U Zagrebu se po prvi put održava izborni kongres Evropske narodne stranke. Vladajući HDZ tvrdi da je riječ o političkom događaju decenije, ali u javnosti je kongres ipak doživljen kao isključivo stranačka stvar.
Prema najavama i akreditacijama, 26. kongres Narodnjaka trebalo bi da u glavnom gradu Hrvatske okupi više od 2.000 učesnika koji će birati predsjednika Evropske narodne partije (EPP), deset potpredsjednika, generalnog sekretara i rizničara. Predsjednik Savjeta Evropske unije u odlasku, Poljak Donald Tusk, tako bi trebalo da preuzme predsjedavanje tim stranačkim blokom od francuskog političara Žozefa Dola koji je tu funkciju obavljao od 2013. godine.
Najmoćniji evropski politički blok u Zagrebu će kroz dva dana, osim stranačkih izbora, raspravljati i o borbi protiv klimatskih promjena, budućnosti Zapadnog Balkana, digitalizaciji, migracijama, kao i o politikama za mlade. Domaćin i šef HDZ Andrej Plenković onima koji umanjuju značaj tog događaja poručuje da nijesu u pravu i kaže da je „doveo finale Lige šampiona EPP u Zagreb“ i da nije slučajno da se sve to događa na 30. godišnjicu osnivanja HDZ.
O klimi i proširenju
Stavljanje klimatskih promjena na dnevni red posljedica je i trendova i nužnosti. Ta tema je, naime, do sada bila poprilično odbojna konzervativnim politikama, ali stvari se danas i zvanično mijenjaju. „Između agresivnih politika zelenih, zbog kojih mnogi gube poslove, i industrije, postavićemo se kao neko ko govori o klimatskim promjenama. Znamo da se klimatske promjene događaju i znamo da bi se protiv njih trebalo boriti. Želimo to da radimo na naš način“, poručio je generalni sekretar EPP Antonio Lopez-Isturiz na uvodnoj konferenciju za novinare u zagrebačkoj Areni. „EPP bi sada trebalo iskreno da kaže koji su smjerovi u kojima želi da ide i koje posljedice to nosi“, dodao je Žozef Dol ukazujući na društvene promjene i potencijalni gubitak radnih mjesta kroz borbu protiv klimatskih promjena.
Što se proširenja Evropske unije na Zapadni Balkan tiče, Plenković je istakao da je greška to što nije postignut konsenzus oko otvaranja pristupnih pregovora sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom. „Svi Narodnjaci su bili ’za’. Bizarno je da su dvije socijalističke vlade blokirane od dvije druge socijalističke vlade. Ideje predsjednika Emanuela Makrona vidim u kontekstu želja za poboljšanjem opšteg funkcionisanja EU“, rekao je Plenković o stavovima francuskog predsjednika koji se u ovom trenutku protivi daljem širenju Unije.
„Ali član 49 Ugovora u EU kaže da svaka država koja zatraži, može postati članica. Nema te politike ili zaključka koji mogu to pravo da derogiraju. Već sam pregovarački okvir koji se koristi za Srbiju i Crnu Goru ima mogućnost suspenzije svakog poglavlja i vraćanje na već privremeno zatvorena poglavlje“, komentarisao je Plenković odbijenicu koju su Albanija i Sjeverna Makedonija dobile uz najavu da će Narodnjaci u Zagrebu usvojiti rezoluciju kom će ukazati na potrebu razlikovanja trenutka otvaranja pregovora i procesa koji slijedi. „Hrvatska je pregovarala 2.096 dana. Srbija je već prošla toliko dana, a nije ni na pola procesa“, ilustruje šef HDZ.
Dolazi Merkel, Orban je "u kazni"
Dolazak njemačke kancelarke Angele Merkel i nove predsjednice Evropske komisije Ursule fon der Lajen, glavna su atrakcija skupa. Ali posebno mjesto rezervisano je za Volfganga Šojblea, predsjednika Bundestaga, kojem bi trebalo da bude uručena posebna nagrada za zasluge tokom ujedinjenja Njemačke.
Osim navedenih, na kongres dolaze i austrijski premijer Sebastijan Kurc, premijeri Bugarske, Letonije, Grčke, Rumunije, Moldavije, Norveške i Irske, kao i predsjednici Švajcarske i Kipra. U zagrebačkoj Areni će biti italijanski, ukrajinski i slovenački lideri opozicije Silvio Berluskoni, Julija Timošenko i Janez Janša.
A pošto je njegova stranka Fides u martu suspendovana zbog kršenja demokratskih standarda, pozivnicu za ovaj događa nije dobio mađarski premijer Viktor Orban.
Vučić nedolaskom spasio Plenkovića i Grabar-Kitarović
I jedan nedolazak izazvao je pažnju javnosti. Nedjeljama prije samog događaja raspravljalo se o dolasku predjsednika Srbije Aleksandra Vučića, ujedno i predsjednika Srpske napredne stranke. Iako ga je EPP najavio, Vučić, koji je za hrvatsku javnost persona non grata, posebno u danima obilježavanja pada Vukovara, otkazao je svoje učešće.
„Pojedini krugovi u hrvatskom društvu ne mogu da se naviknu na snažniju ulogu Srbije i na činjenicu da se Srbija ekonomski podiže, a i politički nije više na kolenima“, objasnio je Vučić dodajući da se nije uplašio, ali i da ne želi da svojim prisustvom kvari položaj Srba u Hrvatskoj. Takav scenarij najbolje je što je moglo da se dogodi premijeru i šefu HDZ Andreju Plenkoviću, ali i HDZ-ovoj kandidatkinji za novi predsjednički mandat Kolindi Grabar-Kitarović, koju u Hrvatskoj još uvek kritikuju zato što je u februaru 2018. u Zagrebu ugostila svog kolegu iz Srbije.
HDZ je zadovoljan
Ipak, kongres evropskih Narodnjaka najveći odjek u hrvatskoj javnosti izazvao je zbog namjere HDZ da deo događaja održi u zgradi Sabora, za šta je EPP bio spreman da plati 10.000 eura. Na to su žestoko reagovali i opozicija i javnost, optužujući HDZ za privatizaciju centra hrvatske predstavničke demokratije. HDZ je saopštio da su Narodnjaci proteklih godina sjednice Predsedništva i Skupštine organizovali u dvoranama nacionalnih parlamenata Litvanije, Danske, Finske, kao i u samom Evropskom parlamentu. Na kraju je rukovodstvo ENP odustalo od te ideje koja je ocijenjena kao štetna po ugled narodnjaka koji, nakon majskih izbora drže 182 od 751 mandata u Evropskom parlamentu i okupljaju 84 stranke iz 43 države.
Što se samih izbora tiče, hrvatski narodnjaci nijesu kandidovali nikoga na neku od navedenih funkcija, pa su sva očekivanja od kongresa svedena na bildovanje ugleda, ali i bilateralne susrete koje bi Andrej Plenković trebalo da održi s uglednim evropskim političarima. To je logičan nastavak, poručuju HDZ-ovci, velikih stranačkih uspjeha: izbora nekadašnje ministarke spoljnih poslova Marije Pejčinović-Burić za generalnu sekretarku Savjeta Europe i imenovanja evroparlamentarke Dubravke Šuice za potpredsjednicu Komisije za demokratiju i demografiju.
Bonus video:
