Tri odvojene afere koje uključuju procurele poruke iz privatnih onlajn grupa potresle su ovog mjeseca političke krugove u Sjedinjenim Državama, otkrivajući rasističke, antisemitske i nasilne izjave ličnosti s različitih ideoloških strana.
Poruke - koje su prvobitno bile privatne, ali su sada postale javne - sadrže rasne uvrede, pohvale nacistima i prijetnje političkim nasiljem, što otvara pitanje zašto su učesnici tih prepiski osjećali slobodu da izražavaju takve stavove uprkos riziku da budu razotkriveni i osuđeni.
Objave su dodatno pojačale zabrinutost među organizacijama civilnog društva i stručnjacima za politički jezik da nasilna retorika i rasistički govor mržnje postaju normalizovani u Americi, i to poslije decenija teških borbi za građanska prava, koje su imale za cilj da razbiju takve ideologije.
Ljudi su odavno izražavali nasilne ili rasističke stavove u privatnom okruženju, ali stručnjaci ističu da su ovi slučajevi procurelih poruka značajni jer otkrivaju nefiltrirane - i za mnoge šokantne - stavove političkih ličnosti.
Izvještaj “Politika” od 14. oktobra otkrio je da je grupa od oko desetak mladih republikanskih lidera između januara i sredine avgusta razmjenjivala rasističke i antisemitske poruke na Telegramu, nazivajući crnce majmunima, dok je jedan od članova napisao: “Volim Hitlera.”
A 3. oktobra, procurele poruke koje je objavio “National Review” pokazale su da je Džej Džons, demokratski kandidat za najvišu pravosudnu funkciju u Virdžiniji, 2022. godine u privatnoj poruci napisao da bi jednog republikanskog zvaničnika trebalo “ubiti metkom” i da bi “urinirao po grobovima političkih protivnika.”
A ove sedmice, kandidat predsjednika Donalda Trampa za čelnika jedne savezne nadzorne agencije, Pol Ingrasija, povukao je svoju kandidaturu nakon što je izgubio podršku ključnih republikanskih zakonodavaca, pošto su mediji objavili da je u privatnoj prepisci o sebi napisao da ima “nacističku crtu”.
Stručnjaci za onlajn kulturu i politički diskurs - među njima profesor sa Gradskog univerziteta Njujorka i sociolog Aleks Tarvi, koji piše za publikacije poput “Social Media and Society” - kažu da uporna pojava zapaljivih grupnih razgovora odražava lažni osjećaj privatnosti i sigurnosti, iako poruke zapravo predstavljaju trajan zapis koji se može otkriti.
Istovremeno, članovi grupnih razgovora ponekad pogrešno pretpostavljaju da mogu vjerovati ostalim učesnicima, iako se lojalnosti, ambicije i motivacije s vremenom mogu promijeniti - naročito u politici, rekao je Tarvi.
“Postoji iluzija prisnosti”, rekao je Tarvi. “Stiče se utisak da je to privatni govor. Ali vi zapravo polazite od pretpostavke da će svi članovi grupe zauvijek štititi vašu tajnost.”
Provokativni govor
Stručnjaci navode da je sve snažnije prisustvo ekstremnijih elemenata obje partije na društvenim mrežama, kao i pojava - naročito među mlađima - da se stalno pomjeraju retoričke granice, dodatno podstakla širenje govora mržnje u privatnim porukama.
Ris Pek, vanredni profesor medijske kulture na Gradskom univerzitetu Njujorka, rekao je da su Trampova retorika i njegovi napadi na progresivne ciljeve naveli mnoge konzervativce da povjeruju kako jezik koji bi prije Trampovog dolaska na vlast 2017. bio smatran neprihvatljivim, sada postao dopušten.
Članovi grupnih razgovora ponekad pogrešno pretpostavljaju da mogu vjerovati ostalim učesnicima, iako se lojalnosti, ambicije i motivacije s vremenom mogu promijeniti - naročito u politici, rekao je profesor Aleks Tarvi.
Tokom prošlogodišnje kampanje, Tramp je optužio ljude koji se nalaze u Sjedinjenim Državama ilegalno da “truju krv zemlje”. Kao predsjednik, nazivao je neke od njih “kriminalcima” i ilegalne prelaske granice opisivao kao “invaziju”, dok je njegova Bijela kuća objavljivala mimove za koje kritičari tvrde da su dodatno grubo spustili ton političkog govora.
“Oni osjećaju da je Tramp preuzeo popularnu kulturu, dok su demokratski lideri izgubili dodir sa stvarnošću. Glavna nit toga je anti-vouk stav”, rekao je Pek. “Ako možeš biti provokativan - reći nešto neprikladno - time pokazuješ pripadnost grupi. Ta dinamika je suština trumpizma.”
Tarvi je dodao da se to naziva “kultura edžlorda” (Edgelord culture), onlajn fenomen u kojem ljudi namjerno objavljuju šokantne ili tabu sadržaje kako bi ostali relevantni unutar grupnog četa.
Federacija konzervativnih crnaca (Black Conservative Federation), lokalni pokret koji je pokušavao da pridobije crne glasače za Trampov drugi mandat, pozvala je republikanske lidere da bez oklijevanja ili opravdanja osude rasističke poruke iz grupe mladih republikanaca.
Hakim Džeferson, docent političkih nauka na Univerzitetu Stanford, takođe je rekao da je Tramp pomogao da se “stvori pokriće” za dio govora koji se pojavio u tim porukama.
“Ovako govori predsjednik Sjedinjenih Država - i mislim da je to otvorilo prostor da ti ljudi imitiraju njegovo ponašanje”, rekao je Džeferson.
Abigejl Džekson, portparolka Bijele kuće, izjavila je: “Predsjednik Tramp s pravom osuđuje užasne kriminalce među ilegalnim strancima koji su okupirali našu zemlju i ubijali nedužne Amerikance.”
Džekson je kao primjer navela slučaj muškarca koji se nalazi u SAD ilegalno, a koji je, navodno pod dejstvom droge, ove sedmice u Kaliforniji kamionom usmrtio troje ljudi.
Ona je dodala da su mimovi koje objavljuje Bijela kuća uspješno prenosili Trampovu agendu usmjerenu protiv ljudi koji se u zemlji nalaze ilegalno i koji čine zločine protiv Amerikanaca.
Otkazi, ostavke
Skandali sa porukama izazvali su osudu iz čitavog političkog spektra, iako je potpredsjednik Džej Di Vens - dok je poruke Mladih republikanaca nazvao “zaista uznemirujućim” - istovremeno optužio kritičare za “prenemaganje” i učesnike u četu nazvao “klincima”. Većina njih bila je u dvadesetim i tridesetim godinama života.
Vens je, umjesto toga, na mreži X skrenuo pažnju na poruke koje je slao Džej Džons, demokratski kandidat iz Virdžinije koji se kandiduje za funkciju državnog tužioca.
U poruci iz 2022. Džons je napisao da bi bivši republikanski predsjednik Predstavničkog doma Virdžinije, Tod Gilbert, trebalo da dobije “dva metka u glavu”, te se osvrnuo i na smrt njegove djece “u majčinom naručju”.
Džonsov izborni štab uputio je Rojters na njegovo saopštenje od 3. oktobra, u kojem je rekao da se “stidim, posramljen sam i žao mi je” zbog poruka koje je slao, te da je pokušao lično da se izvini Gilbertu i njegovoj porodici.
Istraživanje javnog mnjenja koje su sproveli “Vašington post” i Šar škola u Virdžiniji, a koje je objavljeno u četvrtak, pokazalo je da je podrška Džonsu naglo pala otkako su poruke postale javne, pa je trka u kojoj je ranije imao prednost sada izjednačena.
Mnogi od Mladih republikanaca koji su učestvovali u grupnom četu od tada su izgubili poslove kao politički saradnici ili su smijenjeni sa funkcija u organizaciji Mladih republikanaca. Jedan od njih, senator iz Vermonta, podnio je ostavku.
Raspuštena republikanska grupa
Na 2.900 stranica prepiski, crnci su nazivani “narodom lubenica”, jedan član je govorio o silovanju neprijatelja, a pominjano je i slanje ljudi u gasne komore.
Nekoliko članova te grupe pripadalo je Klubu mladih republikanaca iz Njujorka, koji je prošle sedmice raspušten odlukom izvršnog odbora Republikanske partije države Njujork. Najmanje dva člana grupe - u kojoj su, između ostalih, bili i članovi iz Kanzasa, Arizone i Vermonta - izvinila su se zbog svojih poruka.
Hejden Padžet, predsjednik Nacionalne federacije mladih republikanaca, uputio je Rojters na saopštenje koje je organizacija objavila 3. oktobra na mreži X, u kojem je upravni odbor pozvao sve učesnike da podnesu ostavke.
“Takvo ponašanje je sramotno, nedostojno bilo kog republikanca i u direktnoj je suprotnosti s vrijednostima koje naš pokret predstavlja”, navodi se u saopštenju.
Ingrasija, bivši desničarski podkaster, bio je Trampov kandidat za direktora Kancelarije specijalnog savjetnika (Office of Special Counsel), tijela koje istražuje slučajeve odmazde protiv uzbunjivača u državnoj službi.
Njegova nominacija se urušila nakon što je “Politiko” u ponedjeljak objavio da je Ingrasija prošle godine u grupnom četu sa republikanskim operativcima i influenserima napisao: “S vremena na vrijeme imam u sebi nacističku crtu.” Takođe je izjavio da bi januarski praznik posvećen crnačkom lideru za građanska prava Martinu Luteru Kingu mlađem “trebalo ukinuti i baciti u sedmi krug pakla, gdje mu je mjesto.”
Ingrasijin advokat, Edvard Endru Palcik, rekao je u saopštenju za Rojters da poruke mogu biti falsifikovane. Dodao je da, ako su autentične, “očigledno imaju ironičan i satiričan ton.”
Bonus video:
