Važno mjesto među događajima, kojima je obnovljena crnogorska državnost, pripada i Osnivačkoj skupštini Zemaljskog antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Crne Gore i Boke (ZAVNO)- rekao je, govreći na svečanoj akademiji, kojom je obilježnena 70-a godišnjica tog događaja predsjednik Filip Vujanović. Govreći o novembarskim danima ratene 1943. godine on je kazao da je Kolašin s pravom bio ratna prijestonica Crne Gore.
Vujanović je podsjetio da je taj grad tokom Drugog svjetskog rata 18 puta bombardovan i da je među žrtvama bilo je i preko dvije stotine civila.
Predsjednik Crne Gore, govreći o važnosti poruka poslatih sa Osnivačke skupštine ZAVNO-a , kazao je i da je među najvažnijim činjenica da je taj događaj „napravio jasnu distancu i sa Podgoričkom i sa Petrovdanskom distancu i istorijski ih zauvijek arhivirao.
„Proglasom sa te skupštine je jasno naglašeno da je „za 23 godine bivše Jugoslavije crnogorski narod živio u podređenom položaju i bespravlju, zaviseći od milostinje nenarodnog beogradskog režima“. Proglasom su kao saradnici fašizma označeni i saradnici nezavisne kvislinške fašističke države, proglašene na Petrovdanskoj skupštini , 12. juna 1941. Godine, kroz personalnu simboliku Sekule Drljević, koji je u Pavelićevoj NDH bio važna ličnost ustaštva. Time je upoćena poruka da Crna Gora kao fašistička nema nikavu vrijednost makar bila i nezavisna", rekao je Vujanović.
On je podsjetio da je na drugom zasijedanjju AVNOJ – a, održanom u Jajcu 29.novembra 1943. godine, ZAVNO dobio verifikaciju svih odluka. ZAVNO je, podsjetio je predsjednik Crne Gore, , transformisan u Crnogorsku antifašistički skupštinu narodnog oslobođenja (CASNO), koja je predstavljala navišu zakondavnu i izvršnu vlast. U aprilu naredne godine formirana je i Crnogorska narodna skupština.
Prema Vujanovićevim riječima , svim tim događajima, stvorani su neophodni temelji da se, kako je kazao, „na majskom referendumu 2006. godine demokratski obnovi nezavisnost.
Crna Gora i Kolašin, kako je rekao on, duguju mnogo dr Nika Miljanića , prvog predsjednika CASNO.
Događaji od prije sedam decenija, kako je kazao predsjednik Opštine Kolašin, Darko Brajušković, obavezju i pojedince i državu, pa taj grad, smatra on, treba da bude mjesto prepoznatljivosti Crne Gore. Brajušković je podsjetio da su svih 538 delagata Osnivačke skupštine ZAVNO-a u novembru 1943. godine bili smješteni u privatnim kućama u polurazrušenom gradu.
„Tada je potvrđeno naše gostoprimstvo, koje minulih decenija presraslo u turističko. Ratna prijestonica je krenula ka turističkoj prijestonici", rekao je on. Brajušković je govrio i o planovima lokalne vlasti da zgradu u kojoj je održana zasijedanje ZAVNO-a pretovri u muyej, koji bi, kako je kazao on, mogao biti i osvježenje turističke ponude.
A do te zgrade, udaljene samo par stotina metara od sale u kojoj je održana svečana akademija, juče niko nije otišao. Taj objekat, u kojem je od kraja Drugog svjetskog rata pa sve do prije dvije godine bila smještena OŠ „Risto Manojlović“, prazan je, nama nikavu namjenu i propada.
Zgrada u kojoj je održana sjednica
Nekoliko puta je do sada predsjednik Skupštine opštine Kolašin Mile Šuković na nekoliko državnih adresa slao inicijative za pomoć oko privođena namjeni, kako je napisao, važnog kulturno istorijskog spomenika. Svoje potpise na inicijative , na koje je državo do sada ostala gluva, stavljali su nekoliko puta i Brajušković i predsjednik SUBNOR-a antifašista Kolašina Gojko Vlahović.
Više od dvije godine i „Vijesti“ čekaju na nekoliko puta postavljena pitanja miistrastvu kulture, a koja su se odnosila na planove i rokove vezane za zaštitu tog objekta.
U zgradi , za čiju adaptaciju i zaštitu u lokalnoj upravi nemaju novca, od 1943. do 1944. godine održano je nekoliko važnih zasijedanja - Skupština rodoljuba Crne Gore i Boke (15 i 16 novembra 1943 godine) na kojoj je konstituisano ZAVNO , kao najveći zakonodavni organ Crne Gore, zatim, Prvi kongres Antifašističke omladine Crne Gore i Boke (25. i 26. novembra 1943. godine), a 5. i 6. decembra iste godine i Prvi kongres Antifašističkog Fronta žena Crne Gore i Boke. U februaru 1944. godine to je bilo mjesto gdje je drugi put zaisijedao ZAVNO , a u julu iste godine obilježeno je tri godine ustanka naroda Crne Gore protiv okupatora. Istog tog dana počelo je i Treće zasijedanje ZAVNO-A i , koji je postao Crnogorska antifašistička Skupština narodnog oslobođenja ( CASNO).
Galerija
Bonus video:
