Bivši policajac Arben Frašeri sjeća se saslušanja Dritana Redžepija 2006. u albanskoj luci Drač, kada su vrata prostorije u kojoj je ispitivan ostala otvorena tokom pauze.
Redžepi je navodno ušao u hodnik i rekao dežurnom policajcu “Završili su sa mnom”. Pustili su ga da ode.
“Dritan Redžepi je iskoristio nemar i napustio policijske prostorije”, prisjetio se Frašeri.
Bio je to skup propust, koji je omogućio uspon karijere u kojoj je Redžepi, sada 40-godišnjak, izgradio međunarodno kriminalno udruženje koje je iz Južne Amerike u Evropu prokrijumčarilo kokain vrijedan stotine miliona eura, iako je Redžepi u zatvoru u Ekvadoru od 2014.
Četrnaest godina kasnije, u septembru 2020, policija je uhapsila 20 osoba u koordinisanim racijama u 10 država u Evropi i na Bliskom istoku, razbijajući albansko kriminalno udruženje Kompanija Belo.
Prema Europolu, policijskoj agenciji Evropske unije, uvoznici kokaina tradicionalno rade nezavisno od veleprodavaca i bandi koje distribuiraju drogu, ali je Kompanija Belo “odbacila taj model i kontroliše čitav lanac”.
Operacija “Los Blancos” uslijedila je nakon pet godina istrage koju su vodili italijanski tužioci u Firenci i smatra se, prema Europolu, “najvećom te vrste koja je ikad izvedena protiv albanskog organizovanog kriminala”.
Prema sudskim dokumentima u koja je BIRN imao uvid, italijanski tužioci su identifikovali Redžepija kao “neprikosnovenog kapa” Kompanije Belo koji ima pristup neograničenim količinama kokaina.
Albanski tužilac koji je učestvovao u operaciji “Loc Blancos”, izjavio je za BIRN: “Ona (Kompanija Belo) svakako predstavlja prijetnju za javni red i mir u Albaniji jer smo suočeni sa udruženjem čiji članovi imaju ogroman kriminalni i ekonomski potencijal.”
I dalje tražen u Evropi
Krimalna karijera Redžepija, koji se predstavlja kao Gramoz, datira iz 1990-ih, perioda velikih turbulencija u Albaniji kada je, kako se sumnja, radio kao plaćeni ubica. Sud u Tirani ga je 2013. u odsustvu osudio na 25 godina zatvora zbog ubistva dvoje ljudi 1998, od kojih je jedan bio policajac. Redžepi je takođe proglašen krivim za šverc kokaina u Italiji i oružanu pljačku u Belgiji.
Pored debelog kriminalnog dosijea, Redžepi je stekao i reputaciju “legende” u kriminalnom podzemlju jer je uspio da pobjegne iz zatvora više puta nego zloglasni meksički narkobos Hoakin Guzman Loera, poznatiji kao El Čapo.
Nakon što je pobjegao sa saslušanja u Draču 2006, Redžepi je uhapšen dvije godine kasnije u Holandiji i izručen je Italiji, gdje je osuđen na kaznu zatvora zbog šverca kokaina. On i još dva robijaša su 2011. pobjegli iz zatvora kod Milana, pošto su testerom prerezali rešetke a čaršave upotrijebili kao uže da se spuste. Uhapšen je kasnije te godine u Španiji i izručen Belgiji, ali je ponovo pobjegao iz zatvora u Antverpu.
Redžepi je u junu 2014. uhapšen u Kitu, prijestonici Ekvadora, u policijskoj akciji u kojoj je zaplijenjeno 278 kilograma kokaina.
Trenutno služi 13-godišnju zatvorsku kaznu, ali ga i dalje potražuju vlasti Albanije, Italije i Belgije. U domovini je optužen da je iz zatvora naručio i organizovao otmicu jednog 49-godišnjaka u centralnoj Albaniji u februaru prošle godine. Taj muškarac nikad nije pronađen i vjeruje se da je mrtav. Italijanske vlasti ga optužuju da je iz zatvora naredio još najmanje dva ubistva, u Ekvadoru i Albaniji.
Povodom optužbi za otmicu u februaru prošle godine, Redžepi je iz zatvorske ćelije rekao albanskom novinaru Artanu Hodži da nikad nije učestvovao u otmici ili naručenom ubistvu.
Prisjećajući se kako se upisao na studije prava na univerzitetu u Tirani 2005, Redžepi je rekao da je bio primoran da se bavi švercom droge da bi preživio nakon što je optužen za ubistvo i pobjegao iz zatvora.
“Imao sam dvije opcije, da se predam nepravednom i pokvarenom sistemu u Albaniji, što bi značilo doživotni zatvor, ili da potražim drugu šansu da uradim nešto sa svojim životom”, rekao je Hodži. “Zato sam ušao u šverc droge”.
Preko holandskih i belgijskih luka
Tužilaštvo u Firenci opisuje Kompaniju Belo kao kartel sastavljen od 14 albanskih kriminalnih organizacija uključenih u šverc droge i aktivan je najmanje od 2014. u Ekvadoru, Holandiji, Belgiji, Albaniji i Italiji.
Funkcioniše kao “trasnacionalni kriminalni savez” sa ciljem da “proširi kontrolu nad međunarodnim švercom droge i eksponencijalno povećava profit članova saveza”, tvrde tužioci.
Koristeći privilegovani odnos sa južnoameričkim proizvođačima kokaina, Kompanija Belo je omogućila svojim članovima da uvoze i distribuiraju velike količine droge iz Južne Amerike preko holandskih i belgijskih luka.
Dio kartela su bile i dvije velike kriminalne grupe na čelu sa osumnjičenima koje su tužioci identifikovali samo po imenima iz komunikacije na “blekberiju”, Gimi i Reti.
Retijeva kriminalna grupa, sa sjedištem u Holandiji, opisuje se kao posrednik između Redžepija i albanskih kriminalnih bandi nižeg ranga uključenih u distribuciju droge u Evropi. Gimijeva organizacija, jedna od suosnivača Kompanije Belo, takođe je direktno povezana sa narkokartelima u Južnoj Americi.
Među drugim igračima koje su identifikovali italijanski tužioci su braća Gerti i Edmond Marku, koji su optuženi za šverc kokaina iz Holandije u Italiju, Njemačku i druge evropske države, kao i Eldi Dizdari, čija grupa je umiješana u prebacivanje velikih količina droge iz holandskih luka.
U presretnutom razgovoru između Redžepija i njegovog zamjenika u Evropi, Jorina Ljambra, ovaj drugi opisuje Dizdarija, koji je uhapšen u Dubaiju u operaciji “Loc Blancos”, kao “broj 1”.
Koristeći šifrovanu komunikaciju, Kompanija Belo je organizovala razmjenu kurira između članova i regrutovanje vozača, dok su članovi razmjenjivali informacije o policijskim istragama i sudskim procesima, kao i ideje za buduće aktivnosti.
Kartel je omogućavao isplatu gotovine, a članovi su koristili mrežu korumpiranih javnih zvaničnika zaduženih za nadzor tereta u lukama u različitim stadijumima putovanja pošiljki droge iz Južne Amerike.
Zavjet ćutanja
Albanski tužilac koji je za BIRN govorio pod uslovom da ostane anoniman, rekao je da Kompanija Belo ima čvrstu hijerarhiju i da vođe kartela regrutuju pripadnike iz velike zajednice albanske dijaspore u Holandiji i Italiji. Lojalnost je najvažnija.
“Lideri i promoteri organizacije, zahvaljujući operativnim kapacitetima i sposobnosti da zastrašuju, nametnuli su zavjet ćutanja u slučaju hapšenja nekog od saradnika”, rekao je.
“Ako se taj nepisani dogovor ne poštuje, uslijediće ozbiljne posljedice jer bi se osvetili članovima porodice u Holandiji, Italiji ili Albaniji”.
Redžepijev uspjeh počiva na njegovom odnosu sa ekvadorskim švercerom Cezarom Emilijom Montenegro Kastiljom, poznatim i kao Don Monti, koji je povezan sa kolumbijskim narkokartelom Norte del Valje i El Čapovom Sinaloom u Meksiku.
Norte del Valje je dobio na značaju krajem 1990-ih nakon rasparčavanja kartela Kali i Medeljin u Kolumbiji. Sinaloa je jedna od najvećih organizacija za šverc droge u svijetu.
Prema sudskim dokumentima, Redžepi je pridobio naklonost Montengro Kastilja ne samo zato što se dokazao kao sposoban švercer droge, nego zato što se nadmeće sa kineskim kriminalnim organizacijama u transferu novca od droge.
Generalno, gotovinu za kokain u Holandiji i Velikoj Britaniji švercerima u Južnoj Americi isplaćuju ljudi povezani sa tim kineskim organizacijama, bez fizičkog transfera novca između Evrope i Južne Amerike. Međutim, Kinezi naplaćuju velike provizije.
Redžepi je pokušao da preskoči posrednike, koristeći kurire za gotovinu i višestruke male transfere preko Vestern juniona. U jednom slučaju, nakon dojave italijanske policije, dva albanska kurira su privedena na ekvadorskom aerodromu Gvajakil sa 350.000 eura u gotovini.
Brod je isplovio
U januaru 2017, Redžepi je sarađivao sa Montenegro Kastiljom i njegovim podređenim poznatim kao Antraks, za prevoz nekoliko stotina kilograma droge u brodskim kontejnerima iz luke Gvajakil do Antverpa.
Otvoreno je bilo dno svakog kontejnera, napunjeno pakovanjima kokaina i izolovano pjenom. Droga bi bila izvađena kada legalna roba stavljena preko stigne na odredište.
Italijanska policija, prisluškujući razgovore, obavijestila je ekvadorske vlasti da presretnu kontejnere. Droga je, međutim, prošla.
Pošiljka je bila namijenjena važnoj grupi albanskih švercera, a Redžepi i Antraks su uzbuđeno pričali šta bi to moglo da znači za budućnost.
“Vidi, prijatelju, ako se budemo dobro slagali sa tim ljudima, nećeš znati gdje ćeš s parama, vjeruj mi”, rekao je Redžepi Antraksu.
Iz njihovog razgovora policija je saznala da je Redžepi kupio 371 kilogram kokaina za 4.499 dolara po kilogramu, tj. ukupno 1,63 miliona dolara, od kojih je 1,2 miliona unaprijed plaćeno. Droga se mogla prodati veleprodavcima u Evropi po cijeni između 22.000 i 24.000 eura po kilogramu tako da bi Redžepi prihodovao otprilike osam miliona eura.
Tužioci su procijenili da su organizacije Gertija i Edmonda Markua distribuirale najmanje 50 kg nedjeljno, donoseći godišnji obrt od 70,2 miliona eura.
Prave cifre su možda i veće imajući u vidu to da su istražitelji otkrili da je ta grupa ponekad prodavala do 50 kg dnevno za 27.000 eura po kilogramu.
Tužiocu vjeruju da je grupa braće Marku bila aktivna najmanje tri godine, procjenjujući da je ukupni obrt za taj period bio 210 miliona eura.
Što se tiče Redžepija, tužioci vjeruju da je prošvercovao najmanje 2.368 kilograma kokaina 2016. i 3.654 kg 2017. Sa prosječnom veleprodajnom cijenom od 23.500 eura po kilogramu, procjenjuje se da je za te dvije godine prihodovao 141 milion eura.
Albanski tužilac uključen u operaciju “Los Blancos”, rekao je da se u tom biznisu ostvaruje veliki prihod, ali da i finansijski gubici mogu biti ogromni.
“Što se tiče stvarne količine droge, vjerujem da može biti veća ako se uzme u obzir ona koju italijanske vlasti nisu mogle da zaplijene ili da dokumentuju”, rekao je za BIRN.
Prevela i priredila: Angelina Šofranac
Bonus video:
