Grupe koje djeluju iz oblasti Gaze pod izraelskom kontrolom kažu da će nastaviti da se bore protiv Hamasa uprkos ubistvu njihovog najistaknutijeg komandanta, navodeći da im se od oktobarskog primirja priključuje sve više regruta dok ciljaju na ulogu u budućnosti enklave.
Pojava ovih grupa, iako su i dalje male i lokalno organizovane, dodatno pojačava pritisak na Hamas i mogla bi zakomplikovati napore da se stabilizuje i ujedini podijeljena Gaza, razorena dvogodišnjim ratom, piše agencija Rojters.
Premijer Benjamin Netanjahu je u junu priznao podršku Izraela rivalima Hamasa, rekavši da je Izrael “aktivirao” klanove, iako od tada nije pruženo mnogo detalja.
Prošle sedmice je na jugu Gaze ubijen Jaser Abu Šabab, koji je smatran ključnom figurom u nastojanjima da se formiraju snage protiv Hamasa. Njegova grupa, Narodne snage, saopštila je da je poginuo dok je posredovao u jednom porodičnom sukobu, ne navodeći ko ga je ubio. Njegov zamjenik, Gasan Duhin, preuzeo je vođstvo i obećao da će nastaviti istim putem.
Hamas, koji kontroliše Gazu od 2007. godine i do sada je odbijao da se razoruža u okviru plana o primirju, označio je takve grupe kao kolaboracioniste. Prema ocjeni palestinskih analitičara, taj stav u velikoj mjeri dijeli i javnost. Rojters navodi da je Hamas brzo reagovao protiv Palestinaca koji su prkosili njegovoj kontroli nakon što je stupilo na snagu primirje uz podršku SAD i da je ubio desetine ljudi, uključujući neke koje je optužio za saradnju s Izraelom.
Gotovo svih dva miliona stanovnika Gaze živi u oblastima pod kontrolom Hamasa, gdje ta grupa ponovo učvršćuje vlast i gdje, prema riječima Rojtersovih izvora iz Hamasa, i dalje komanduje hiljadama boraca uprkos teškim gubicima tokom rata.
Međutim, Izrael i dalje drži više od polovine Gaze - područja u kojima Hamasovi protivnici djeluju izvan njegovog uticaja. Pošto plan predsjednika Donalda Trampa za Gazu napreduje sporo, ne nazire se mogučnost dodatnih izraelskih povlačenja.
Tri egipatska bezbjednosna i vojna izvora su rekla da su grupe koje podržava Izrael pojačale aktivnosti od proglašenja primirja i procijenile da sada imaju oko hiljadu boraca, 400 više u odnosu na period prije primirja. Egipat, koji se graniči sa Gazom, intenzivno učestvuje u pregovorima o sukobu. Izvori očekuju da će te grupe dodatno intenzivirati aktivnosti ukoliko ne bude postignut sveobuhvatan dogovor o budućnosti Gaze.
Snimak okupljenih boraca
Diplomata koji je zahtijevao da ostane anoniman rekao je da grupe suprotstavljene Hamasu nemaju stvarnu društvenu bazu, ali je dodao da njihova pojava izaziva zabrinutost za stabilnost enklave, povećavajući rizik od sukoba među Palestincima.
Od smrti Abu Šababa, njegova grupa i još dvije objavile su snimke na kojima se vidi kako su se desetine boraca okupile, dok se u pozadini čuju komandanti koji ga hvale kao mučenika i obećavaju da će nastaviti istim putem.
Snimak objavljen 5. decembra prikazuje Duhina kako borcima govori da je smrt Abu Šababa “težak gubitak”, dodajući da će “nastaviti ovim putem istom i čak većom snagom”. Rojters je potvrdio da je lokacija snimka na području Rafe, oblasti Gaze u kojoj su izraelske snage i dalje raspoređene.
Duhine je 7. decembra saopštio da su krajem novembra pogubljena dvojica muškaraca koje je identifikovao kao pripadnike Hamasa, navodeći da su ubili jednog člana njegove grupe. Bezbjednosni zvaničnik iz koalicije militantnih grupa pod Hamasovim vođstvom u Gazi rekao je da takvi potezi ne “mijenjaju stanje na terenu”.
Husam Alastal, koji predvodi još jednu frakciju suprotstavljenu Hamasu sa sjedištem u području Kan Junisa, rekao je da su on i Duhin tokom posjete grobu Abu Šababa u oblasti Rafe “dogovorili da će se rat protiv terora nastaviti”. “Naš projekat, nova Gaza… ići će naprijed”, rekao je Alastal za Rojters putem telefona.
Alastal je, u odvojenom razgovoru za Rojters krajem novembra, rekao da je njegova grupa dobila oružje, novac i drugu podršku od međunarodnih “prijatelja” koje nije želio da imenuje. Negirao je da prima izraelsku vojnu pomoć, ali je priznao kontakte s Izraelom u vezi sa “koordinacijom ulaska hrane i svih resursa potrebnih za opstanak”.
On je rekao da govori iz unutrašnjosti Gaze, u zoni pod izraelskom kontrolom, blizu “žute linije” iza koje se Izrael povukao. Alastal je naveo da se njegovoj grupi od primirja pridružilo još regruta i da sada ima nekoliko stotina članova, uključujući borce i civile. I Narodne snage su porasle, rekao je izvor blizak toj grupi, ne navodeći broj.
Hamas: Abu Šabab je doživio “neizbježnu sudbinu”
Izrael poručuje da mu je cilj da osigura da se Hamas razoruža i da više nema nikakvu ulogu u upravljanju Gazom.
Odgovarajući na zahtjev Rojtersa za komentar, jedan izraelski zvaničnik je rekao: “Ne fali Palestinaca koji žele koji se aktivno bore da se oslobode Hamasove represije i tiranije”. Narodne snage su ranije negirale da dobijaju podršku Izraela.
Hamas je saopštio da je smrt Abu Šababa “neizbježna sudbina svih onih koji su izdali svoj narod i domovinu”, tvrdeći pritom da nema nikakvu ulogu u njegovom ubistvu.
Bezbjednosni zvaničnik iz koalicije pod Hamasovim vođstvom rekao je da prijetnje njihovih protivnika predstavljaju “psihološki rat” koji orkestrira Izrael kako bi “podrivaо unutrašnju stabilnost”.
Portparol Hamasa Hazem Kasem je rekao da će bezbjednosne snage goniti kolaboracioniste “sve dok ova pojava ne bude iskorijenjena”.
Međutim, “štiti ih okupaciona vojska na područjima gdje su te snage prisutne, što otežava rad bezbjednosnih aparata”, dodao je u izjavi za Rojters prije smrti Abu Šababa.
Planirani stambeni kompleksi
Pored razoružavanja Hamasa, Trampov plan predviđa uspostavljanje prelazne uprave, raspoređivanje multinacionalnih snaga i obnovu.
Međutim, kako navodi Rojters, bez jasnosti oko narednih koraka, postoji rizik od faktičke podjele na unutrašnji sektor pod izraelskom kontrolom, gdje je sada ostalo vrlo malo stanovnika, i sektor duž obale koji je prenatrpan raseljenim ljudima, velikim dijelom pretvorenim u pustoš.
Obilazeći Gazu u nedjelju, izraelski načelnik Generalštaba, general-potpukovnik Ejal Zamir, rekao je da Izrael ima kontrolu nad velikim djelovima enklave i da će “ostati na tim odbrambenim linijama”.
“Žuta linija je nova granična linija i služi kao isturena odbrambena linija za naše zajednice i linija operativnog djelovanja”, rekao je.
Ciljevi koje navode Hamasovi rivali uključuju uspostavljanje bezbjednih zona za raseljene stanovnike Gaze.
U oktobru su potpredsjednik SAD Džej Di Vens i Trampov zet Džared Kušner rekli da bi sredstva za obnovu mogla početi da stižu u područje pod izraelskom kontrolom i prije početka sljedeće faze plana, s idejom da se stvore model-zone u kojima bi stanovnici Gaze mogli da žive.
Rafa je jedno od prvih mjesta koje su američki zvaničnici označili za takve stambene komplekse, opisane kao “alternativne bezbjedne zajednice”, iako vremenski okvir još nije utvrđen, navela su dvojica izraelskih zvaničnika i trojica zapadnih diplomata uključenih u planiranje poslijeratne Gaze.
Portparol Stejt departmenta je rekao da SAD rade sa partnerima “na obezbjeđivanju smještaja i drugih usluga za stanovnike Gaze što je brže moguće”.
SAD nisu imale nikakav zvanični kontakt s grupama suprotstavljenim Hamasu, “niti im pružamo bilo kakvo finansiranje ili podršku”, rekao je jedan američki zvaničnik. “Nećemo birati pobjednike i gubitnike u Gazi”, istakao je i dodao: “Osim što Hamas neće imati ulogu u budućnosti, o tome ko će upravljati Gazom odlučivaće sami stanovnici Gaze”.
Destabilizovanje Hamasove kontrole
Neki Palestinci su u obližnjem gradu Kan Junis slavili vijest o smrti Abu Šababa dijeleći slatkiše, rekli su očevici.
Gasan al-Katib, predavač međunarodnih studija na Univerzitetu Birzeit na okupiranoj Zapadnoj obali, rekao je da, iako je popularnost Hamasa opala zbog cijene rata u Gazi, rivali te grupe nemaju budućnost jer ih Palestinci doživljavaju kao kolaboracioniste.
“Izrael ih koristi samo iz taktičkih razloga, posebno da bi pokušao destabilizuje Hamasovu kontrolu”, ocijenio je.
Portparol pokreta Fatah predsjednika Mahmuda Abasa, koji je Hamas istisnuo iz Gaze i koji vodi Palestinsku upravu na Zapadnoj obali, rekao je da odbacuje bilo kakve naoružane grupe koje podržava Izrael, navodeći da one “nemaju nikakve veze s našim narodom i njegovom borbom”.
Bonus video:
