Stotine migranata gurale su se juče oko logorskih vatri blizu granice između Bjelorusije i Poljske, gdje ograde od bodljikave žice i poljski graničari blokiraju njihov ulazak u Evropsku uniju.
EU je optužila vladu predsjednika Aleksandra Lukašenka za “gangstersku” taktiku u višemjesečnoj krizi na granici koja je odnijela najmanje sedam života.
Taj blok bi već sljedeće nedjelje mogao odobriti dodatne sankcije Bjelorusiji, čija meta će biti oko 30 pojedinaca i entiteta, uključujući ministra spoljnih poslova i avio-kompaniju “Belavia”, objavila je agencija Rojters, pozivajući se na troje diplomata EU.
Kaznenim mjerama će biti obuhvaćeni bjeloruski zvaničnici za koje EU kaže da organizuju dolazak migranata iz osvete za sankcije koje su uvedene Minsku zbog kršenja ljudskih prava.
”Bjeloruski režim napada poljsku granicu, EU, na nečuven način, rekao je poljski predsjednik Andžej Duda na konferenciji za novinare u Varšavi.
”Trenutno imamo kamp migranata koji su blokirani sa bjeloruske strane. Tamo je oko hiljadu ljudi, uglavnom mladih muškaraca. To su agresivne akcije koje moramo da odbijemo, ispunjavajući naše obaveze kao članica Evropske unije”.
Reporteri Rojtersa vidjeli su da su poljski graničari juče ujutro priveli grupu migranata u šumi na poljskoj strani granice. Bolničari su ogrtali ćebadima neke migrante. Jedna žena nije mogla da hoda.
Premijer Mateuš Moravjecki, koji je ranije posjetio trupe na granici, rekao je da Bjelorusija koristi migrante u okviru “novog tipa rata u kojem se ljudi koriste kao živi štit”.
Lukašenkova vlada, koju podržava Rusija, poriče da stvara migrantsku krizu i optužuje Evropu i SAD za nevolje ljudi zaglavljenih na granici.
Ona je juče pozvala poljskog vojnog atašea da protestuje protiv, kako je saopštila, neosnovanih tvrdnji o umiješanosti bjeloruskog vojnog osoblja u krizu.
Lukašenko je rekao da je sa ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom preko telefona razgovarao o situaciji i izrazio zabrinutost povodom nagomilavanja poljskih trupa na granici, objavila je juče bjeloruska agencija Belta.
”Voditi rat sa ovim nesrećnim ljudima na granici Poljske sa Bjelorusijom i napredovati kolonama tenkova - jasno je da je to ili vježba obuke ili ucjena”, rekao je Lukašenko na televiziji.
”Smireno ćemo se tome suprotstaviti”, dodao je.
Ruski ministar spoljnih poslova Sergej Lavrov predložio je da EU pruži Bjelorusiji finansijsku pomoć kako bi zaustavila priliv migranata, poput sporazuma koji je ranije postignut sa Turskom.
Evropska komisija je saopštila da se trenutno na granici nalazi oko dvije hiljade migranata.
”Ovo je dio nehumanog i zaista gangsterskog pristupa Lukašenkovog režima, da laže ljude, da ih zloupotrebljava ... i dovodi u Bjelorusiju pod lažnim obećanjem da će lako ući u EU”, rekao je portparol Komisije.
Vlade EU su djelimično suspendovale sporazum o viznim olakšicama za bjeloruske zvaničnike.
Agencija Ujedinjenih nacija za izbjeglice, UNHCR, pozvala je da se prekine sa upotrebom ranjivih ljudi kao političkih piona.
Portparol poljskih specijalnih snaga, Stanislav Zarin, rekao je da bjeloruske bezbjednosne snage “ispaljuju prazne metke u vazduh, simulirajući opasne događaje,” dok takođe obezbjeđuju oruđe migrantima pomažući im da unište ogradu na granici.
Poljska granična garda je u ponedjeljak registrovala 309 ilegalnih pokušaja probijanja granice i privela 17 osoba, uglavnom Iračana.
Litvanija je takođe prijavila porast broja pokušaja prelaska migranata i juče je, slijedeći primjer Poljske, proglasila vanredno stanje na svojoj granici.
Rojters navodi da taj potez omogućava graničarima da koriste “mentalnu prisilu” i “srazmjerno fizično nasije” da zaustave migrante.
Humanitarne grupe optužuju Poljsku za kršenje međunarodnog prava na azil nasilnim vraćanjem migranata u Bjelorusiju umjesto da usvoji njihove zahtjeve za zaštitu. Poljska tvrdi da su njene akcije legalne.
Anketa koju je sproveo IBRiS za dnevnik “Žečpospolita” ove nedjelje pokazao je da 55 odsto Poljaka vjeruje da bi migrante koji su ilegalno prešli granicu trebalo nasilno vratiti.
S obzirom na napeti odnos sa EU, Poljskoj nije jednostavno da je zove u pomoć, navodi portal “Konverzejšn”. Dodaje da bi Poljskoj trenutno bilo lakše da traži pomoć NATO-a, ali to zahtijeva militarizaciju narativa.
U komentaru se ocjenjuje da, iz perspektive EU, kriza je opasna iz više uglova. “Ona je svjesna da odnos prema zastoju može imati posljedice po potencijalni “poleksit”. Kriza bi Poljake, koji su uveliko proevropski nastrojeni, mogla približiti vladi, koja je sve neprijateljskije raspoložena prema EU, što bi bila velika strateška pobjeda Rusije”.
“Migranti” za Poljsku, “izbjeglice” za Bjelorusiju
Hiljade ranjivih migranata, zaglavljenih u sporu između Poljske i Bjelorusije i geopolitičkih blokova kojima pripadaju, prema jednim izvještajima su “migranti” a prema drugim “izbjeglice”, primjećuje Nando Sigona, profesor međunarodne migracije i prisilnog raseljavanja sa Univerziteta u Birmingemu.
Sigona kao primjer navodi izvještaj BBC-ja u kojem se navodi da Poljska strahuje da bi Bjelorusija mogla pokušati da isprovocira incident sa stotinama migranata koji nastoje da pređu u EU. U istom izvještaju se navodi da je bjeloruska granična policija saopštila da su se “izbjeglice” uputile u EU “gdje žele da traže zaštitu”.
Zaključak je da su ljudi zaglavljeni na granici “migranti” za Poljsku a “izbjeglice” za Bjelorusiju. Primjenom navodnika u izvještavanju o stavu Bjelorusije, BBC se indirektno opredijelio za narativ Poljske i EU, ističe Sigona.
Ovo nije put da se koristi različita terminologija u migrantskim krizama, a raseljena lica su i ranije korištena kao sredstvo uticaja na geopolitičkoj šahovskoj tabli. Pojedini analitičari smatraju da Bjelorusija djeluje u ime svog moćnog sponzora Rusije, sugerišući da bi agenda iza sadašnje krize mogla biti mnogo dalekosežnija, dodaje Sigona.
Iako je moguće da Bjelorusija i Rusija zaista djeluju iza kulisa kako bi izazvale krizu, Sigona ističe da je od mediteranske krize na granici EU uložila ogromne resurse kako bi praktično zatvorila mediteranske pomorske rute tako da otvaranje novih kopnenih ruta nije iznenađujuće. On podsjeća da su kopnene rute dugo korištene za ilegalnu migraciju dok nije značajno povećana upotreba ograda, bodljikavih žica, zidova i drugih sredstava koja su ih učinila napornim i opasnim za migrante.
”Razumijevanje geopolitike iza aktuelne krize je korisno i relevantno, ali zaštita ranjivih ljudi zaglavljenih na granici EU i njihove humanitarne potrebe treba da budu na prvom mjestu, kao i njihovo pravo da traže azil”, zaključuje Sigona.
Bonus video:
