Međunarodni monetarni fond saopštio je juče da bi zalivske arapske države - među najbogatijima na svijetu - mogle potrošiti finansijsko bogatstvo u narednih 15 godina usljed slabljenja prihoda od eksploatacije ugljovodonika.
Savjet za zalivsku saradnju (GCC) - čije finansijsko neto bogatstvo prema procjenama MMF-a iznosi dva biliona dolara - predstavlja jednu petinu globalnog naftnog snabdijevanja, ali su ekonomije u regionu žestoko pogođene padom cijena nafte tokom 2014. i 2015.
Dok pad cijena sirove nafte stvara pritisak na vlade da stvore druge izvore prihoda i dovedu u red finansije, „efekat pada prihoda od eksploatacije ugljovodinika će se tek pokazati u potpunosti”, navodi se u izvještaju MMF-a.
„Sa sadašnjeg fiskalnog stanovišta, postojeće finansijsko bogatstvo regiona moglo bi biti potrošeno u narednih 15 godina”, stoji u izvještaju.
„Sve države GCC prepoznaju trajnu prirodu izazova sa kojim su suočene... Međutim, očekivana brzina i razmjere konsolidacija u većini država možda neće biti dovoljni za stabilizaciju njihovog bogatstva”.
Zalivske države decenijama koriste energetsko bogatstvo kako bi milionima građana obezbijedili poslove u državnoj upravi, što je dio socijalne prakse vladara kojom se politička pomirljivost i obrazovanje nagrađuju doživotnim zaposlenjem.
Međutim, dobro plaćeni poslovi u državnoj upravi koji ne zahtijevaju previše rada rezultirali su slabom produktivnošću i meritokratijom, kao i porastom troškova dok populacija raste. Budžeti su dodatno opterećeni velikom državnom potrošnjom na dotacije, socijalne službe i velikodušne državne penzije.
Vlade GCC postepeno uvode mjere štednje kako bi izbjegle nezadovoljstvo građana, poput uvođenja poreza na dodatu vrijednost (PDV) u pojedinim zalivskim državama. Međutim, većina se i dalje muči kako bi napravila balans između fiskalne konsolidacije i rasta.
MMF tvrdi da je uvođenje PDV i akciza pozitivan pomak. „Postoji značajan potencijal nadogradnje na ovaj pomak”.
Kuvajtu, koji ima jedan od najvećih državnih fondova na svijetu, u narednih šest godina moglo bi biti potrebno oko 180 milijardi dolara usljed nedostatka drastičnijih fiskalnih mjera, saopštio je MMF prošlog mjeseca.
Saudijska Arabija, najveća arapska ekonomija na svijetu i najveći svjetski izvoznik sirove nafte ove godine očekuje deficit od 50 milijardi dolara, što je više od 35 milijardi, koliko je iznosio 2019.
Bonus video:
