Crna Gora je još daleko od željenog nivoa sistemskog, dugoročnog, kontrolisanog i produktivnog upravljanja prostrorom, ali ostvaruje ozbiljan napredak.
To je ocijenio ministar održivog razvoja i turizma Branimir Gvozdenović na predstavljanju Izvještaja o stanju uređenja prostora u 2015. godini
"Kvalitet tog napretka biće neminovan i vidljiv i na terenu. To ćemo ostvariti novom zakonskom regulativom, kao i novim zaokretima poput Prostornog plana obalnog područja”, kazao je Gvozdenović.
Kao jedan od najvećih zaokreta, Gvozdenović je istakao novi Zakon o uređenju prostora, koji akcenat satavlja na izgled i kvalitet prostora, za razliku od prethodnog perioda gdje su ocjene vršene samo na osnovu gabarita.
"Želimo i da smanjimo birokratske barijere: izdavanje dozvole treba da bude za 15 dana, a upotrebna za pet dana. Ostaje nam problem visokih cijena komunalija i ići će se na veći broj objekata koje treba osloboditi plaćanja tih dažbina”, kazao je Gvozdenović.
Generalna direktorica u Ministarstvu za planiranje prostora Dragana Čenić navela je da je preplaniranost najveći problem u skoro svim opštinama
"U Podgorici usvojeni prostorno-urbanistički plan (PUP) trenutno govori o rezervama stambenih zona za novih 400.000 stanovnika. Andrijevica je planirala građevinska područja za više od pet puta od postojeće izgrađenosti. Slično je i u Beranama, Bijelom Polju, Danilovgradu, Žabljaku, Plužinama i Šavniku, Plavu i Gusinju a svi znamo kakva je stopa razvoja u tim opštinama”, kazala je Čenić.
Kao posebno interesantan primjer, ona je navela Nikšiću, gdje su planirane prostorne rezerve od čak 7.500 hektara.
"Trenutno 4.500 hektara ima sam grad. Znači još jedan čitav grad, plus još 3.000 hektara. U Nikšiću je evidentno da se razvoj dešava dominatno u vangradskim zonama, što ukazuje na činjenicu da je dolazilo do prenamjene poljoprivrednog i šumskog zemljišta u građevinsko”, kazala je Čenić.
Ona je navela da primorske opštine imaju najveći stepen preplaniranosti jer je samo 3,5 odsto njihove površine trenutno izgrađeno, a u nekim opštinama se planira 30, pa i više od 40 odsto površine.
"Cilj nam je smanjivanje sa prosječnih 15 odsto izgrađenosti na devet odsto. Tome teži i Prostorni plan obalnog područja, da se ne bi desilo ono što je predviđeno postojećim prostornim planovima: da ima stambenih površina za 600 do 800 hiljada stanovnika u šest primorskih opština”, kazala je Čenić.
Gvozdenović je naveo da pomak u raznim aspektima upravljanja prostorom nije dovoljan, ali da je kao trend upadljivo pozitivan.
"Crna Gora se svakodnevno sa dosta uspjeha bori za strane investicije na skučenom i zagušenom međunarodnom tržištu. Nije nimalo jednostavno privući investitore, poput onih koje već imamo u turizmu. Važno je da ti investitori imaju kvalitetan prostor za djelovanje uz jasan odnos države i da znamo do kojeg nivoa možemo da prihvatamo zahtjeve investitora”, kazao je Gvozdenović.
On je naveo da je mnogo veći kvalitet tamo gdje upravlja država u odnosu na lokalne samouprave, a da je svega devet opština donijelo prostorne planove, iako im je to bila obaveza. Na primorju, to je uradila samo opština Tivat.
"Nije stvar samo u donošenju, već i u kvalitetu, zbog čega smo ove godine od oko 120 dokumenata lokalnih samouprava 25 vratili na doradu. Nemamo namjeru da preuzimamo ingerencije opština, već samo pomažemo u izgradnji kapaciteta, obrazovanju, većem monitoringu i uvođenju elektronske uprave“, kazao je Gvozdenović.
On je najavio i jačanje domaće arhitekture i izradu Nacionalne politike arhitekture.
Čenić je kazala da u opštinskim sekretarijatima za uređenje prostora, od 23 sekretara, nema nijednog prostornog planera, a 11 je inženjera, od čega samo četiri arhitekte.
U Izvještaju se navodi da će prioritetni zadaci u oblasti uređenja prostora u narednom periodu biti, između ostalog, usmjereni na očuvanje identiteta crnogorskog prostora, saniranje područja ne samo bespravne, već i planske, a vizuelno neusklađene gradnje, kao i uspostavljanje odgovornog odnosa prema urbanoj sredini.
Nafta i gas ne bi trebalo da ugroze turizam
Gvozdenoviće je naveo da Ministarstvo smatra da sa svim punim zaštitama i svjetskim standradima, istraživanje nafte i gasa u podmorju ne bi trebalo da ugrozi turizam.
On je naveo da su komentare i primjedbe na Stratešku prcejnu uticaja na životnu sredinu poslali Ministarstvu ekonomije i da ne vidi razlog da ne budu prihvaćeni, ne precizirajući o čemu se radi.
"ECRAN - Mreža za životnu sredinu, organizovana za praćenje zemalja kanddata za članstvo, a koje plaća EK, pozitivno je ocijenila Stratešku procjenu. Naše primjedbe su se ticale kvalitetnijeg odnosa prema biodiverzitetu. Turizam je pokretačka snaga crnogorske ekonomije. Očekujemo da 2025. donese skoro 30 odsto BDP- i zbog toga treba posebno i pažljivo pristupiti u tom dijelu“, kazao je Gvozdenović.
Bonus video:
