Sloboda medija u Srbiji nalazi se na „opasnoj prekretnici“ zbog sve većeg pritiska na nezavisne medije od strane ministara i medija koje podržava država, upozorila je grupa istaknutih urednika.
"Mediji u Srbiji nalaze se na opasnoj prekretnici“, napisali su urednici u otvorenom pismu koje su potpisale redakcije pet medija, uključujući i Igora Božića, direktora vijesti N1 Srbija, medija povezanog sa CNN-om, piše britanski Gardijan.
Urednici, koji dolaze iz medija u okviru nezavisne medijske grupacije United Media, naveli su da se njihovi novinari suočavaju sa „stalnim uznemiravanjem, fizičkim napadima i kampanjama blaćenja“ zbog svog izvještavanja iz zemlje koju potresaju protesti protiv autokratskog predsjednika Aleksandra Vučića, prenosi taj medij.
Njihovo obraćanje javnosti uslijedilo je nakon, kako se čini, piše taj medij, najvećeg antikorupcijskog protesta u istoriji Srbije ovog mjeseca. Masovno okupljanje u Beogradu označilo je kulminaciju četvoromjesečnih protesta protiv vlasti nakon što je u novembru prošle godine došlo do tragičnog urušavanja betonske nadstrešnice željezničke stanice u Novom Sadu, kada je poginulo 16 ljudi, piše u tekstu.
Organizacije civilnog društva već mjesecima upozoravaju na sve neprijateljskije okruženje za nezavisne medije od te tragedije, koja je izazvala političku pobunu protiv Vučićeve proruske administracije.
„Vlast pojačava napade na nezavisno novinarstvo, posebno cilja medije u okviru United Media, kako se politička kriza produbljuje, a javno nezadovoljstvo raste. Umjesto da se bavi stvarnim problemima građana, vlast plasira lažne priče kojima nezavisne medije prikazuje kao strane agente i neprijatelje države. Kao posljedica toga, naši novinari su napadani, sprečavani da prisustvuju zvaničnim događajima i izloženi dezinformacijama koje imaju za cilj da naruše povjerenje javnosti“, prenio je Gardijan.
Nevladina organizacija Reporteri bez granica (RSF) saopštila je da je pritisak na medije u Srbiji dostigao nivoe neviđene od 1990-ih. Takođe su pozvali EU da osudi raciju u kancelarijama Centra za istraživanje, transparentnost i odgovornost (CRTA), NVO koja vodi poznati sajt za provjeru činjenica, piše u tekstu.
Pavol Salaj, šef RSF-ovog odjeljenja za EU i Balkan, piše Gardijan, izjavio je da se Srbija prošle godine nalazila na 98. mjestu od 180 zemalja na svjetskom indeksu slobode medija — najlošiji plasman u 22 godine koliko postoji taj indeks.
Zabilježeni su brojni incidenti neprijateljstva prema nezavisnim novinarima nakon nesreće na željezničkoj stanici. Krajem prošle godine, novinarka N1 Žaklina Tatalović i snimatelj Nikola Popović bili su uznemiravani tokom izveštavanja sa protesta, navodi se. Lokalne organizacije za slobodu medija tada su saopštile da su Tatalović i Popović bili izloženi seksističkim uvredama i fizičkom nasilju. Policija je optužena da nije reagovala, piše u tekstu.
Druga novinarka N1, Jelena Mirković, napadnuta je dok je izvještavala sa protesta protiv rušenja mosta, podsjeća se. Zadobila je, prenosi Gardijan, povredu vrata zbog koje nije mogla da radi. Prošlog mjeseca, novinarki N1 Kseniji Pavkov upućene su verbalne prijetnje tokom izvještavanja, napominje se.
U pismu, grupa urednika navodi da Vučić lažno optužuje novinare da „podstiču nemire“, prenosi Gardijan, Takođe ističu da se koriste finansijski i regulatorni pritisci kako bi se odvratili oglašivači i poslovni partneri, dodaje taj medij.
„S obzirom na studentske proteste i raspuštenu vladu koja čeka nove izbore, duboko smo zabrinuti za bezbjednost naših novinara na terenu“, napisali su. „Rastuće neprijateljstvo prema nezavisnim medijima, podstaknuto orkestriranom retorikom vlasti, stvorilo je okruženje u kojem je nasilje ne samo dozvoljeno već i ohrabreno. Samo u posljednja četiri mjeseca, naše novinarke, uključujući Žaklinu Tatalović, Kseniju Pavkov i Jelenu Mirković, bile su izložene fizičkim i verbalnim napadima. I pored jasnih video dokaza o napadačima, policija nije učinila ništa da ih privede pravdi“, prenio je Gardijan otvoreno pismo urednika UM.
Više od pola miliona osoba potpisalo je i onlajn peticiju kojom se zahtijeva nezavisna istraga o tome da li su bezbjednosne snage u Srbiji koristile zvučno oružje — ono što je u peticiji opisano kao „zvučni top“ — tokom protesta 15. marta. Vučić se i dalje suočava sa pritiskom i nalazi se u najtežem trenutku svoje dvanaestogodišnje vladavine. Protesti su u Srbiji postali redovna pojava od novembra. Predsjednik je do sada pokušavao da prebaci krivicu, dok je niz ostavki uslijedio nakon nesreće na stanici, prenosi Gardijan.
„Srpska vlada, predvođena premijerom Milošem Vučevićem, zvanično je podnijela ostavku prošle sedmice, a Vučić je najavio da bi izbori mogli da se održe u junu. Demonstranti zahtijevaju odgovornost za katastrofu u Novom Sadu, kao i transparentnije institucije zasnovane na vladavini prava. Više od deset osoba je optuženo u vezi sa urušavanjem nadstrešnice. U petak je saopšteno da je tinejdžer preminuo od povreda zadobijenih u toj nesreći“, piše u tekstu britanskog medija.
Oko 325.000 ljudi izašlo je na ulice Beograda 15. marta, iako je vlada osporila te procjene. Snimci pokazuju kako se masa naglo razdvaja, dok se neki žale na simptome povezane sa upotrebom zvučnog oružja. Međutim, visoki državni funkcioneri i policija negiraju da je takvo oružje korišćeno. Vučić je tvrdnju nazvao „zlobnom laži“ čiji je cilj „uništavanje Srbije“, zaključuje Gardijan.
Bonus video:
