Ekspanzija bespilotnih letjelica (dronova) na crnogorskom nebu je, pored prednosti u oblastima nadzora i video-snimaka, donijela i brojne rizike. Zbog toga je, tvrde iz Agencije za civilno vazduhoplovstvo, nephodno dodatno regulisati oblast upotrebe dronova.
S obzirom na to da je riječ o novoj tehnologiji, pred Agencijom, ali i Evropskom unijom, veliki je izazov da se valjano reguliše ova oblast, jer je riječ o novoj tehnologiji koja se konstantno unapređuje.
Direktor Sektora za sigurnost vazdušnog saobraćaja u Agenciji Mileta Nikolić smatra da je prvi rizik korišćenja drona mogući sudar sa avionom, kao što se to dogodilo prošle godine u Kanadi, dok pad bespilotne letjelice može ugroziti živote ljudi i imovine.
“Pored ovih, važno je istaći rizike u vezi sa zaštitom privatnosti i zaštitom podataka. Stvaranje regulatornih okvira samo je jedan korak, ali mnogo posla predstoji na primjeni usvojenih rješenja”, kazao je Nikolić “Vijestima”.
Do sada je kod Agencije za civilno vazduhoplovstvo evidentirano 111 operatera dronova, a Nikolić tvrdi da je to značajno povećanje u odnosu na prošlu godinu.
“Od pomenutog broja, najveći broj dronova su manje operativne mase – do pet kilograma. To su uglavnom multikopteri, koji su opremljeni sa četiri motora”, pojasnio je.
Do kraja godine nova regulativa za oblast bespilotnih letjelica
Pored Zakona o civilnom vazduhoplovstvu, koji prepoznaje bespilotne letjelice, u Crnoj Gori ovu oblast reguliše Pravilnik o uslovima za upotrebu sistema bespilotnih vazduhoplova i vazduhoplovnih modela, usvojen 2016. godine. Nikolić tvrdi da je Crna Gora bila među prvim državama regiona koja je to učinila.
Međutim, iako usvojen prije dvije godine, Agencija priprema novu regulativu, kako bi ovu oblast uskladila sa novim rješenjima EU.
“Predlogom čije se objavljivanje u Službenom listu EU očekuje do kraja godine, a primjena za koju godinu, izvođenje operacija bespilotnih vazduhoplova, bez obzira na operativnu masu, biće standardizovano na nivou Unije. Predviđena je i standardizacija samih dronova, što sada nije slučaj”, pojasnio je Nikolić.
Očekuje da će Crna Gora do kraja nove godine imati novi regulatorni okvir za bespilotne letjelice, dok je regulisanje upotrebe dronova odavno prešlo nadležnosti samo jedne institucije.
Što je dron bliži gradu, veća je procedura za odobrenje
Korisnici i vlasnici dronova smatraju da je komplikovano, i za njih otežavajuće, što moraju prijaviti svaku upotrebu drona nadležnom organu. U agenciji, međutim, smatraju da je to neophodno radi bolje regulacije, dok su svako odobrenje ili prijava besplatni.
Uslovi koje mora ispuniti korisnik drona definisani su zavisno od oblasti u kojoj se izvode operacije bespilotnim vazduhoplovoma i zavisno od njegove težine.
“Odobrenje Agencije za izvođenje operacije potrebno je u slučajevima kada su dronovi veće težine i lete bliže gradskim sredinama ili skupovima ljudi. Rukovalac drona mora zadovoljiti uslove u pogledu zdravstvene sposobnosti, godina starosti, poznavanja propisa i slično”, kazao je Nikolić.
Ukoliko se letovi izvode izvan gradskih sredina i dalje od skupova ljudi, u najvećem broju slučajeva, potrebno je Agenciji dostaviti samo popunjenu Izjavu - obrazac koji se nalazi na sajtu Agencije.
Pravilnik prepoznaje četiri oblasti u kojima se mogu izvoditi operacije dronovima.
“Klasa jedan (I)” je neizgrađeno područje, u kojem nema izdignutih građevina ili objekata i nema ljudi, “klasa dva (II)” je izgrađeno nenaseljeno područje, u kojem postoje pomoćni privredni objekti ili građevine koje nijesu namijenjene za boravak ljudi. “Klasa tri (III)” je naseljeno područje u kojem postoje građevine ili objekti primarno namijenjeni za stanovanje, poslovanje ili rekreaciju, dok je “klasa četiri (IV)” područje uskih urbanih zona (centar grada, naselja...).
Što su operacije bliže klasama “tri” i “četiri”, to su zahtjevi za korisnika drona veći.
Posebno je zabranjeno korišćenje dronova u blizini aerodroma i kontrolisanom vazdušnom prostoru. Posebnim Sigurnosnim nalogom regulisana je upotrebu dronova u ovim oblastima.
Morate imati 16 godina da biste koristili dron
Nikolić tvrdi da naši propisi prepoznaju bespilotne vazduhoplove i vazduhoplovne modele (većinom igračke).
“Bespilotni vazduhoplov je namijenjen izvođenju letova bez pilota u vazduhoplovu, kojim se upravlja daljinski ili je programiran i autonoman. Vazduhoplovni model je bespilotni vazduhoplov isključivo namijenjen za potrebe rekreacije i sporta”, kazao je.
Najniža starosna granica za upravljanje dronom u Crnoj Gori je 16 godina, dok u EU smatraju da bi ta granica morala biti znatno manja.
Nikolić je to pojasnio činjenicom da mnoga djeca bolje upravljaju novim tehnologijama nego odrasli
Bonus video:
