Alternativa za Njemačku (AfD) i Kina? Njemački desničarski populisti i državno-kapitalistička Komunistička partija u Kini nisu prirodni saveznici. Ipak, tročlana delegacija AfD-a ovog leta je posjetila Kinu - na zvanični poziv! Krajem juna, liderka poslaničke grupe AfD-a Alis Vajdel i njene kolege, poslanici Petr Bistron i Peter Felzer, boravili su skoro nedjelju dana u Pekingu i Šangaju.
U intervjuu za DW, Felzer je govorio o prvobitno „veoma teškim" pokušajima približavanja AfD-a Kini. To se promijenilo početkom leta. On pretpostavlja da su dobri rezultati u anketama stranku AfD učinili interesantnijom za kinesku stranu.
Felzer ne želi da kaže sa kim se tačno delegacija AfD-a sastala u Kini. Upit DW-a kineskoj ambasadi u Berlinu o sagovornicima poslanika AfD-a, takođe je ostao bez odgovora. Međutim, prema izvještaju Njemačke uredničke mreže (RND), došlo je čak i do susreta sa zamjenikom ministra spoljnih poslova.
Po povratku iz Kine, šefica poslaničke grupe Vajdel je barem izvijestila da su kineski sagovornici veoma dobro bili upoznati sa radom AfD-a.
Sama Vajdel jako dobro poznaje Kinu: šest godina tamo živjela kao stipendstikinja DAAD, doktorirala na temu kineskog penzionog sistema, prije nego što je počela da radi za banku Goldman Sachs. Danas hvali preduzetnički duh Kineza. A na Tviteru, koji se sada zove X, ismijavala je kritičke izjave ministarke inostranih poslova Njemačke Analene Berbok povodom njene posjete Kini: „Bože pomozi: Baerbock je u novoj misiji u Kini! Hoće da istakne 'zajedničko evropsko uvjerenje'. A pritom nije samo Francuska ta koja ne dijeli ovo uvjerenje…"
Kritika njemačke strategije za Kinu
Činjenica da se AfD jasno protivi kritičnijem kursu njemačke spoljne politike prema Kini, za Peking je sigurno jednako interesantna kao i veliki uspjeh te stranke u anketama – trenutno bi 21 odsto anketiranih glasalo za desničarske populiste.
Na primjer, portparol poslaničke grupe AfD-a za spoljnu politiku Petr Bistron kritikovao je strategiju njemačke vlade prema Kini, koja je predstavljena sredinom jula. Opisao ju je kao „pokušaj da se pod plaštom strategije za njemačku spoljnu politiku, nametnu zelena ideologija i geopolitički interesi SAD".
Označavanje Kine kao rivala - pored partnera i konkurenta - prema Bistronu je „rezultat konfrontacionog kursa SAD-a prema Kini. Ta konfrontacija i podjela nisu u interesu Njemačke kao izvozne zemlje."
Prema ocjeni politologa Volfganga Šredera iz Kasela, spoljnopolitički stavovi AfD-a su pokušaj da se po sadržaju izdvoji od ostalih stranaka. Geopolitički gledano, za AfD su tradicionalne veze Njemačke sa SAD - koje ta stranka vidi kao hegemona - postale zastarjele, analizira Šreder DW:
„AfD smatra da je Vašington više dio problema nego dio rješenja za izazove sa kojima se suočava Njemačka. AfD smatra da su SAD imperijalni akter čiji se interesi ne mogu usaglasiti sa interesima Njemačke".
Distanca prema SAD
Političari AfD-a su se u Kini distancirali od njemačke spoljne politike. Felzer izvještava da su kineskim sagovornicima izrazili svoje neslaganje sa praksom „putovanja svuda po svijetu i pokušajima nametanja svojih vrijednosti drugima".
Za politologa Šredera, takav stav nije iznenađenje: „Opštu kritiku ljudskih prava AfD političari nazivaju potpuno irelevantnom, potpuno nerealnom. Oni smatraju da svaka zemlja ima svoje probleme i da se u te stvari ne bi trebalo miješati".
Po povratku iz Kine, šefica poslaničke grupe Vajdel je najavila da želi da nastavi razgovore sa Pekingom. U tome će možda pomoći i činjenica da je AfD krajem jula izabrala Maksimilijana Kraha za glavnog kandidata AfD-a za evropske izbore 2024.
Poslanik Evropskog parlamenta iz Saksonije, koji se sam svrstava u desno krilo stranke, već je više puta privukao pažnju izuzetno prokineskim izjavama. Možda ga zato rado intervjuišu kineski mediji, poput „Global tajmsa” u novembru 2022. „Antikineske snage u Njemačkoj ne zastupaju interese Njemačke" rekao je on i dodao: „Odvajanje od Kine bi služilo samo američkim interesima i nanijelo bi ozbiljnu štetu našoj industriji."
Razumijevanje za Kinu, ali i kritika
Kaselski politolog Šreder analizira: „AfD se u određenoj predstavlja kao autentična snaga koja u geopolitičkoj konstelaciji na prvo mjesto stavlja njemačke interese i koja razumije i prihvata kineski način vladanja, življenja i organizacije vlasti, jer dolazi iz kineskog razvoja."
Međutim, iz redova AfD-a povremeno se čuju i kritički tonovi prema Kini: U januaru je AfD zahtijevala prekid razvojne saradnje sa Kinom. AfD se protivi upotrebi komponenata kineskog mobilnog operatera „Huavej" pri izgradnji 5G mreže u Njemačkoj.
A početkom avgusta, portparol za istraživačku politiku parlamentarne grupe AfD u njemačkom Bundestagu, Mihael Kaufman, kritikovao je kinesku špijunažu u oblasti nauke na njemačkim univerzitetima.
Bonus video:
