Evropska komesarka za pravdu Čehinja Vjera Jourova zaprijetila je Poljskoj da će ako sprovede kontroverznu reformu sudova i raspusti Vrhovni sud kako bi političari mogli da promjene njegov sastav ostati bez evropskih fondova od 2021. godine jer, kako je kazala, ne može da zamisli da bi evropski poreznici hteli da finansiraju uvođenje bilo koje forme diktature u nekoj od članica Evropske unije.
"Moramo da govorimo o poštovanju osnovnih prava i principa pravne države kao o uslovu da članica EU dobija novac evropskih poreskih obveznika. Ne mogu da zamislim da bi njemački ili švedski poreski obveznici htjeli da finansiraju uvođenje neke forme diktature u nekoj od članica EU", kazala je Jourova za njemačke medije, javlja danas češka agencija ČTK.
Jourova je to izjavila pred današnju sjednicu Evropske komisije koja će raspravljati ponovo o sistemskom ugrožavanju pravne države u Poljskoj, pošto je tamošnja vladajuća stranka Pravo i Pravda, uprkos protestima hiljada Poljaka i otporu opozicije, po hitnom postupku usvojila izmjene zakona o opštim sudovima i Nacionalnom sudijskom veću. Juče je počela i rasprava o novom zakonu o Vrhovnom sudu koje EU i Savjet Evrope vide kao atak na nezavisnost sudova i kao politizaciju pravosuđa.
"Poljska ide u lošem pravcu. Svjedoci smo sistematskog miniranja pravne države u Poljskoj jer se uništava ravnoteža između izvršne i sudske vlasti", kazala je Jourova i dodala da bi oduzimanje novca Poljskoj dolazilo u obzir tek od narednog budžetskog perioda od 2021. godine.
Partija Pravo i Pravda i njen lider Jaroslav Kačinjski pokušali su da zakon kojim bi bio raspušten Vrhovni sud a nove sudije bi birao ministar pravde proguraju kao poslanički predlog, dakle po hitnom postupku, bez javne rasprave, zahvaljujući većini koju imaju u oba doma parlamenta. Taj pokušaj je, međutim, propao jer se prvi put volji stranke usprotivio predsjednik Poljske Andžej Duda.
Predsjednik je sinoć saopštio da će staviti veto na sva tri zakona reforme sudova ukoliko parlament ne usvoji paragraf po kome bi za izbor članova Nacionalnog sudijskog veća bila neophodna tropetinska a ne obična većina.
Kasnije je dodao da neće potpisati zakone ako u njima bude jedini paragraf koji bi ograničavao nadležnosti šefa države i predavao ih ministru pravde koji je istovremeno i generalni tužilac, a parlament je tokom burne noćne rasprave amandmane predsjednika Duda na kraju prihvatio.
Sejm poljskog parlamenta od utorka zaseda iza bedema metalnih barijera i kordona jakih snaga policije koje je ministar unutrašnjih poslova Marijuš Blaščak izveo jer su pred zgradu parlamenta došle hiljade Varšavljana da brane nezavisnost sudova. Policija s druge strane do demonstranata noćas nije pustila ni lidere opozicije pa su morali da preskaču plot.
Ispred Predsedničke palate u Varšavi i ispred sudova u svim većim gradovima zemlje Poljaci su se sinoć masovno okupili na poziv opozicije da naprave živi lanac svjetla sa zapaljenim svećama i mobilnim telefonima u rukama a predsjedniku Dudi skandirali su "veto, veto".
Bonus video:
