Podjele među italijanskim političkim strankama i kolebanje javnosti povodom rata u Ukrajini mogli bi postati slaba karika u naporima Zapada da nastupi jedinstveno protiv Rusije, kažu analitičari.
Premijer Mario Dragi i njegova vlada zauzeli su oštar stav prema Rusiji i bivši šef Evropske centralne banke je dijelom zaslužan za odluku Zapada da zamrzne strane rezerve ruske centralne banke, piše Rojters.
Međutim, Dragiju, koji se nikad nije kandidovao za izbore, ali je angažovan da predvodi vladu “nacionalnog jedinstva” prije 14 mjeseci, možda neće biti lako da zadrži zemlju na svojoj strani ako se rat oduži, navodi britanska agencija.
Ankete pokazuju da je u Italiji - za razliku od ostalih evropskih članica G7 Britanije, Francuske i Njemačke, mala podrška javnosti za slanje oružja u Ukrajinu.
Ispitivanja javnog mnjenja takođe pokazuju da su Italijani podijeljeni oko pitanja sankcija, da se protive povećanju troškova za odbranu i da samo njih 61 odsto smatra da je ruski lider Vladimir Putin glavni krivac za sukob.
U Rojtersovoj analizi se navodi da takva osjećanja nisu prisutna samo kod običnog naroda, nego i među najvećim italijanskim vladajućim strankama, od kojih neke imaju tijesne veze sa Rusijom i nisu spremne da ih se odreknu.
Kada se ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski obratio italijanskom parlamentu prošlog mjeseca, oko trećina od 950 poslanika nije se pojavila, rekao je Rojtersu jedan zvaničnik skupštine.
”Italija trenutno ima izuzetno nereprezentativnu vladu”, kaže Natali Toči, direktorka italijanskog Instituta za međunarodne poslove (IAI).
”Vlada ima veoma jasan i čvrst stav prema ratu, mislim da je i parlament, možda u manjoj mjeri, uveliko tamo gdje bi trebalo da bude. Problem je politika u dubljem smislu, stranke i javno mnjenje”.
Bivši premijer Silvio Berluskoni, koji predvodi konzervativnu stranku Forca Italija, hvali se dugogodišnjim ličnim prijateljstvom sa Putinom, za kojeg je 2015. rekao da je “nesumnjivo broj 1 među svjetskim liderima”.
Lider desničarske Lige Mateo Salvini je nosio majicu sa Putinovim likom a sporazum o partnerstvu koje je Liga 2017. potpisala sa Putinovom strankom Jedinstvena Rusija i dalje je na snazi.
Salvini i Berluskoni su osudili invaziju Rusije, ali nisu kritikovali Putina.
Dragi je u utorak rekao da je Italija “potpuno usklađena sa ostatkom Evropske unije” nakon što je blok objavio novi paket kaznenih mjera.
Uprkos sumnjama nekih političara, parlament je do sada podržavao Dragija u vezi sa sankcijama i slanjem oružja Ukrajini.
Međutim, analitičari se pitaju koliko dugo premijer može zadržati čvrst stav dok se povećavaju ekonomski troškovi sankcija, posebno pošto će disciplina među strankama u njegovoj koaliciji vjerovatno slabiti dok budu vodili kampanju za izbore narednog proljeća.
Natali Toči je kazala da će ako se rat oduži, “Italija do naredne godine apsolutno biti slaba karika” u zapadnom savezu.
Tenzije rastu
Rojters podsjeća da je Dragijeva inicijativa da se vojna potrošnja poveća na dva odsto BDP prošlog mjeseca naišla ne protivljenje Pokreta 5 zvjezdica, najveće vladajuće stranke. Premijer je na kraju pristao da se taj cilj NATO dostigne 2028, četiri godine nakon prvobitnog cilja.
Pošto je Italija u utorak protjerala 30 ruskih diplomata u koordinaciji sa drugim zapadnim zemljama, Liga je saopštila da se mir može postići “dijalogom i diplomatijom, a ne protjerivanjem diplomata”.
Na odnos Italijana prema Rusiji i ratu utiču istorijski, ekonomski i vjerski razlozi
Frančesko Galieti iz rimske konsultantske firme za procjenu rizika, Policy Sonar, smatra da bi Liga, čija podrška godinama kopni, mogla uskoro napustiti vladu da bi oporavila rejting.
To ne bi bila prijetnja za Dragijevu većinu, ali on više ne bi predvodio vladu “nacionalnog jedinstva” i vjerovatno bi se povećale kritike spolja na račun njegove politike, ocjenjuje Rojters.
Papa, populizam i pacifizam
Galieti je rekao da politikom Italije prema Rusiji upravljaju Dragi i šef države Serđo Matarela, ali je parlament pun poslanika koji su izabrani 2018. na vrhuncu populističkog talasa.
”Ako trvenje oko rata ostane sporadično, Dragi može da nastavi. U suprotnom, Matarela neće imati puno izbora nego da raspiše izbore”, rekao je Galieti.
Analitičari ističu da na odnos Italijana prema Rusiji i ratu utiču istorijski, ekonomski i vjerski razlozi.
Rojters piše da je 45 godina nakon Drugog svjetskog rata Italija imala najveću komunističku partiju u Evropi i da je nepovjerenje prema NATO i SAD i dalje rasprostranjeno.
U analizi se navodi i da su kompanije sa sjevera Italije, okosnica podrške Ligi, imale ogroman biznis sa Rusijom, koji je sada ugrožen sankcijama.
Snažan pacifistički pokret se objašnjava i italijanskim katolicizmom i prisustvom Vatikana. Papa Franjo je prošlog mjeseca rekao da je povećanje vojne potrošnje ludilo. Natali Toči kaže da takvi komentari imaju veliki uticaj na italijansko javno mnjenje.
Anketa agencije EMG krajem marta je pokazala da se 54 odsto Italijana protivi povećanju potrošnje na odbranu da bi se dostigao cilj NATO-a, dok je ispitivanje koje je sproveo IZI pokazalo da je 73 odsto protiv.
”Povećanje vojne potrošnje nije nešto donosi glasove u Italiji”, kaže Luiđi Skacieri iz londonskog Centra za evropsku reformu.
”Javnosti nije uspješno predočeno da smo suočeni sa opasnijim svijetom, posebno u vezi sa ruskom agresijom. Još ne postoji percepcija stvarne opasnosti po bezbjednost Italije”.
Bonus video:
