Ministarstvo ekonomije mora da prekine aktivnosti za raspisivanje petog tendera za male hidroelektrane (MHE), jer ulazi u zonu krivične odgovornosti, zbog načina na koji to radi.
To je ocijenjeno na okruglom stolu “Održiva hidroenergija i uticaj malih hidroelektrana na životnu sredinu”, koju je organizovala NVO “Grin Houm” u saradnji sa EU Info centrom.
Izvršna direktorica “Grin Houma” Nataša Kovačević ocijenila je da je ključni problem koji zahtijeva hitno rješenje nedostatak vodoprivrednih osnova i nepostojanje katastra vodotokova sa ekološkim i energetskim karakteristikama.
Ona je navela da je vodoprivredna osnova istekla, a da su nastupile značajne izmjene u posljednjih 14 godina:
“Neophodno je učiniti transparentnim katastar malih vodotokova urađen za 13 opština na sjeveru i 80 vodotokova, te ga nadograditi kvalitetnijim podacima. Konačni rezultat treba da bude klasifikacija rijeka na zonama gdje je izgradnja MHE neprihvatljiva, manje prihvatljiva i prihvatljiva”.
Kovačevićeva je ocijenila da je Ministarstvo u zoni krivične odgovornosti, s obzirom na otvoreno kršenje Zakona o koncesijama kojim se definiše obaveza usvajanja godišnjeg plana koncesija krajem tekuće za narednu godinu, a koji se na primjeru MHE ne sprovodi.
“S obzirom na to da je Ministarstvo ekonomije trenutno u procesu izrade koncesionog akta za peti tender za MHE smatramo da ova procedura treba da bude prekinuta ne samo zbog neusvajanja godišnjeg plana o koncesijama koji je osnova za pokretanje postupka dodjele koncesija u skladu sa Zakonom o koncesiji, već i zbog potrebne sistematizacije planova i potrebe razvoja MHE prije odobrenja dodatnih projekata”.
Dodatni problemi, kako je navela, su nedovoljno jasno definisanje odgovornosti koncesionara, što je dovodilo do raskida ili problema u realizaciji ugovora, nizak kapacitet institucija odgovornih za upravljanje vodnim i energetskim resursima, nedostatak nadzora, nepostojanje jasno definisanih koraka procedure, odnosno kriterijuma za odobravanje projekata MHE, uključivanje javnosti pri planiranju i odobravanju projekata...
“Kada je riječ o kvalitetu studija o procjeni uticaja na životnu sredinu za MHE, one u većini slučajeva nisu na zadovoljavajućem nivou”.
Ekspertkinja Svjetskog fonda za prirodu (WWF) Petra Remeta kazala je da je potrebno strateški planirati izgradnju na nivou ukupnog riječnog sliva, a ne samo konkretne lokacije“.
Vojinović: Veliki resurs, ali samo uz uslov održivog korišćenja
Generalna direktorica Direktorata za životnu sredinu i klimatske promjene u Ministarstvu održivog razvoja i turizma Ivana Vojinović kazala je da vodni potencijal treba posmatrati kao ekološki i razvojni resurs, a da se Crna Gora po svom vodnom bilansu nalazi u samom evropskom vrhu.
Ona je istakla da je ukupan hidropotencijal procijenjen na 11 hiljada gigavat časova, a od toga je prema procjenama iskorišćeno 17 do 20 odsto:“To pokazuje da postoji prostor za dalje korišćenje, ali uz uslove održivog korišćenja i eksploatacije vodnog resursa“.
Bonus video:
