U naredne dvije godine Crna Gora bi mogla da dobije PET skener, koji je zlatni standard za dijagnostiku pacijenata sa tumorom, pa pacijenti više ne bi morali da odlaze na snimanje u Tursku. Država bi mogla da uštedi i dodatni novac, jer je godišnje na ovu vrstu dijagnostike, prema riječima direktorice Kliničkog centra Ljiljane Radulović upućivano oko 350 pacijenata, što zdravstveni sistem košta oko pola miliona eura.
Crna Gora jedina u regionu nema PET skener, za razliku od Srbije, Republike Srpske, Makedonije, Albanije.
Direktorica KC “Vijestima” je kazala da se ta ustanova kandidovala za podršku kod Međunarodne agencije za atomsku energiju (IAEA) projekat “Unapređenje dijagnostike i tretmana pacijenata sa kancerom sa PET/CT sistemom“, za ciklus 2022-2023. godina.
“Projektni koncept (može se reći i projektni predlog) je do sada prošao sve faze evaluacije Međunarodne agencije za atomsku energiju i očekuje se njegovo konačno odobrenje u novembru 2021. godine, u kome slučaju bi praktična implementacija započela već 01. januara naredne godine”, rekla je Radulovićeva.
Ona je pojasnila da je projekat planiran u dvije ili tri faze, zbog kompleksnosti, ali i potrebe formiranja adekvatnog prostora za smještaj uređaja u KC. Radulovićeva je odgovorila da prva faza, koja bi se sprovodila naredne dvije godine, obuhvata razvoj ljudskih resursa i stručno usavršavanje kadra KC, putem dužih posjeta referentnim zdravstvenim centrima u inostranstvu koji imaju PET/CT sistem.
“U ovoj fazi, projektom je predviđeno da dva ljekara specijalista nuklearne medicine, po jedan radiolog, radiofarmaceut, medicinski fizičar i dva strukovna radiološka tehničara u periodu od jedne do četiri godine borave u inostranstvu, kako bi stečena znanja bila primijenjena u radu sa PET/CT-om”, tvrdi Radulovićeva.
Ona je kazala da bi druga faza započela već krajem 2023. godine, kada bi PET skener bio instaliran i stavljen u funkciju i pojasnila da bi ta faza trajala sve do kraja 2025. godine, kada bi pokušali da u saradnji sa IAEA obezbijede dodatnu obuku, odnosno ekspertsku podršku za rad PET/CT sistema i tretman pacijenata.
“Što se finansijske konstrukcije tiče, u pitanju su projekti tehničke podrške IAEA zemljama članicama, što znači da se realizuju pod povoljnim uslovima u odnosu na realizaciju istog ili sličnog projeka na nacionalnom nivou i sa budžetskim sredstvima. Treba napomenuti da IAEA na svojim međunarodnim tenderima ima mogućnost nabavke skupe/krupne opreme pod povoljnim uslovima. Mehanizam ovakvih projekata izgleda ovako: sufinansiranja sa strane Crne Gore je kroz izdvajanje od pet odsto od ukupne vrijednosti projekta, kao participacija, i, kada govorimo o nabavci krupne opreme kakva je PET/CT, učešće u nabavci opreme se kreće od 25 do 50 odsto vrijednosti opreme, mada je ovaj procenat stvar pregovora sa IAEA nakon odobrenja projekta i obično bude na nivou našeg učešća od 25 odsto”, pojasnila je Radulovićeva.
Ona je istakla da bi obaveza države bila da opremi adekvatan prostor za opremu, dok su 75 odsto vrijednosti opreme, edukacije našeg kadra i naučne posjete van zemlje donacija IAEA.
“Prema važećem mehanizmu za plaćanje obaveza prema IAEA, na osnovu zaključaka sa sjednice Vlade Crne Gore od 19. juna 2014. godine, zaključak 6 glasi ‘Zadužuju se institucije koje realizuju nacionalne projekte iz Okvirnog programa za saradnju CG i IAEA (2014-2020), da plaćaju participaciju za pojedinačne projekte koje realizuju’. Ovo bi se dakle odnosilo na obje kategorije troškova (za učešće u projektu i za nabavku opreme), mada, shodno internim dogovorima na nacionalnom nivou, i resorno ministarstvo može izvšiti plaćanje obaveze za opremu (tzv. „Governmental Cost Sharing“)”, smatra Radulovićeva.
Ona je odgovorila da je tržišna vrijednost uređaja PET skener oko 1,5 miliona eura, koliko košta i ciklotron.
“Izbor opreme, po tehničkoj specifikaciji koju prave naša stručna lica uz stručnu pomoć eksperata IAEA, vrši se po tenderu u IAEA. Ta oprema je uvijek najnovije generacije renomiranih proizvođača medicinske opreme”, tvrdi Radulovićeva.
Ona je rekla da bi realizacija ovog projekta bila nastavak dugogodišnje dobre saradnje sa Agencijom u Beču.
“U prethodnom periodu obnovili smo i stavili u punu funkciju Odjeljenje nuklearne medicine, nabavkom tada najsavremenije gamma kamere, uveden je prvi put sistem brahiterapije na Institutu za onkologiju, nabavljen savremeni digitalni mamograf za potrebe sprovođenja nacionalnog programa za skrining raka dojke, te nabavljen najsavremeniji CT uređaj za potrebe Instituta za bolesti djece KC. Uz sve ovo, konstantno je vršena obuka/usavršavanje kadra raznih profila u inostranstvu, a u više navrata realizovane je i ekspertska podrška IAEA”, istakla je Radulovićeva.
Ona je zaključila da se pacijenti na PET skener upućuju po utvrđenim indikacijama, ali i dosta restriktivno zbog visoke cijene ukupnih troškova upućivanja, koji nekad uključuju i dodatne pretrage i terapiju u inostranim centrima, a što ne bi bio slučaj da imamo tu vrstu dijagnostike u Crnoj Gori.
“Osnovni benefit dobijanja PET/CT-a bi bio veći komfor za naše pacijente koji bi na jednom mjestu ostvarivali kompletnu i dijagnostiku i liječenje, ovo se naročito odnosi na onkološke pacijente. Zasada se na PET/CT upućuju skoro isključivo onkološki pacijenti, a u slučaju dobijanja PET/CT-a indikacije bi bile proširene i na neurološke, kardiološke, infekcije i inflamacije...”, rekla je Radulovićeva.
Ona je istakla da bi KC u početku mogao da pregleda oko 850 pacijenata godišnje, što bi KC koštalo više od milion eura, ali je znatno isplativije od slanja pacijenata u inostranstvo.
Govoreći o mogućoj trećoj fazi, Radulovićeva je kazala da bi KC mogao da koristi i neke ekstremno kratko živeće radiofarmaceutike za još veći broj indikacija, ako bi država bila u mogućnosti da finansira izrađen prostor za rad ciklotrona (za stvaranje radiofarmaceutika).
“Međutim, rad na ciklotronu zahtijeva vrlo specifično školovan i obučen kadar koji za sad nemamo u Crnoj Gori, pa je ovaj dio projekta planiran kao treći, završni. Ovo znači, da bi prvo krenuli u rad sa PET/CT-om uz transportovanje radiofarmaceutika iz najbližih centara koji imaju ciklotron, a potom imali i samoproizvodnju radiofarmaka i projekat bi imao potpuno funkcionalno zaokruženu cjelinu”, zaključila je ona.
Otvara se PCR laboratorija u KC
Oprema za PCR laboratoriju, proizvođača Thermo Fishe, stigla je juče iz Beograda u Podgoricu.
“Ovima će KC dobiti savremenu laboratoriju za molekularnu dijagnostiku. Prvenstveno će biti namijenjena detekciji koronavirusa i time doprinijeti rasterećenju Instituta za javno zdravlje. Pored primjene za dijagnostiku korona virusa oprema se može iskoristiti i za poroširenje kapaciteta molekularne dijagnostike Kliničkog centra u oblasti mikrobiologije, molekularne patologije...”, kazali su “Vijestima” iz KC.
Otvaranje PCR laboratorije planirano je za 31. maj.
Dječjoj bolnici novi uređaj
Institut za bolesti djece KC juče je dobio elektrohiruršku lemilicu, vrijednosti od 8.479 eura, koja se koristi kod širokog spektra hiruških zahvata. Iz KC je saopšteno da je aparat donirala Crnogorska komercijalna banka (CKB), čiji je glavni izvršni direktor Pal Kovač kazao da je ta banka dugogodišnji partner našeg zdravstvenog sistema i podsjetio da su samo u protekle četiri godine, donirali blizu 170.000 eura.
Bonus video:
