U Crnoj Gori prošle godine prijavljena su četiri smrtna ishoda od side, a godinu ranije registrovano je 26 novih HIV/AIDS slučajeva.
AIDS ili sida predstavlja sindrom stečenog gubitka imuniteta i ujedno je posljednji i najteži stadijum infekcije HIV-om.
“Kod 15 odsto od svih novoregistrovanih HIV/AIDS slučajeva u 2020. godini, put prenosa infekcije je heteroseksualni kontakt, u 58 odsto slučajeva se radi o homoseksualnom ili biseksualnom kontaktu, dok je kod sedam osoba put prenosa infekcije nepoznat”, navodi se u završnom Izvještaju o realizaciji Nacionalne strategije za borbu protiv HIV/AIDS za period 2015-2020. godine.
Najveći broj novih slučajeva registrovan je u glavnom gradu - 14. U Kotoru je registrovano pet slučajeva, tri u Mojkovcu, a po jedan u Baru, Bijelom Polju, Nikšiću i Ulcinju.
Prema podacima koji su iz zdravstvenih ustanova dostavljeni Institutu za javno zdravlje (IJZ), u 2019. godini je na HIV testirano 23.199 osoba. Od ukupnog broja testiranih, 16.624 osobe su testirane u Zavodu za transfuziju krvi, 5.710 osoba u Centru za medicinsku mikrobiologiju IJZ, a 865 u Savjetovalištima za povjerljivo savjetovanje i testiranje (DPST).
Podaci o broju osoba testiranih na HIV u privatnim laboratorijskim ustanovama u Crnoj Gori ne postoje.
U Zavodu za transfuziju krvi testiranje na HIV se obavlja samo kod dobrovoljnih davalaca krvi.
Među testiranim dobrovoljnim davaocima krvi otkrivene su dvije HIV pozitivne osobe.
“Oba davaoca su davaoci koji prvi put daju krv (novi) i pripadaju grupi porodičnih davalaca, što posebno ukazuje na važnost kontinuirane edukacije svih populacionih grupa o značaju dobrovoljnog darivanja krvi i prevencije prenosa HIV-a putem transfuzije krvi”, navodi se u dokumentu koji je razmatran na posljednjoj sjednici Vlade.
Konstatuje se i da je obim testiranja na HIV, osim kod dobrovoljnih davalaca krvi, nizak.
Iako trenutna stopa incidence infekcije ukazuje da je Crna Gora zemlja s niskom prevalencom, regionalni trendovi ukazuju na rizik brzog širenja HIV-a.
“Što, ukoliko se ne unaprijedi prevencija među ključnim ciljnim grupama i ne obezbijedi uspješan odgovor u ranoj fazi epidemije može dugoročno rezultirati medicinskim, socijalnim i ekonomskim posljedicama”, navodi se u završnom izvještaju.
Državni budžet pokriva troškove liječenja i kliničkog tretmana HIV/AIDS-a. Tu spadaju sve dijagnostičke procedure (brzi i potvrdni testovi), antiretrovirusna terapija i laboratorijski monitoring uspjeha terapije (PCR i CD4).
Međutim, u izvještaju Ministarstva zdravlja navodi se da “zabrinjava nizak stepen realizacije mjera i aktivnosti koje su mogle imati snažan uticaj na smanjenje stigme i diskriminacije populacije posebno ranjive na HIV”.
Strategijom je bilo definisano pet ključnih strateških ciljeva u skladu s targetiranim problemskim oblastima - Stigma i diskriminacija, Prevencija, Liječenje, njega i podrška, Nadzor i praćenje i Koordinacija i partnerstvo.
Strategijom su planirane 84 aktivnosti, odnosno mjere. Od ukupnog broja planiranih aktivnosti, realizovano je 40 (47 odsto), djelimično osam (9,5 odsto), dok 37 (43,5 odsto) nije realizovano.
U Izvještaju stoji da aktivnosti planirane Strategijom nijesu uvijek pravovremeno realizovane, uglavnom zbog nedostajućih sredstava, tako da su se mnoge od njih prenosile iz godine u godinu kroz godišnje akcione planove.
Bonus video:
