”Živimo u Crnoj Gori čija savremena stvarnost je satkana i od agresivnog poricanja odgovornosti za počinjeno zlo u prošlosti i naglašenog istorijskog negacionizma koji ovo poricanje nastoji da racionalizuje.” (Dr Srđa Pavlović)
Integracija svake zajednice odvija se kroz unutrašnje, kohezione i spoljne, napredne procese. Na unutrašnjem planu, konsolidacija svakog društva zasnovana je na zajedničkom interesu, odnosno kompromisu oko određivanja kolektivnih vrijednosti, uvažavanju određenih posebnosti i na što manjem sukobljavanju. Na spoljnom planu, zajednica sa već tako utvrđenim, unutrašnjim identitetom, ili sa onim koji je zasnovan na jasnim principima, nastoji se predstaviti u što boljem svjetlu na međunarodnoj sceni i pri tom stremi da postane dio neke šire i perspektivnije priče. Unutrašnje integrisanje svake zajednice, iako često prolazi kroz mučna i zahtjevna stanja, na spoljnom planu određuje njeno vrijednosno nastojanje i njen odnos prema budućnosti.
Politički realitet našeg društva jeste posljedica vremena u kojem su propuštene određene šanse, ali je ono i te kako produkt neprincipijelnog, neodlučnog, neznavenog i licemjernog odnosa i ranijih i sadašnjih vladajućih struktura prema religijskom fundamentalizmu, kvazitradicionalizmu i primitivnom nacionalizmu. Promovisanje i zastupanje kolektivnog zaboravljanja traumatičnih događaja iz prošlosti bio je legat površne i račundžijske vladavine DPS-a kojeg danas efektno izvršava PES bleferska, Demokratski samovoljna, DNP rijalitizovana i NovoSrpska Demagoška vlast. Oba ova tabora, iz njima i nama znanih razloga, bez skrupula, izigravaju zalaganje za dobro integrisanim društvom i proigravaju iluziju o harmoničnoj i nekonfliktnoj zajednici. Pod krinkom “bratskog pomirenja” danas se u Crnoj Gori sa najviših državnih funkcija promoviše nenaučno suočavanje sa prošlošću.
Postavljanje spomenika Pavlu Đurišiću, četničkom komandantu koji je naredio najmasovnija ubistva muslimanskog stanovništva tokom Drugog svjetskog rata... Inicijativa da se jedna od ulica u glavnom gradu nazove po nekadašnjem ministru unutrašnjih poslova Crne Gore, a kasnije i ministru unutrašnjih poslova i odbrane Savezne Republike Jugoslavije, Pavlu Bulatoviću, koji je jedan od odgovornih za ratni zločin deportacije bosansko-hercegovačkih izbjeglica... Služenje parastosa mitropolita budimljansko-nikšićkog Metodija sa sveštenstvom i monaštvom Mitropolije crnogorsko-primorske i Eparhije budimljansko-nikšićke, uz obraćanje predsjednika Skupštine Crne Gore Andrije Mandića, za pripadnike četničkih jedinica koji su se borili rame uz rame sa zloglasnom SS divizijom “Princ Eugen”, istom onom koja je počinila masakre u Pivi i Velici. Odluka predsjednika Crne Gore Jakova Milatovića da se bivšem mitropolitu crnogorsko-primorskom SPC Amfilohiju posthumno dodijeli najviše državno priznanje Orden na lenti Crne Gore zbog njegovog doprinosa “u izgradnji društvenog mira u najosjetljivijim trenucima naše savremene istorije, kao i u unapređenju međunarodnog ugleda naše zemlje”...
Svi ovi (i sada već najavljeni) slučajevi efektno potvrđuju da Crna Gora nije izgradila društveni mehanizam otpornosti na ponavljanje ratnih zločina i šovinističke retorike iz 90-ih godina i da je na sceni promovisanje i pripremanje novog ideološkog narativa. Iza ovih dešavanja ne nalazi se nikakva prećutana i skrivana istorijska istina i njihov cilj nije nikakvo “suštinsko pomirenje”. Sva navedena i neka najavljena dešavanja, kao i usvojene skupštinske rezolucije kojima se “jedinstveno osuđuju svi zločini na tlu naše države i bivše Jugoslavije”, zapravo pripadaju jednoj kontinuiranoj, višedecenijskoj “državnoj amneziji”. Motive za ovo kolektivno zaboravljanje možemo naći u činjenici da su u crnogorskom političkom establišmentu mnogi svoje karijere započeli u eri Slobodana Miloševića i da su i danas veoma snažne neformalne sprege između ovih javno (i navodno) suprotstavljenih političara. Čak više, trenutno su na brojnim rukovodećim pozicijama sinovi i šćeri onih koji su izašli iz šinjela Balkanskog kasapina.
Jasna je i namjera kreatora ovih događaja da se njima zapravo želi poručiti da je paradigma poretka nemoguća na ovom prostoru jer navodno “ove gore ne trpe regule”. Odsustvo bilo kakve objektivnosti i samokritičnosti, izražena tenzičnost i govor mržnje kao karakteristike navedenih događaja potvrđuju neskrivenu namjeru po kojoj Crna Gora treba da ostane bez socijalne interakcije među različitostima, bez normativne kontrole, bez kooperativnosti i istrajavanja na konsenzusu.
Sudeći po dinamici promovisanja ovih antivrijednosti, a to se može desiti i u mjesecima pred nama, moguće je stvaranje ambijenta u kome ćemo imati i otvorene progone političkih neistomišljenika.
I, nakon svega ovoga, do sada vješto prikrivano osporavanje evropskih integracija u narednom periodu poprimiće otvorenije i oštrije obrise. Okolnost da Albanija preuzima ulogu regionalnog lidera na putu ka Briselu poslužiće određenim političarima kao argument da Crna Gora mora otpočeti sa ozbiljnim razmatranjima o drugim spoljnopolitičkim prioritetima.
Na kraju, ove učestale i žalosne političke parade sa motivima naših stratišta i pokušajima idolizacije kontroverznih ličnosti samo dodatno urušavaju naše nezaliječeno zajedništvo. Tragično je i nehumano manipulisati osjećanjima koja proizlaze iz pijeteta prema žrtvama ratnih sukoba i patnje njihovih najbližih. Neetično je da sjećanje na određenu ličnost odmah bude utemeljeno kao kult ličnosti i da time ono biva izloženo javnom sporenju. Vrijeme ne otkriva samo nečije namjere, ono u naša sjećanja donosi ili zaborav ili opomenu ili ljubav.
Mi i dalje živimo u vremenima i sa onima zbog kojih moramo biti oprezni i odgovorni.
Bonus video:
