Izborne vlasti u Bjelorusiji saopštile su da je svih 110 mandata donjeg doma parlamenta popunjeno poslije strogo kontrolisanih parlamentarnih izbora održanih u nedjelju koje je bojkotovala opozicija, prenio je Bjeloruski servis Radija Slobodne Evrope.
Glasanje je kritikovao američki Stejt department koji ga je ocijenio da su "lažni" izbori održani u "klimi straha".
Centralna izborna komisija saopštila je da je izlaznost bila skoro 74 odsto, dok izvještaji govore o zastrašivanju ljudi da izađu na biračka mjesta protiv svoje volje.
Očekuje se da će izbori učvrstiti poziciju autoritarnog lidera zemlje Aleksandra Lukašenka, koji je na vlasti od 1994. godine.
Pod njegovom vladavinom, Bjelorusija je postajala sve represivnija država, koju su neke zapadne diplomate opisivale kao "posljednju diktaturu Evrope".
Samo četiri stranke, koje sve podržavaju Lukašenkovu politiku, zvanično su registrovane za izbore - Belaj Rus, Komunistička partija, Liberalno-demokratska partija i Partija rada i pravde. Registracija za izbore onemogućena je za desetak partija prošle godine.
Bjeloruska opoziciona liderka, Svetlana Tihanovska, koja je tvrdila da je njena pobjeda nad Lukašenkom na predsjedničkim izborima 2020. ukradena, opisala je izbore kao "farsu" i pozvala na bojkot.
"Nema ljudi na glasačkom listiću koji bi ponudili stvarne promjene jer je režim dozvolio da učestvuju samo marionete koje su mu odgovaraju", rekla je Tihanovskaja u video izjavi iz Litvanije, gdje se preselila posle brutalnog gušenja protesta protiv protesta 2020. zbog izbornih rezultata.
"Pozivamo na bojkot ove besmislenu farsu, da ignorišemo ove izbore bez izbora", rekla je ona.
Američki Stejt department osudio je izbore i pozvao Lukašenka da prekine represiju nad političkim protivnicima i vrati zemlju na demokratski put.
"SAD osuđuju lažne parlamentarne i lokalne izbore režima Lukašenka koji su danas održani u Bjelorusiji", navodi se u saopštenju.
"Izbori su održani u atmosferi straha u kojoj se nijedan izborni proces ne može nazvati demokratskim. Režim i dalje drži više od 1.400 političkih zatvorenika. Sve nezavisne političke ličnosti su ili pritvorene ili prognane. Svim nezavisnim političkim partijama je odbijena registracija", naveo je Stejt department.
Opšti izbori su prvi u Bjelorusiji od predsjedničkih izbora 2020. godine, na kojima je Lukašenku dodijeljen šesti mandat. Više od 35.000 ljudi uhapšeno je u višemjesečnim masovnim protestima koji su uslijedili posle kontroverznih izbora.
Lukašenko je poslije glasanja u nedjelju rekao novinarima da planira da se ponovo kandiduje za predsjednika 2025. godine.
"Recite im (prognanoj opoziciji) da ću se kandidovati", citirala je Lukašenka državna novinska agencija BelTa.
Uoči glasanja, Centralna izborna komisija zemlje (CIK) saopštila je da je rekordan broj ljudi glasao ranije. Skoro 48 odsto registrovanih birača već je glasalo do 24. februara, naveo je CIK-u.
Posmatrači ocenjuju da je rano glasanje mehanizam koji koriste bjeloruske vlasti za falsifikovanje izbora. Bjeloruska opozicija je saopštila da proces ranog glasanja omogućava manipulaciju glasovima, pri čemu su glasačke kutije nezaštićene pet dana.
Centar za ljudska prava Vjasna je naveo da su mnogi birači bili primorani da učestvuju u ranom glasanju, uključujući studente, vojnike, nastavnike i druge državne službenike.
"Vlasti koriste sva raspoloživa sredstva da obezbijede rezultat koji im je potreban – od emitovanja TV propagande do primoravanja birača da glasaju ranije", rekao je predstavnik Vjasne Paval Sapelka. "Pritvaranja, hapšenja i pretresi se dešavaju tokom glasanja".
Bjeloruske vlasti pojačale su bezbjednost na ulicama i biračkim mestima širom zemlje. Ministarstvo unutrašnjih poslova sprovelo je vežbe kako se ponašati prema biračima koji bi mogli da pokušaju da prekrše restriktivna pravila nametnuta za izbore.
Prvi put su skinute zavjese sa glasačkih kabina, a biračima je zabranjeno da slikaju svoje glasačke listiće, što je praksa koju su ohrabrivali aktivisti na prethodnim izborima u nastojanju da spriječe vlasti da manipulišu brojanjem glasova.
Biračka mjesta je čuvala policija, zajedno sa članovima omladinske organizacije za sprovođenje zakona i penzionisanim osobljem obezbjeđenja. Formirani su i naoružani timovi za brzo reagovanje koji će se baviti potencijalnim neredima.
Lukašenko je prošle nedjelje tvrdio, bez navođenja dokaza, da zapadne zemlje razmatraju načine da izvedu državni udar i naredio je policiji da pojača oružane patrole širom zemlje kako bi osigurala "zakon i red".
Prvi put je izbornim posmatračima iz Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju (OEBS) onemogućen pristup da nadgledaju glasanje u Bjelorusiji koja je članica OEBS-a.
Bonus video:
