Balšić - “pet titula” Crne Gore i Boke

Pojedini autori smještaju začetke Balšića ranije.

Jovan P. Vukčević, urednik Zete, potpisnik je teksta “Podgorica i sport” objavljen 23. juna 1928. godine u Pravdi. Nakon edukativnog i didaktičkog uvoda, stoji da “u Podgorici postoji još od prije deset godina (odnosno od 1918) građansko društvo Balšić”, koje je “pokazalo pravac kuda treba poći današnja mladež u razvijanju svoje velike misli”.

Neophodno je dodati da je Vukčević bio dugogodišnji član uprave kluba o kome piše.

“Osnovan je 1918. godine od grupe zanatlija, đaka i građana”, opis je dat u Prvom jugoslovenskom sportskom almanahu iz 1932. godine, koji vjerovatno potiče od Špira Mugoše, dopisnika tog glasila iz Podgorice, inače nekadašnjeg igrača Balšića, a kasnijeg fudbalskog sudije, rukovodioca Budućnosti i - narodnog heroja. U Zeti od 19. juna 1932. godine, izašao je tekst “Velika sportska svečanost”, sa potpisom Radomira Nilevića, u kome je navedeno da će Balšić istog dana proslaviti 14 godina postojanja.

Pored toga, u dopisu Ministarstvu fizičkog vaspitanja naroda Kraljevine Jugoslavije, datiranom na 21. mart 1936. godine, koji se čuva u Arhivu Jugoslavije, stoji da je “odmah poslije oslobođenja u Podgorici, 18 najvećem gradu Crne Gore, osnovan Prvi podgorički građanski sport klub Balšić, koji je odmah intenzivno pristupio radu, unapređujući svoju omladinu u fizičkom i nacionalnom pogledu, jer se do tada u ovim krajevima o sportu uopšte ništa nije znalo.”

Očigledno je mnogima u međuratnom periodu bilo stalo da istaknu da je Balšić - u čijoj upravi je bio i pomenuti trgovac Šestić - osnovan 1918. godine. No, bez obzira na to kada je utemeljen, činjenica je da je bio prvi klub iz Podgorice registrovan u Splitskom nogometnom podsavezu, sportskom forumu koji je sve do 1931. godine imao fudbalsku nadležnost nad Zetskom banovinom. U broju splitskog dnevnog lista “Novo doba” za 1. mart 1924, objavljen je službeni akt Podsaveza od 26. januara te godine, da je među jedanaest stalnih članova i Balšić.

“Interesantno je kako sport napreduje u Podgorici”, piše “Novo doba” naredne godine, u izvještaju sa meča Balšić - Crnojević (Bar), završenog pobjedom domaćina 3:0.

“Veliki broj gledalaca i velika pripomoć Općine omogućile su Balšiću lijepi napredak.”

Iako nije jednostavno, na osnovu postojeće dokumentacije, a u nedostatku arhivskog materijala, krajnje precizno rekonstruisati tok i ishod takmičenja u organizaciji Splitskog nogometnog podsaveza, može se zaključiti da je u drugoj polovini dvadesetih godina prošlog vijeka Balšić bio najuspješniji klub na crnogorskom području.

Pominje se i pet “titula” Crne Gore i Boke, kako je to tada nazivano. U narednoj deceniji, polako gubi dah, i primat i na gradskom nivou, da bi posljednji uzlet imao 1939. godine, kada je osvojio prvenstvo Cetinjskog nogometnog podsaveza, i učestvovao u kvalifikacijama za ulazak u nacionalnu ligu.

Činjenice su da je Balšić od opozicionih redova doživljavan kao miljenik režima i favorizovan, da su mu omogućavane određene povlastice i da je bio konkurentan Budućnosti i drugim radničkim klubovima iz Podgorice, kojima je povremeno podmetao klipove pod točkove.

Uz to, tokom Drugog svjetskog rata je aktiviran, igrajući na ljeto 1943. godine, uoči kapitulacije Italije, posljednje utakmice pod svojim imenom. Sve to je uticalo na njegovo poslijeratno gašenje/neobnavljanje, te prećutkivanje, osporavanje i umanjivanje uloge u razvoju fudbala u Podgorici i Crnoj Gori.

Sportska publicistika je mnogo veću pažnju posvetila drugoj strani međuratne podgoričke fudbalske lepeze - klubovima koji su okupljali radnike i “naprednu”, kako je to dugi niz decenija naznačavano, odnosno komunistički orijentisanu omladinu.

(Iz monografije “Ponosna prošlost, jedna je Budućnost”, koja će se uskoro naći u prodaji)