skrivaju osovine zla.
Važno je primjetiti da demonizacija de Gola u svjetlu aktuelnih političkih i ekonomskih procesa u Evropi uopšte nije slučajna. On je još od kraja Drugog svjetskog rata bio politički trn u oku krugovima koji su od Zapadne Evrope željeli da naprave još jednu anglo-američku kolonijalnu ispostavu. Poznat je njegov govor u Strasburu 1959. godine u kojem je govorio o Evropi od "Atlantika do Urala", dakle, o Evropi koja uključuje Rusiju (ali možda ne i Veliku Britaniju). Zbog ovakvih integracionističkih stavova koje je hrabro i beskompromisno iznosio, istim onim žarom kojim se borio protiv fašizma i nacizma, De Gol je mnogo puta bio meta manje ili više nasilnih nasrtaja na život. Pojedini istraživači su pobrojali oko trideset pokušaja atentata. Poslije jednog od pokušaja za koji postoje kredibilni dokazi da je povezan sa angloameričkim obavještajnim mrežama (koje su često uključivale i bivše naciste), kao i da je koordiniran od strane tajnih struktura NATO-a, de Gol je 1966. godine naredio izlazak Francuske iz komandnih struktura NATO-a, kao i izbacivanje sjedišta NATO-a iz Pariza. NATO vrhuška se tada preselila u Brisel gdje se i danas nalazi. Prije nekoliko godina je započeta izgradnja novog kompleksa zgrada NATO sjedišta za čije finansiranje se vezuje korupcionaški skandal u kojem se pominje i bivši generalni sekretar Anders Fog Rasmusen.
Posljedni otpor francuske spoljne politike "atlantskoj" viziji Evrope pružio je predsjednik Žak Širak 2003. godine kada je odbio da dozvoli učešće francuskih trupa u invaziji na Irak. Tada je u politički dominantnim američkim krugovima zavladala tolika anti-francuska histerija da su čak mijenjane i određene riječi. Tako su dva republikanska kongresmena u čijoj ingerenciji je bilo upravljanje menzom Kongresa naredili da se pomfrit koji se inače na engleskom kaže "French fries" preimenuje u "Freedom fries", a "French toast" u "Freedom toast". Otkada je, međutim, predsjednik Nikolas Sarkozi vratio Francusku u NATO, "French fries" su trijumfalno vraćeni u meni menze.
Najveći problem sa "atlanskom" vizijom Evrope kojoj su se suprostavljali De Gol i Širak je da je ona u suštini neizvodljiva i stoga je inkubator permanentne političke i ekonomske nestabilnosti na evropskom tlu. Naime, ona zahtjeva podređivanje anglo-američkim interesima ne samo Francuske, Italije i Njemačke kao dominantnih evropskih ekonomija nego i Rusije. Dok je na čelu Rusije bio Jeljcin, ruska elita je prihvatila takav inferiorni geopolitički status koji je doveo do užasavajuće prevlasti domaćih i inostranih predatora i pljačkaša. Već kada krajem 1990-tih premijer postaje Jevgenij Primakov stvari počinju da se mijenjaju, a dostići će geopolitički preokret u trećem mandatu predsjednika Vladimira Putina. Da "atlantisti" otpor Rusije neće ni tolerisati ni oprostiti, dokaz je i rat u Ukrajini, obruč sankcija koji se sve više steže i koji je uslovio pad rublje za skoro 25 procenata od početka godine, kao i vještački stvoren, skokovit pad cijene nafte.
Putin je krajem oktobra mjeseca održao vrlo važan govor na skupu Valdajskog međunarodnog foruma koji sačinjavaju neki od najprominentnijih evropskih političara i intelektualaca. Njegovo izlaganje treba shvatiti ozbiljno. Meni se čini da je to jedna od posljednjih prilika za dogovor pred apokalipsu. Da li crnogorski diplomatski zvaničnici i njihovi medijski amplifikatori uopšte shvataju da se sudbina Evrope nalazi na klackalici? Umjesto što papagajski ponavljaju deset tačaka iz NATO propagandnih brošura, izborom opcije vojne neutralnosti dali bi crnogorski doprinos stišavanju strasti i razumnom dogovoru velikih sila.
Bonus video:
