I ove godine su profesori i studenti sa nekoliko Univerziteta iz Amerike boravili u studijskoj posjeti NP Prokletije. Od samog osnivanja NP ove posjete su bile usmjerene na pomoć, razmjeni iskustava, naučnim istraživanjima i drugim aktivnostima na terenu, a sve u cilju što bržeg i kvalitetnijeg uspostavljanja režima zaštite i zaživljavanje Prokletija kao i novog nacionalnog parka.
Svake godine dolaze nove grupe sa novim vizijama i idejama za razvoj nacionalnog park, u većini slučajeva donoseći njihova iskustav sa Univerziteta i parkova u SAD-u.
Direktor NP Prokletije Enes Drešković kaže da pored prirodnih potencijala, njih posebno interesuju i kulturne-istorijske vrijednosti, potencijalna arheološka nalazišta, kao i način života ljudi na prostoru parka.
“U programu od šest dana uspjeli smo da maksimalno iskoristimo vrijeme i posjetimo što više lokacija, da se sretnemo i upoznamo sa radom dosta značajnih institucija i pojedinaca, obiđemo vjerske i kulturno-istorijske spomenike, i boravimo kod nekoliko porodica u gradu i na katunima. Ove godine gosti su imali posebno interesovanje o hidroipotencijalima našeg kraja pa su na sva njihova pitanja dobili vrlo kvalitetne odgovre od članova SRK “Plavsko jezero” Iz Plava. Od radnih aktivnosti na terenu pored ostalog najviše ih je interesovao monitoring faune na Prokletijama, prvenstveno, traganje za ugroženom vrstom Balkanskog risa na Prokletijama”.
Tokom njihove posjete, u Plavu je organizovana i jednu veoma značajna i korisna međunarodna konferencija. Na toj konferenciji je dogovrerno da se pokrene zvanična inicjativa i projekat “Prokletije - međunarodni nacionalni park”.
“Dosadašnje aktivnosti koje su uz podršku partnera iz Amerike, a i prije njih, sprovodili aktivisti NVO sektora i planinarskih klubova, iz Crne Gore (NVO Triton i PSK Hrid), Kosovo (ERA), a i proglašenjem Prokletija za nacionalni park u Crnoj Gori 2009, i na Kosovu “Bjeshket e nemuna “ 2012.godine, nametnule su ideju da se masiv Prokletija u tri države (Crna Gora, Kosovo i Albanija) prekogranično objedini i zaštiti”
On ističe da je Nacionalni park Prokletije sa zadovoljstvom učestvovao i prihvatio inicijativu, i ispred učesnika konferencije uzeo za zadatak da aktivno učestvuje u sprovođenju aktivnosti i definisanju inicijative da jednog dana masiv Prokletija bude međunarodni nacionalni park.
“Kako svake godine naši partneri iz Amerike svoje aktivnosti sprovode uz pomoć profesora sa nekoliko Univerziteta, tako smo se i mi dogovorili da od ove godine uključimo Univerzitete i profesore iz tri države. Na osnovu dosadašnjeg aktivnog učešća i doprinosa na Prokletijama u ovom periodu naš partner će biti profesor Saša Popović, profesor Ekonomskog fakulteta u Podgorici i zamjenik Dekana za međunarodnu saradnju. Smjernice i definisanje zvanične inicijative biće upućene svim nadležnim javnim preduzećima za nacionalne parkove i Agencijama u tri države, opštinama na kojima se prostiru nacionalni parkovi, resornim ministarstvima, kao i domaćim i međunarodnim organizacijama koje se bave ovom i sličnom problematikom, u prvom redu WWF, IUCN, UNEP, UNDP i drugi, objasnio je Drešković, i naglasio da sve to treba, zejdnički definisati i upakovati kako bi predlozi zvanično i u radnoj verziji došli kao predlog Vladama tri države koje bi dalje odlučivale o sudbini projekta.
U jednoj ranijoj Studiji koju je radio UNEP, uspostavljanje velikih prekograničnih zaštićenih područja prepoznato je kao moguće rješenje za relativno male zemlje. Takve prekogranične zaštićene zone predstavljaju obavezu dvije ili više zemalja na zajedničkom upravljanju njihovih graničnih područja i zajedničkih ekosistema, i mogu pomoći u smanjenju tenzija i biti simbol mira s velikom političkom vidljivošću.
Prostor prekogranične zaštićene regije bi obuhvatio sledeće opštine: Crna Gora - NP "Prokletije”, Opštine Plav i Gusinje; Kosovo – „Bjeshket e Nemuna", Opštine Peć, Dečani, Đakovica, Junik i Istok; Albanije - Nacionalni park "Thethi", Nacionalni park "Lugina e Valbones" i posebni rezervat prirode "Lumi i Gashit", i moguće opštine Skadar i Kuks.
Predsjednik organizacije “International peace park” iz SAD-a Tod Walters smatra da je ova ideja nešto što Međunarodna unija za zastitu prirode (IUNC) treba da podrži, preko Svjetske komisije za zaštićena područja (WCPA), i Grupe eksperata za prekograničnu zaštitu.
“Smatram da ovo može doprinijeti boljoj ocjeni Crne Gore u postupku pridruživanja EU, u kreiranju stablinih odnosa među zemljama koje se graniče na ovom području, kreiranju ekonomskih potencijala za ljude koji žive u ruralnim područjima i, konačno, vjerujem da kroz pretpristupne fondove EU postoji velika mogućnost za podršku prekograničnoj zaštiti ovog područja, kazao je Walters, i istako da je prekogranična zaštita Prokeltija i Bjesket e Namune (Theti i Valjbona) važna za zaštitu biodiverziteta i staništa, za promociju održivog turizma iz perspektive eko-turizma i promociju prekogranične saradnje u regionu."
Bonus video:
