Poslanici Evropskog parlamenta glasali su danas za to da EU preduzme pravni postupak protiv Mađarske zbog ozbiljnog kršenja demokratije i evropskih vrijednosti u toj zemlji.
Poslanici su ubjedljivom većinom sa 448 glasova za, 197 protiv i 48 uzdržanih glasali za izvještaj koji preporučuje aktiviranje procedure po Članu 7 ugovora o funkcionisanju EU, prema kojem Mađarska može da bude kažnjena i uskraćivanjem prava na glasanje.
Evropski parlament osudio je sistematsko ugrožavanje vrijednosti Unije u Mađarskoj i zatražio od EU da reaguje pokretanjem postupka po Članu 7, što je najradikalnija mjera za neku zemlju koja ne poštuje evropska pravila, prenijeli su svjetski mediji.
Evropska komisija pokrenula je 2017. godine postupak protiv Poljske zbog reforme pravosuđa, ali je ovo prvi put da je Evropski parlament iskoristio svoje pravo da traži od EU da se izjasni o stanju vladavine prava u nekoj državi članici.
Za dalje postupanje sada su nadležni Savjet ministara spoljnih i evropskih poslova EU i austrijsko predsjedništvo Savjeta EU.
Poslanica Zelenih u Evropskom parlamentu, Holanđanka, Judit Sargentini podnijela je u tom tijelu izvještaj u kojem je predloženo otvaranje pravnog postupka protiv Mađarske, a u tekstu su uglavnom ponovljene primjedbe iz ranijih izvještaja UN, Savjeta Evrope, OEBS i Evropske komisije.
U izvještaju, Mađarskoj su prebačeni ozbiljni propusti i kršenje evropskih vrijednosti u oblasti ustavnog sistema, nezavisnosti pravosuđa, slobode medija, slobode univerziteta, položaja nevladinih organizacija i položaja azilanata i imigrata, ali i u drugim oblastima.
Kritike su upućene na račun transparentnosti ustavnog sistema utemeljenog ustavom koji je 2012. godine usvojen pod vladom Viktora Orbana, a koji je od tada mijenjan čak šest puta. U izvještaju je ocijenjeno da prilikom usvajanja ustava nije bilo javne rasprave, da nisu konsultovani predstavnici civilnog društva i da je tim dokumentom oslabljeno načelo podjele vlasti.
Vladi pod vođstvom Orbanove stranke Fides prebačeni su i pojedini aspekti reforme pravosuđa iz 2010. godine, iako je napomenuto da su od tada, pod pritiskom Evropskog suda, neke odredbe koje su ugrožavale nezavisnost pravosuđa ponovo promijenjene.
Na meti kritike europoslanika našao se i položaj medija u Mađarskoj, pošto je Orbanova vlada medijskom reformom u prvom mandatu de fakto pod svoju kontrolu stavila javne medije, otežala pravni položaj ostalih medija, omogućila ljudima bliskim politici vlasničku koncentraciju medija i otežala pristup informacijama.
Kritika slobode univerziteta u prvom redu se odnosi na kontroverzni zakon iz 2017. godine čija je meta bio Centralnoevropski univerzitet koji je osnovao američki milijarder i filantrop mađarskog porijekla Džordž Soroš.
Tesno sa tim u vezi je i položaj nevladinih organizacija, za koje je u Mađarskoj usvojen poseban zakon o NVO koje se finansiraju iz inostranstva, što je u izvještaju Evropskog parlamenta ocijenjeno kao ugrožavanje slobode udruživanja.
U izvještaju se ukazuje i na više puta ponovljene osude ponašanja mađarskih vlasti prema izbjeglicama. Te kritike, kojima se pridružio i Savjet za ljudska prava EU, odnose se na izgradnju žičanih ograda na granicama Mađarske sa Srbijom i Hrvatskom, zlostavljanje tražilaca azila, nedovoljnu brigu o maloljetnim izbjeglicama i automatsko protjerivanje ilegalnih migranata.
Predmet krtike u izvještaju bili su i korupcija u Mađarskoj, položaj žena, odnos prema LBGT zajednici, prema etničkim manjinama poput Roma i beskućnicima.
Mađarska vlada odbacila je izvještaj Sargentinijeve kao "gomilu laži" i evropskim poslanicima podijelila svoj dokument na 108 strana u kojem je pokušala da opovrgne optužbe.
Bonus video:
