Roman “Nevidljive niti” američko-iranske spisateljice Dine Nejeri je priča o dvije sestre bliznakinje rastavljene kada su imale jedanaest godina. Dok odrastaju u malom ribarskom selu u Iranu, jedanaestogodišnja Saba Hafezi i njena sestra bliznakinja Mahtab opčinjene su Amerikom. Kada jednog dana iznenada ostane sama sa ocem, Saba je uvjerena da su njena majka i sestra upravo tamo otišle bez nje. Usamljena i očajna, ona pati za njima i za životom za koji smatra da joj je uskraćen.
Od malih nogu učili su je da je ‘sudbina u krvi’, što je za nju značilo da će sestra i ona živjeti istim životom, čak i ako ih dijele silna kopna i mora. Da će njihove sudbine, njihovi životi biti povezani tajnim, nevidljivim nitima. Međutim, suočava se sa nesigurnostima i tugom, i okrutnom stvarnošću zemlje poslije revolucije.
Dina Najeri je rođena u Isfahanu (Iran), 1979. godine, u doba revolucije. Piše romane, eseje i kratke priče. Napisala je romane “Kašičica kopna i mora” (2014), “Utočište” (2017) i knjigu zasnovanu na stvarnom događaju “Nezahvalni izbjeglica” (2019). Njena majka je bila ljekar a otac stomatolog - oralni hirurg. Prvih osam godina života provela je u Isfahanu, ali je pobjegla iz Irana sa svojom majkom i bratom Danielom 1998. godine, jer je njena majka prešla na hrišćanstvo, zbog čega joj je policija Islamske Republike prijetila pogubljenjem. Najeri, njena majka i njen brat proveli su dvije godine u Dubaiju i Rimu kao tražitelji azila, da bi se na kraju nastanili u Oklahomi, Sjedinjene Američke Države. Njen otac je ostao u Iranu, gdje i danas živi. Diplomirala je na Univerzitetu Princeton i magistrirala na Univerzitetu Harvard. Prije nego što je počela da piše, radila je razne poslove: u visokoj modi, bankarstvu, kao savjetnik za menadžment pa čak i kao tjelohranitelj.
Prije dolaska u SAD, Najeri je živjela kao izbjeglica, “u izbjegličkim hotelima”, dugi niz godina. Kada je imala 15 godina, 1994. godine, uz majku i brata, postala je američka državljanka. Godine 2003. udala se za Francuza Filipa Vjerguca. Radila je u New Yorku kao strateški konsultant u McKinsey & Company, a kasnije kao strateški menadžer u Saks Fifth Avenue. Živjela je nekoliko godina sa suprugom u Amsterdamu. Od 2015. godine živi u Londonu. Ima kćerku i razvedena je.
“Utočište” je poluautobiografski roman čija su poglavlja pisana naizmjenično iz ugla Nilo Hamidi, Iranke koja je emigrirala u Sjedinjene Američke Države. Niloova poglavlja koja se bave njenim trenutnim životom u Holandiji su u trećem licu, kao i poglavlja Bachmanna. Roman je dijelom o odnosu oca i kćeri, a dijelom o izbjegličkoj krizi koja pogađa cijelu Evropu, s posebnim fokusom na iransku izbjegličku zajednicu u Holandiji.
Njen debitantski roman, “Nevidljive niti”, preveden je na više od 20 jezika. Dakle, glavni likovi priče su dvije sestre bliznakinje. Dva potpuno različita života. Isti snovi o slobodi. U ovoj knjizi je karakteristično oživljavanje Gilana, jedne od Iranskih pokrajina iz vremena 1980-ih, bez istinskog putovanja tamo. Autorka je to postigla skupljanjem dokumenata o toj pokrajini. Tokom njene pripreme za pisanje ovog romana skupila je mnoštvo knjiga, časopisa, video zapisa, filmova, pa čak i ličnih foto albuma mnogih ljudi sa kojima je razgovarala. Pronalazila je i čitateljke koje su živjeli u Gilanu tokom onih godina kada je i Saba živjela tamo, a koje su poticale iz obrazovanih, bogatih porodica. Da se ne bi potkrala neka greška u opisu te oblasti i tog vremena, rukopis knjige su čitali i najistaknutiji predavači u regiji Gilan, dobri poznavaoci te oblasti, koji su otklanjali i najsitnije greške tako da ovaj roman iako je žanrovski određen kao ljubavni, ima karakteristike dokumentarnog štiva.
Obzirom da je knjiga “Nevidljive niti” roman o Iranu i o jednoj neobičnoj iranskoj porodici, čitalac može shvatiti prije svega istinu da Iran ima veliku i bogatu istoriju i kulturu. Ova knjiga govori i o izgledu Irana prije revolucije 1979. godine. Osim toga svjedoči da njegova velika kultura još traje, a da je to trajanje najvidljivije u manjim sredinama. U vremenu prije revolucije Iranci su stvarali prekrasnu muziku, filmove i poeziju. Iranska istorija je puna velikih umjetnika, u stvari, Iran je tokom dugog vremenskog perioda imao puno velikih imena, od poznatih pjesnika Rumija i Šemsudina Muhameda, poznatijeg kao Hafez iz dalekog 14. vijeka, do modernog Vigen Dorderiana “Kralja Iranskog popa”, glumca, pjesnika i muzičara, potom pjesnikinje, filmske rediteljke i feministkinje Forug Farohzad.
Ova knjiga čitaoca lako osvaja svojom emotivnošću i iskrenošću. Autorka priznaje da je svaku emociju (kojima ova knjiga zaista obiluje) lično doživjela, da je svaku crtu nekog lika iz ovog romana, sama vidjela.
U ovoj knjizi Saba stvara priče o svojoj sestri u Americi, o životu njene sestre bliznakinje koji, na “prvi pogled”, nije previše sličan životu kojim ona živi, mada u suštini jesu podudarni.
Sestre Sabi i Mahtab su razdvojene nakon revolucije. Tada te dvije bliznakinje započinju živote u različitim životnim sredinama. Međutim, ova se knjiga bavi i pitanjem - kakvi bi njihovi životi bili da su obje sestre ostale u Iranu. Ovo je u neku ruku i središnje pitanje romana. Zato ovom knjigom autorka čitaocu postavlja važna pitanja poput: ko kontroliše naše sudbine? Je li ljudska sudbina određena po krvi ili po nečem drugom?
Roman “Nevidljive niti” je istovremeno i potraga za novim identitetom a to ga čini još čitanijim i zanimljivijim jer danas upravo potraga za identitetom postaje sve aktuelnija jer identitet je nešto sa čim se prognani ljudi svaki dan bore. Često se pitaju ko su, gdje je zaista njihov dom, koja je njihova prava porodica. Njihove zajednice su često razbijene i međusobmo su odvojene. Ljudi su odvojeni od svojih najmilijih. Zbog toga se potraga za identitetom može smatrati centralnom temom ovog romana.
Marina Nemat, Đina Nahai, Mahbod Seradži i Kader Abdolah napisali su sjajne knjige o Iranu, o vremenu o kojem i Dina Nejeri piše u svojem romanu “Nevidljive niti”, međutim “Nevidljive niti” razlikuju se od ostalih knjiga koje su napisali iransko-američki pisci ne samo po njihovom pogledu na Iran, već i po stilu pisanja. Pogotovo je razlika vidna u ravnoteži između iranske i američke kulture.
Roman “Nevidljive niti” je dobro prihvačen ne samo od strane čitalaca na Zapadu već i u Iranu.
Bonus video:
