Izrael namjerava dalje da napreduje u Pojasu Gaze. Prošle srijede izraelski premijer Benjamin Netanjahu najavio je da će izraelske oružane snage uspostaviti novi bezbjednosni koridor između gradova Rafa i Kan Junis na jugu. „Presjecamo Pojas Gaze i pojačavamo pritisak korak po korak, kako bi nam predali naše taoce“, rekao je Netanjahu.
U četvrtak je Hamas odbio izraelski predlog za novi prekid vatre. Ta palestinska islamistička milicija – koju Izrael i mnoge druge zemlje, uključujući i Njemačku, smatraju terorističkom organizacijom – potvrdila je da je zainteresovana samo za trajan prekid vatre. Kao uslov za oslobađanje preostalih 59 izraelskih talaca, Hamas zahtjeva povlačenje Izraela iz Pojasa Gaze i puštanje dodatnih palestinskih zatvorenika.
Izrael blokira humanitarnu pomoć
Palestinsko stanovništvo ponovo je teško pogođeno novim sukobima između izraelske vojske (IDF) i Hamasa. Prema najnovijem izvještaju Agencije Ujedinjenih nacija za pomoć palestinskim izbjeglicama na Bliskom istoku (UNRWA), Izrael je naredbama o evakuaciji između 18. i 23. marta raselio oko 142.000 ljudi u Gazi, između ostalog i iz grada Rafa na granici sa Egiptom.
Prema podacima Ministarstva zdravlja u Gazi, kojim rukovodi Hamas, od 24. marta do 6. aprila 2025. ubijeno je najmanje 1.249 Palestinaca. Prema riječima Olge Čerevko, portparolke Ureda UN za koordinaciju humanitarnih poslova (OCHA), više od 60 odsto Pojasa Gaze je zbog izraelskih naredbi o evakuaciji postalo „zabranjena zona“.
Pored toga, Izrael već mjesec dana blokira humanitarnu pomoć za Gazu. Organizacija UN za hranu i poljoprivredu (FAO) nedavno je saopštila da je zbog nedostatka zaliha morala da zatvori sve svoje pekare.
Glad i smrt su svakodnevnica
S druge strane, Izraelska uprava za palestinska pitanja (COGAT) u saopštenju je navela da je tokom primirja između januara i marta u Gazu isporučeno više od 25.000 kamiona s 450.000 tona pomoći. To odgovara otprilike trećini ukupne pomoći koja je isporučena tokom 15-omjesečnog rata.
Palestinac Mohamed al Kurd za agenciju AP kaže da mora svoje dvanaestoro dece da smjesti u krevet bez večere. „Kažemo im da se strpe i da ćemo sjutra ujutro da kupimo brašno. Lažemo i njih i sebe.“
Izrael je započeo napad na Pojas Gaze kao odgovor na teroristički napad od 7. oktobra 2023. Tada su borci Hamasa i drugih militantno-islamističkih grupa ubili oko 1.150 ljudi, oteli 251 osobu i odveli ih u Gazu. Do danas je 59 talaca još uvijek u rukama otmičara, od kojih su, prema podacima, samo 24 osobe još uvijek žive. Većinu ostalih Hamas je oslobodio u zamjenu za palestinske zatvorenike. Nekolicinu je oslobodila IDF, dok su troje taoca greškom ubili izraelski vojnici.
Prema palestinskim podacima, do sada je u tom ratu ubijeno više od 50.000 Palestinaca – civila i boraca. Iako se ti brojevi ne mogu nezavisno provjeriti, međunarodne organizacije poput UN smatraju da su te brojke vjerodostojne.
„Bez nade na svim stranama“
U međuvremenu se, prema upozorenjima međunarodnih humanitarnih organizacija, humanitarna situacija za oko 2,3 miliona Palestinaca u Pojasu Gaze i dalje pogoršava. Međunarodni komitet Crvenog krsta saopštio je da ponovno izbijanje neprijateljstava i nasilja dovodi do „gubitka nade na svim stranama“.
„Čovjek više ni nema osjećaj da živi“, kaže za američku novinsku agenciju AP Ihab Suliman, bivši univerzitetski profesor iz Gaze. „Za nas su život i smrt postali jedno te isto.“ Suliman je već osam puta bježao unutar Gaze zbog sukoba.
Nikolas Or, bivši deminer britanske vojske, izjavio je za agenciju AFP da neeksplodirana ubojna sredstva ubiju oko dvije osobe dnevno. Uglavnom su pogođena djeca koja pretražuju ruševine srušenih zgrada. „Podigneš nešto i ono eksplodira – zajedno s tobom, tvojom porodicom i onim što je još ostalo od zgrade“, opisuje Or situaciju u Gazi.
Artiljerijski projektil koštao je 15-godišnjeg Ahmeda Azama iz Rafe gubitka noge: „Pretraživali smo ostatke naše kuće“, ispričao je on za AFP. „Nisam znao šta je to bilo, ali odjednom je eksplodiralo.“ Zadobio je teške povrede obje noge, a jedna je morala da bude amputirana.
Netanjahu podržava Trampov plan presjeljenja
„Ne postoji eksplicitno objašnjenje iz Izraela, ali razum nalaže da se pretpostavi da se humanitarna pomoć blokira kako bi se ljudi natjerali u bjekstvo“, kaže za DW Nejtan Braun, profesor političkih nauka i međunarodnih odnosa na Univerzitetu Džordž Vašington.
„Ako bombardujete područje, prisiljavate stanovništvo Gaze da se stalno seli s jednog mjesta na drugo, a zatim im uskratite humanitarnu pomoć, tada ono što Izrael naziva dobrovoljnim odlaskom iz Gaze djeluje mnogo manje dobrovoljno“, kaže prof. Braun.
Na društvenoj mreži Iks izraelski premijer Netanjahu prvi put se javno izjasnio za predlog američkog predsjednika Donalda Trampa da se Palestinci isele iz Pojasa Gaze: „Mi ćemo se pobrinuti za opštu bezbjednost u Gazi i omogućiti sprovođenje Trampovog plana za dobrovoljnu migraciju.“
Tramp je u februaru najavio da će SAD „preuzeti“ Gazu i pretvoriti je u „rivijeru Bliskog istoka“, odnosno u mondensko primorsko područje. Arapske susjede, posebno Egipat i Jordan, Tramp je pozvao da prime palestinsko stanovništvo. Predlog je naišao na široko odbacivanje, a Ujedinjene nacije su upozorile da bi to moglo da se smatra etničkim čišćenjem.
„Ono što jasno vidimo iz izjava izraelskog političkog vrha, pa čak i iz vojnih planova, jeste da oni zapravo postavljaju temelje i započinju proces iseljavanja i depopulacije Gaze“, rekao je za DW Amdžad Iraki iz Međunarodne krizne grupe, globalne organizacije za prevenciju sukoba.
Mnogo toga, kaže on, ukazuje na to da je „Izraelu u suštini stalo do kolektivnog kažnjavanja palestinskog stanovništva – kako u Gazi, tako i na Zapadnoj obali“.
Bonus video:
